Наркотикхэр хэбзэнчъэу зэрэрагъэкIокIыхэрэр цIыфхэмкIэ, къэралыгъо хабзэмкIэ ыкIи ащ епхыгъэу лажьэрэ ведомствэхэмкIэ гумэкIыгъошхоу щыт.

АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ наркотикхэр хэбзэнчъэу гъэзекIонхэм пэуцужьырэ отделым иIофышIэхэм къызэраIуагъэмкIэ, наркотикхэм япхыгъэ гумэкIыгъор анахь Iофыгъо шъхьаIэу министерствэм ыпашъхьэ итхэм зэу ащыщ. Мыщ бзэджэшIагъэхэу епхыгъэхэр ыкIи хэбзэукъоныгъэхэр профилактикэ шIыгъэнхэм ишIогъэшхо къызэрыкIорэр къыхагъэщы.

Наркотик зыхэлъ пкъыгъо­хэр республикэм къизыхьэхэрэр къэубытыгъэнхэр, ахэр Iузыгъэ­кIыхэрэм ыкIи ар ышъхьэкIэ зыгъэфедэхэрэм уголовнэ пшъэ­дэкIыжь ягъэхьыгъэныр, мы лъэныкъомкIэ бзэджашIэхэм якъыхэгъэщын фэгъэзагъэхэ подразделениехэм яIофшIэн мониторинг шIыгъэныр отделым ипшъэрылъ шъхьаIэхэм ащыщ. Къулыкъум къызэритыгъэмкIэ, 2021-рэ илъэсым имэзи 7-у пыкIыгъэм наркотикхэм япхыгъэ бзэджэшIэгъи 181-рэ тиреспуб­ликэ щызэрахьагъэу агъэунэфыгъ. Мы лъэныкъомкIэ бзэджэшIагъэ зезыхьэгъэ нэбгыри 127-мэ уголовнэ Iоф къафызэIуа­хыгъ. Наркотикхэм япхыгъэхэ бзэджэшIагъэхэу къычIагъэщыгъэхэм япчъагъэ процент 83-м кIахьэ.

Наркотикыр хэбзэнчъэу къы­зэрэрагъэкIокIырэм епхыгъэ бзэджэшIэгъэ хьылъэ ыкIи хьылъэ дэдэ зэрахьагъэу хъугъэ-шIэгъэ 92-рэ атхыгъ ыкIи зэхафыгъэ уголовнэ Iоф 36-рэ хьыкумым IэкIагъэхьагъ, нэбгырэ 35-мэ уголовнэ Iоф къафызэIуахыгъ. Джащ фэдэу наркотикыр IузыгъэкIыщтыгъэ нэбгырэ 75-рэ къаубытыгъ, ахэм уголовнэ Iоф 20 фэдиз къафызэIуахыгъ. ЫпшъэкIэ зигугъу къэтшIыгъэ уахътэм къыриубы­тэу пэшIорыгъэшъэу зэзэгъыныгъэ зэдэзышIыгъэ купым бзэджэшIэгъи 5-у зэрахьагъэр ыкIи зэхэубытэгъэ куп 14-мэ бзэджэшIагъэхэу зэрахьагъэхэр зэхафыгъэх. Наркотикхэм япхыгъэ бзэджэшIагъэ зезыхьэгъэхэ нэбгыри 113-мэ уголовнэ Iофхэр къафызэIуахыгъэх. Полицием икъулыкъушIэхэм хэбзэнчъэу къырагъэкIокIыщтыгъэ наркотик лъэпкъ зэфэшъхьафэу грамм 11989-рэ хъурэр къапкъырахыгъэх.

