Top.Mail.Ru

Черкес чъыгхатэхэм къакIэныгъэхэр зэрагъэшIэщтых

КъэкIыхэрэм ягенетическэ къэкIуапIэхэр зыщызэрагъашIэрэ Урысые институтэу Н. И. Вавиловым ыцIэ зыхьырэм инаучнэ экспедицие мы мафэхэм Адыгеим щэкIо.

АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат иинстаграм нэкIубгъо къызэрэритхагъэмкIэ, зэлъашIэрэ Черкес чъыгхатэхэм къащыкIыщтыгъэхэ чъыг лъэпкъхэм ащыщ­хэр къызэтенагъэхэу къагъотынхэм ушэтакIохэр щэгугъых. Джащ фэдэу цумпэ лъэпкъэу, къэцмаркIоу, мэз цумпэу, крыжовникэу, ежевикэу, нэмыкIхэу тичIыпIэхэм къащыкIыхэрэр зыфэдэ лъэпкъхэр зэрагъэ­шIэщт.

ШIэныгъэлэжьхэм Мыекъопэ, Шэуджэн ыкIи Кощ­хьэблэ районхэр къакIухьащтых. Зэфэхьысыжьхэу ашIыхэрэм зыщатегущыIэщтхэ зэIукIэгъу ВИР-м инаучнэ проектхэр дыпхырызыщырэ Адыгэ къэралыгъо университетым щызэхащэщт.

— Тишъолъыр ащ фэдэу зэрашIогъэшIэгъоным пае тафэраз, мэхьэнэшхо зиIэ Iофэу зэшIуахырэм гъэхъагъэхэр щашIынхэу сафэлъаIо! ВИР-р къэкIы­хэрэм «ягенетическэ банкышхохэм» зэу ащыщ. Зыфэдэ къэмыхъугъэ лэжьыгъэ кIэ лъэпкъэу шIэныгъэлэжьхэм къаухъумэхэрэр Урысыем гъомылапхъэхэмкIэ ищынэгъончъагъэ лъапсэ фэхъух, — къыкIигъэтхъыгъ КъумпIыл Мурат.

Адыгэ къэралыгъо университетми «Генетика растений и агробиотехнология» зыфиIорэ лъэныкъомкIэ программакIэ етIупщы. Ащ ипащ къэкIыхэрэм ягенети­ческэ къэкIуапIэхэр зыщызэрагъашIэрэ Урысые институтэу Н. И. Вавиловым ыцIэ зыхьырэм ипрофессорэу, биологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу Елена Хлесткинар.

«Генетикэмрэ селекциемрэ хэхъоныгъэхэр мымакIэу ашIых ыкIи пшъэрылъ шъхьаIэу непэ щытыр продукцие зэфэшъхьафыбэ къэзытIупщэу, лъэшэу зызыушъом­бгъурэ мэкъумэщ производствэ гъэпсыгъэ­ныр, экологием ишапхъэхэри къыщыдэлъытэгъэнхэр ары. Ащ шIыкIакIэхэри, нэмыкI екIолIакIэхэри ищыкIагъэх. Генетикэмрэ селекциемрэ агробиотехнологиер ягъусэмэ зыфэдэ къэмыхъугъэ къэкIыхэрэ лъэпкъыкIэхэр охътэ кIэкIым къыхэгъэщыгъэнхэм фэIорышIэщтых», — къыщаIуагъ Адыгэ къэралыгъо университетым.