ЦIыфыр дунэешхом къызытехъокIэ къыгъэшIэщтыр ынэтIэгу итхагъэу аIо. Дунаим тетыфэ фэшIэщтыр ешIэ, мэлажьэ, мэпсэу.

Непэ гъэзетеджэхэр нэIуасэ зыфэсшIыхэмэ сшIоигъор джащ фэдэ цIыф шIагъоу ибыни, иныбджэгъухэми, къоджэдэсхэми тщымыгъупшэу тыгу илъэу Бэшкэкъо Хьазрэт Сэфэрбый ыкъор ары. Псаоу ар къытхэтыгъэемэ Iоныгъо мазэм и 1-м ыныбжь илъэс 90-рэ хъущтыгъэ. Алахьым джэнэт лъапIэр къырет. Хьазрэт къуа­джэу Хьалъэ­къуае къыщыхъугъ. Къызэ­рыхъу­хьагъэр мэкъу­мэщышIэ унэгъо къы­зэрыкIоу чылэм дэсыгъэмэ ащыщыгъ. Ятэ жьэу чIинагъ, янэ закъо зэрипIу­гъэр арын фае ным шIулъэгъушхоу фыриIэм бэрэ игугъу зыкIишIыщтыгъэр. Хэгъэгу зэошхом илъэ­хъан Хьазрэт икIэлэгъу тефагъ. Ышнахьыжъ заом защэм янэ закъо игъусэу унагъом ар къи­нагъ. НымкIэ Iэпы­Iэгъушхуагъ.

Гурыт еджапIэр Хьазрэт къы­зеухым, 1953-рэ илъэсым Iо­ныгъо мазэм дзэм къулыкъу щи­хьынэу кIуагъэ. Венгрием ит тидзэхэм ахэтэу илъэсищэ къу­лы­къум къэтыгъэу, къэкIо­жьынэу иIалъмэкъ ыгъэхьазырыжьы­гъагъ а къэралыгъом 1956-рэ илъэсым чъэпыогъу-шэкIогъу мазэхэм бырсырхэр къызыщэ­хъухэм. ЗиуахътэкIэ ядэжь къэкIо­жьынэу щытыгъэ дзэ­кIолIхэм Хьазрэт ахэтэу Венгрием къитэджэгъэ бырсырыр агъэIэсэфэ мэзищэ лыеу къагъэтыжьыгъэх. Хэбзэгъэуцу- гъэу къэралыгъом илъым изэтегъэуцожьын чанэу хэлэжьагъ, щытхъу тхылъхэр къыратыгъэх. «Участник боевых событий» зыфиIорэ тхылъыри Хьазрэт иIагъ. Къулыкъур къыухи Хьазрэт тыгъэгъэзэ мазэм ядэжь къэкIожьыгъ. Бэрэ щымысэу милицием хэхьанэу мурад ышIыгъ. Ежь зэфагъэу, шъыпкъагъэу хэлъыр нахь лъигъэ­кIотэным пае милицием иапшъэ­рэ еджапIэу къалэу Саратов дэтыр дэгъоу къеухышъ, илъэс пчъагъэрэ офицерэу къулыкъур ехьы. ИIофшIэн ишъыпкъэу ыгъэцакIэзэ, игугъу дахэкIэ аригъэшIызэ псэугъэ. Ибын- унэгъо Iофхэм ягъэцэкIэн нахь къыщыкIэ зэхъум иIофшIэн зэблихъун фаеу хъуи, икъоджэ гупсэ зыкъыгъэзэжьи, Пчыхьа­лIыкъое къоджэ Советым Iоф щишIэнэу ыублагъ. Пенсием окIофэ нэс ащ Iоф щишIагъ. Къоджэ Советыр иныгъэ, чылэми къутырми тфым ехъу епхыгъагъ. Ахэм хьакъулахь къаIыпхыныр IэшIэхыгъэп. Ащ фэдизыр лъэсэу къэпкIухьан фэягъэ. ЦIыфхэм хьакъулахь къаIихынэу ар чылэхэм задахьэкIэ, «ахъщахьэ садэжь укъэкIуагъ» зыми къыриIуагъэп. А уахътэр лъэшэу къиныгъэ: гъаблэ-зэо мэхъа­джэм цIыфхэр хэтыгъэх. Бэш­кэкъо Хьазрэт имыем чапычкIэ енэцIыгъэп. ЦIыф иягъэ ригъэ­кIыгъэу, ыгу хигъэкIыгъэу зыми къыIон ылъэкIыщтэп. Хьазрэти, ышнахьыжъи яунагъо лэжьэкIошхуагъэх, чылэр яхъуапсэ­щтыгъ. Унэгъо зэгурыIожьэу, зым Iэпы­зырэр адрэм къыштэжьэу зэды­щыIагъэх. ХьакIэ яIэ зэпытыгъ, ежьхэр сыдигъуи хьазырыгъэх.