Ведомствэм пшъэрылъ шъхьа­Iэу иIэхэм ащыщ шIуагъэ къэзытырэ пэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэхэм язэхэщэн. Хэбзэнчъэу наркотикыр зэрэрагъэкIокIырэм игумэкIыгъохэм общественностым ынаIэ тырырагъэдзэным, цIыфым ипсауныгъэкIэ наркотикым иягъэу къакIорэр зэхягъэ­шIэгъэным ыкIи хэбзэухъума­кIохэм цыхьэу афашIырэм зыкъегъэIэтыгъэным фэшI 2021-рэ илъэсым щылэ мазэм — мэзаем АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ епхыгъэ наркокъу­лыкъум иотдел АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ, муниципальнэ образованиехэм, общественнэ объединениехэм ялIыкIохэр ягъусэхэу наркотикхэм апэшIуе­кIогъэнхэм епхыгъэ социальнэ рекламэмкIэ Урысые шъолъыр зэнэкъокъоу «Тызэгъусэу щыIэныгъэр къэтэжъугъэухъум» зы­фиIорэм хэлэжьагъэх. Зыныбжь имыкъугъэхэм яIофыгъо­хэмкIэ отделымрэ наркокъулыкъумрэ зэгъусэхэу гурыт ыкIи апшъэрэ еджапIэхэм лекциехэр ащызэхащагъэх.

Мэзаем и 26-м АР-м и Къэ­ралыгъо Совет — Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр, ащ игуадзэу Шъао Аскэр, гъэсэныгъэмкIэ, шIэныгъэмкIэ, ныбжьыкIэхэм яIофыгъохэмкIэ, спортымкIэ, къэбарлъыгъэIэс амалхэмкIэ, общественнэ организациехэм язэпхыныгъэхэмкIэ парламентым икомитет итхьаматэу Шэуджэн Тембот ыкIи наркотикхэм хэбзэнчъэу ягъэзекIон лъыплъэрэ отделым ипащэу Нэфышъ Рустам НыбжьыкIэ парламентым хэтхэм зэIукIэгъу адыряIагъ. Наркотикхэр хэбзэнчъэу къызэрэрагъэкIокIыхэрэм епхыгъэ къэралыгъо политикэм игъэцэкIэн, Iэзэгъу препаратхэр шъхьаихыгъэу къезыгъэкIокIыхэрэм алъып­лъэгъэнхэмкIэ, студентхэр ыкIи Iэтахъохэр наркотикхэм ащыухъумэгъэнхэмкIэ профилактикэ Iофтхьабзэхэу адызэрахьэхэрэм атегущыIагъэх. Джащ фэдэу Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ иминистрэ игуадзэу Евгений Лебедевыр, наркокъулыкъум иотдел иуполномоченнэу Елена Даниловар.

Зэхахьэм икIэухым муниципалитетхэм ыкIи гъэсэныгъэ зыщызэрагъэгъотырэ учреждениехэм профилактикэ Iофтхьабзэхэу тапэкIэ ащызэхащэщтхэм иплан агъэнэфагъ, ащ кIэлэ­еджакIохэр, студентхэр, кIэлэ­егъа­джэхэр, ны-тыхэр, депутатхэр ахагъэлэжьэщтых.

Гъэтхапэм и 25-м наркокъулыкъум иIофышIэхэм зыныбжь имыкъугъэхэм яIофыгъохэмкIэ лIыкIохэр ягъусэхэу Мыекъопэ къэралыгъо гуманитар-техническэ колледжым истудентхэм аIукIагъэх. Iофтхьабзэм хахьэу наркотикыр зыбгъэфедэкIэ ащ къыкIэ­лъыкIон ылъэкIыщтым фэгъэхьыгъэ видеофильмэм рагъэплъы­гъэх, наркотикыр уз щынагъоу зэрэщытыр агурагъэ­Iуагъ.

Гъэтхапэм и 15-м къыщегъэ­жьагъэу и 26-м нэс АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ Урысые Iофтхьабзэу «Хьадэгъур зыщащэрэр къысаIу» зыфиIорэр рагъэкIокIыгъ. Iоф­тхьабзэр окIофэ наркотикхэр хэбзэнчъэу зэрэрагъэкIокIыгъэм епхыгъэ бзэджэшIэгъэ 17 ыкIи административнэ хэбзэ­укъо­ныгъэ 24-рэ полицием икъулыкъушIэхэм къыхагъэщыгъ. Оперативнэ-лъыхъун Iофтхьабзэхэм ахахьэу наркотик грамм 85-рэ къаIахыгъ. НыбжьыкIэхэр нахьыбэу зыщызэрэугъоихэрэ чIыпIэ 25-мэ ащыIагъэх.

