2021-рэ илъэсым Урысыем щыкIогъэ мэкъумэщ кIэтхыкIыжьын цIыкIум иапэрэ зэфэхьысыжьхэм афэгъэхьыгъэ зэхэсыгъо мы мафэхэм щыIагъ. Мы илъэсым кIэтхыкIыжьын зэфэшъхьафищ щыIэщт.

Ахэр Урысыем щыпсэухэрэм, мэкъу-мэщым ыкIи бизнес цIыкIум афэгъэхьыгъэщтых. Къэралыгъо статистикэм и Федеральнэ къулыкъу ипащэ игуадзэу Константин Лайкам къызэриIуа­гъэмкIэ, мэкъу-мэщым епхыгъэ кIэтхыкIыжьын цIыкIур зэрифэшъуашэу кIуагъэ. ШышъхьэIу мазэм ар зэхащагъ. Мэкъу­мэщ-фермер хъызмэтшIэпIэ мини 140-м ехъумэ ыкIи унэе хъыз­мэт миллион 16-мэ афэгъэхьыгъэ къэбархэр аугъоигъэх. Шэ­кIогъу мазэм апэрэ зэфэхьысыжьхэр къаIожьыщтых.

Константин Лайкам къызэриIуагъэмкIэ, мэкъумэщ хъыз­мэтым илъэс къэс зэхъокIыныгъэхэр фэхъух, технологиякIэхэр къызыфагъэфедэхэзэ ыпэкIэ лъэкIуатэх. Экономикэм хэхъо­ныгъэхэр ышIынхэм фэшI агропромышленнэ комплексым изытет мэхьанэшхо иI. Ащ къы­­хэкIыкIэ мэкъумэщ хъызмэтым епхыгъэу Iоф зышIэхэрэм къэралыгъо IэпыIэгъу зэфэ­шъхьаф­­хэр ренэу къафэкIох. Мы лъэныкъомкIэ хэхъоныгъэу, щыкIагъэу щыIэхэр къэлъэгъонхэмкIэ илъэситф къэс зэхащэрэ мэкъу­мэщ кIэтхыкIыжьыным ишIо­гъэшхо къэкIо.

— УрысыемкIэ мы Iофтхьабзэм кIэтхыкIыжьэкIо нэбгырэ мин 45-рэ фэдиз хэлэжьагъ, — еIо Росстатым тыкъэзыуцухьэрэ дунаим ыкIи мэкъумэщ хъызмэтым япхыгъэ и ГъэIорышIапIэ ипащэу Наталья Шашловам. Ащ къызэриIуагъэм­кIэ, ахэм яегъэджэн зэрифэ­шъуашэу зэхащагъ, сыда пIомэ, мы илъэсым хэушъхьафыкIыгъэ программэ зытет планшетхэр зэкIэми аIыгъыгъэх. Ахэм яегъэджэн очнэ шIыкIэм тетэу кIуагъэ, Zoom ыкIи СБИС-р къызыфагъэфедэзэ видеоконференциехэр афызэхащагъэх. Егъэджэнхэм аужи материалхэм икIэрыкIэу яплъыжьынхэ амал яIагъ.

ДжырэкIэ мэкъумэщ организацие мин 32-мэ, мэкъумэщ- фермер хъызмэт ыкIи унэе предприниматель мини 106-мэ, коммерцием емыпхыгъэ товариществэ мин 58-мэ ыкIи унэе хъызмэт миллион 15-мэ афэгъэ­хьыгъэ зэфэхьысыжьхэр ашIыгъэх, арэу щытми, кIэтхыкIыжьыным кIэухэу фэхъущтыр къэшIэгъуай.

— 2016-рэ илъэсым зэхащэгъэ кIэтхыкIыжьыным пэшIорыгъэшъ зэфэхьысыжьхэр ебгъэп­шэнхэкIэ джыри жьы. Мэкъумэщ организациехэм ыкIи фермер хъызмэтхэм нахь заушъомбгъу, ахэм япчъагъэ нахь макIэ хъу­гъэми, аIыгъ чIыпIэм иинагъэ хэхъуагъ. Унэе хъызмэтхэм агъэфедэрэ чIыгухэм юридическэ статус яIэ зэрэхъугъэр къэнэфагъ. Ащ гъунэ лъыфыгъэ­нымкIэ планшетхэм яшIуагъэ къэкIуагъ. ЫпэкIэ щыIэгъэ кIэ­тхы­кIыжьыным планшетыр зыIыгъыгъэхэр зырызыгъэмэ, джы нэбгырэ пэпчъ ар егъэфедэ, къэбархэр зы базэм дагъахьэх, — еIо Наталья Шашловам.