ЗэшитIур, Мэдинэрэ Хьазрэт­рэ, лъэшэу IэпэIэсагъэх. Мэдинэ фэшъхьаф адыгэ пщынэ ышIэу тиадыгэ шъолъыр исы­гъэп. ПщынэшIынымкIэ Хьазрэт ащ чанэу дэIэпыIэщтыгъэ. Пщы­нэм хэлъыр зэкIэ Мэдинэ ежь- ежьырэу ыгъэхьазырыщтыгъ. Бэшкэкъо Хьазрэт чылэм лъэшэу шъхьэкIафэ щыфашIэу, щалъытэу, агъашIоу щытыгъ. Сыд фэдэ зэхахьэ щыIэми, апэ ащ нэсырэмэ ащыщыгъ. НыбжьыкIэхэм Хьазрэт къафиIотэн ышIэщтыгъ, IупкIагъэ, шэн гъэтIылъыгъэ хэлъыгъ. ЕгъашIэм ымакъэ Iэтыгъэу цIыф дэгущыIагъэп. Хьазрэт чылэм хъяр дэтыми, къин дэлъыми апэ нэсырэмэ ащыщыгъ.

Чылэм дэсхэм ащыщэу Хьазрэт ары апэрэ автомашинэу «Волгэр» зыщэфыгъагъэр. Лъэ­шэу къоджэдэсхэм ар къашъхьэ­пагъ. ЛъэIу зиIэу тефагъэхэм джыри ащ игугъу дахэкIэ ашIы­жьы.

Хьазрэт ичылэ лъэшэу шIу ылъэгъущтыгъ, сыд фэдэ Iоф ащ дэлъыми ыгъэгумэкIыщтыгъ. Сыдигъуи ащ епхыгъэ къэбарыжъ горэм къырыгущыIэныр икIэсагъ. Чылэм итеплъэ зэрэдэхагъэм, имэзхэм, ипсыхъо бэрэ ягугъу ышIыщтыгъ. Къоджэдэс зэныбджэгъу лIыжъ куп зэхахьи, Хьазрэти ышнахьыжъи ягъусэхэу, Ислъам ичъыгэежъ зыдэщытыгъэ чIыпIэм 1996-рэ илъэ­сым чъыгае щагъэтIысхьэгъагъ. Хьазрэт щэIэфэ, иамал къыхьы­фэ ащ лъыплъагъ, ынаIэ тыригъэтыгъ. Чъыгыр дахэ хъугъэ, Хьазрэт ичъыгаекIэ джы непэ къоджэдэсхэр ащ еджэх. Чъыгэе дахэм Хьазрэт ипхъорэлъф фэсакъы, къоджэдэсхэм мэфэкI- мэфэшхо къыхэкIымэ ащ макIох, яныбджэгъу агу къагъэкIыжьы, цIыфышIур ащыгъупшэрэп.

Хьазрэти иунагъуи бэрэчэтышхо ахэлъыгъ. Къоджэдэсхэм а зэшитIумэ ящытхъу фэшъхьаф аIощтыгъэп. Ашыпхъу нахьы­жъэу Хьалимэт мэшэлахьэу кIэлабэ иIагъ. Ахэм япIункIэ ашыпхъу лъэшэу чанэу деIагъэх. ЯкIэлэ пIугъэхэр лIы хъугъэх, еджа­гъэх, лэжьэкIо шIагъох. Хьазрэт кIалэ иIагъэп, ау къуаджэм дэс кIалэ­хэр ежь ием фэдэу шIу ылъэгъущтыгъэх.

Бэшкэкъо Хьазрэт непэ къыт­хэмытыжьми, ащ ишIушIагъэ, ицIыфышIугъэ ащыгъупшэрэп. ИпсэпэшIагъэ Алахьым фигъэ­бэгъонэу, джэнэт лъапIэр къыритынэу тыфэлъаIо.

Хъодэ Сэфэр. Хьалъэкъуай.