Мэлылъфэгъум и 5-м къыщегъэжьагъэу и 14-м нэс межведомственнэ зэхэубытэгъэ профилактикэ Iофтхьабзэу «Дети России — 2021» зыфиIорэм иапэрэ едзыгъо рагъэкIокIыгъ. Зыныбжь имыкъугъэхэр наркотикхэм ащыухъумэгъэнхэм, наркотикым пыщагъэхэр къычIэгъэщыгъэнхэр ыкIи мы уз щынагъом зэрарэу къафихьын ылъэкIыщтыр агурыгъэIогъэным Iофтхьабзэр фэгъэхьыгъагъ.

Наркокъулыкъум иIофышIэхэм Iофыгъо анахь шъхьаIэу анаIэ зытырагъэтыгъэхэм ащыщ ныбжьыкIэхэр бэу зыщызэрэугъой­хэрэ чIыпIэхэм дэкIыгъо Iоф­тхьабзэхэр ащызэхэщэгъэнхэр. Полицием иIофышIэхэм гъэсэныгъэ учреждениехэм, чIыпIэ зыгъэIорышIэжьын къулыкъум, псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ Министерствэм ялIыкIохэр ягъу­сэхэу профилактическэ Iоф­тхьэбзэ 1886-рэ ныбжьыкIэхэм ыкIи Iэтахъохэм адызэрахьагъ. Iофтхьабзэр окIофэ бзэджэшIэгъи 7 ыкIи административнэ хэбзэукъоныгъэ 89-рэ къыхагъэ­щыгъ. Наркотик зыхэлъ вещество грамм 411,408-рэ къаIа­хыгъ.

ЖъоныгъуакIэм и 21-м МВД-м икъулыкъушIэхэм АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэмкIэ и Министерствэ илIыкIохэр ягъу­сэхэу наркотикым пэуцужьыгъэ­ным епхыгъэу Iоф­тхьэбзэ игъэ­кIотыгъэ Андыр­хъое Хъусенэ ыцIэ зыхьырэ кIэлэегъэджэ колледжым щырагъэ­кIокIыгъ. Ащ колледжым истудент нэбгырэ 610-рэ хэлэжьагъ.

Наркотикхэм хэбзэнчъэу ягъэ­зекIон лъыплъэрэ отделым икъулыкъушIэхэм район мэхьанэ зиIэ Iофтхьабзэу «Мак – 2021» зыфиIоу рагъэкIокIыгъэм кIэух зэфэхьысыжьэу ашIыгъэхэмкIэ бзэджэшIэгъэ 15 къычIагъэ­щыгъ. Наркотик зыхэлъ вещество грамми 151,015-рэ къапкъырахыгъ.

Наркотикыр шъхьэихыгъэу зэрэрагъэкIокIырэм ылъэны­къокIэ къэралыгъо фэIо-фашIэ­хэм ягъэцэкIэн хахьэу 2021-рэ илъэсым щылэ мазэм къыщегъэжьагъэу бэдзэогъум нэс юридическэ цIыфхэм ялъэIу 74-рэ афагъэцэкIагъ, наркотик­хэм шъхьэихыгъэу Iоф адэзышIэрэ нэбгыри 151-мэ Iизын къаратыгъ.

Министерствэм полномочиеу иIэм елъытыгъэу хьыкумхэм, псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ республикэ учреждениехэм чанэу Iоф адашIэ, наркотикым пыщагъэхэм яIэзэнхэм, наркотикхэр ыкIи врачым къыфыримытхыкIыгъэ психотропнэ веществохэр зыгъэфедэхэрэм медицинэ е социальнэ IэпыIэгъу арагъэгъотынымкIэ хьыкумым ышIыгъэ унашъор зэрагъэца­кIэхэрэм лъэплъэх.

КIАРЭ Фатим.