Джащ фэдэу мы илъэсым кIэу къыхэхьагъэм ащыщ сурэт зэрэтырахырэр. Шъолъырихымэ беспилотникхэр агъэфедагъэх. Ащ ишIуагъэкIэ чIыгу Iахьэу аIыгъхэр, ахэр зыдэщылъхэр, мэкъумэщ псэуалъэу ахэм атетхэр, парникхэр, гъэфэбапIэхэр яIэхэмэ къэлъэгъуагъ.

Урысыем и Къыблэ пилотнэ проектыр зэрэщагъэфедагъэм къытегущыIагъ Ростовстатым ипащэу Марина Самойловар. Мэкъумэщ псэуалъэхэм яинагъэкIэ зэхъокIыныгъэу хъугъэхэр къэлъэгъуагъэх. Унэе ыкIи фермер хъызмэт зиIэхэм псэолъэ цIыкIоу къамыгъэлъэгъуагъэхэр къычIэщыгъэх.

Росстатым ипащэу Павел Малковым къызэриIуагъэмкIэ, спутник ыкIи дронхэр къызыфагъэфедэзэ аугъоигъэ къэбархэр планшетым дагъэхьа­-гъэх. Аужырэ шIыкIакIэхэр къы­зэрэзыфагъэфедэхэрэм ишIуагъэкIэ IофшIэныр нахь псынкIэу зэхащагъ. ШэкIогъу мазэм апэрэ зэфэхьысыжьхэр къэнэ­фэ­щтых, къэкIорэ илъэсым кIэуххэр зэфахьысыжьыщтых.

Адыгеим мэкъумэщ кIэтхыкIыжьын цIыкIур зэрыщыкIуа­гъэр зэдгъашIэмэ тшIоигъоу Къэралыгъо статистикэмкIэ Федеральнэ къулыкъум Краснодар краимкIэ ыкIи Адыгэ РеспубликэмкIэ и ГъэIорышIапIэ зыфэдгъэзагъ. Ащ къызэрэщытаIуагъэмкIэ, зэфэхьысыжьхэр пшIынхэкIэ джыри жьы, ау ар зэрифэшъуа­шэу, шапхъэхэм адиштэу зэрэзэхащагъэм щэч хэлъэп.

РеспубликэмкIэ зэкIэмкIи мэкъумэщ кIэтхыкIыжьын цIыкIум нэбгырэ 195-рэ фэдиз хэлэжьагъ. Ахэм пэшIорыгъэшъ егъэджэнхэр акIугъэх.

Мэкъумэщ кIэтхыкIыжьыныр Iоф псынкIэу щытэп. КIэтхыкIыжьакIохэм къэуцу ямыIэу Iоф ашIагъ. БлэкIыгъэ илъэсхэм афэмыдэу апэрэу планшетхэр зэкIэми аIыгъыгъ. ЯIофшIэн нахь дэгъоу зэхащэнымкIэ, хэукъоныгъэхэр хэмыхъухьанымкIэ, зэфэхьысыжьхэр нахь псынкIэу ашIын­хэмкIэ ащ ишIуагъэ къэкIо.

КIэтхыкIыжьыным шIуагъэу пы­лъыр цIыфхэм къа­гурагъэIуагъ. Пандемием ыпкъ къи­кIыкIэ санитарнэ шапхъэхэр къы­- да­лъытэзэ Iоф ашIагъ. Бысымхэр кIэтхыкIыжьакIохэм нэгушIоу къапэгъо­кIыгъэх, хъызмэтэу яIэр къафаIотагъ. Дамыгъэхьагъэхэу е упчIэхэм яджэ­уап­хэр къарамытыжьыгъэу къыхэ­кIыгъэп. Такъикъ заулэкIэ упчIэхэм яджэуап къараты­жьыгъ.

Зэрэ Урысыеу щыкIорэ мэкъумэщ кIэтхыкIыжьыным мэхьанэшхо иI. Ащ ишIуагъэкIэ мэкъумэщ хъызмэтым изытет нафэ къэхъущт. Зэфэхьысыжьэу фэхъухэрэм ялъытыгъэу мы лъэныкъомкIэ къэралыгъо политикэм зэхъокIыныгъэхэр фэшIыгъэнхэ фаемэ къэлъэ­гъощт, мэкъумэщ хъызмэтым епхыгъэ къэралыгъо IэпыIэгъоу ящыкIагъэхэр агъэнэфэщтых, предпринимательствэм нахь зегъэушъомбгъугъэным ыкIи къуаджэм щыпсэухэрэм ящы­IэкIэ-псэукIэ нахьышIу шIыгъэным мы Iофтхьабзэр фэлэ­жьэщт.

ДЕЛЭКЪО Анет.