Хэгъэгу зэошхом илъэхъан кIухьэлъатэу къефэхыгъагъэм ипкъыгъохэм ащыщхэр Мыекъуапэ пэмычыжьэу лъыхъокIо отрядэу «ШIэжь» зыфиIорэм къыгъотыжьыгъэх. Лъыхъон Iофым хэлэжьагъэх АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ икъулыкъушIэхэр, АР-м ошIэ-дэмышIэ IофхэмкIэ икъулыкъу илIыкIохэр, краеведхэр ыкIи нэмыкIхэр.

IофшIэнэу зэхащагъэхэм яшIуагъэкIэ кIухьэлъатэр къызыщефэхыгъэ чIыпIэр агъэу­нэфыгъ. Мыекъуапэрэ поселкэу Краснооктябрьскэмрэ азыфагу гъогоу рыкIорэм пэмычыжьэу мэзым ар щагъэнэфагъ.

Шъугу къэдгъэкIыжьын станицэу Ханскэм пэмычыжьэу джащ фэдэ лъыхъон Iофтхьабзэхэр зэрэщызэхащэгъагъэхэр. Дзэ-воздушнэ суднэу къефэхыгъагъэм икъэбар изэхэфынэу я 80-рэ илъэсхэм рагъэжьэгъа­гъэм 2018-рэ илъэсым кIэух фашIыгъ. 1942-рэ илъэсым Хан­скэм дэжь советскэ самолетэу «Пе-3-бис» зыфиIорэр къызэрефэхыгъагъэр лъыхъокIо купым ыгъэунэфыгъ, ащ исы­-гъэх пилотэу Михаил Снеговскэмрэ воздушнэ стрелок-бомбардирэу Борис Сабодашрэ. Илъэс щэкIым ехъурэ цэ зырызэу къаугъоигъэхэ къэбархэмкIэ илъэсипшI пчъагъэкIэ узэкIэIэ­бэжьымэ хъугъэр нэм къыкIегъэуцо.

Джы кIухьэлъатэу къагъо­тыгъэм пылъ къэбарым изэгъэ­шIэн ыуж ихьащтых. ДжырэкIэ ащ ипкъыгъохэр къагъотыгъэх. ПэшIорыгъэшъэу зэралъытэрэмкIэ, 1930 — 1940-рэ илъэсхэм советскэ поршневой истребительэу «Чайка» И-153-рэ зыфиIорэм щыщыгъэхэу алъытэ. Лъыхъон IофшIэнхэр джыри лъагъэкIуатэх. Ахэм ахэт «Огненный десант» зыфиIорэм итарихъ илъэс пчъагъэрэ зэзыгъэшIэгъэ краеведэу Иван Бормотовыр. 1942-рэ илъэсым чъэпыогъу мазэм нэмыцмэ якIухьэлъатэхэр зыдэт Мые­къопэ аэродромым хы ШIуцIэм иморякхэр зыхэт десантыр чэщым тебэнэгъагъ. Десантник цIэрыIоу, капитанэу Михаил Орловыр япащэу фашистхэм якIухьэлъэтэ пчъагъэ агъэ­кIодыгъагъ. А чэщым уашъор мэшIошхом зэлъиубытыгъагъ, ары «Огненный десант» зыкIыфаусыгъэри.

ДЕЛЭКЪО Анет.