Абхъазымрэ Грузиемрэ 1992-рэ илъэсым заокIэ зызэпэуцухэм, Кавказым щыпсэурэ лъэпкъхэм гумэкIыгъуабэ яIэ хъугъэ.

Грузием иуIэшыгъэ купхэр Абхъазым ичIыгу ихьагъэхэу псэупIэхэм машIор акIадзэу, мамыр цIыфхэр ахъункIэхэу, аукIыхэу зырагъажьэм, Абхъазым къоуцуагъэхэм ащыщых гуфакIохэр.

— Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэ­рэщэе-Щэрджэсым, Чэчэным, Дагъыстан, Адыгеим, Урысыем инэмыкI шъолъырхэм къары­кIыгъэ гуфакIохэм зэгурыIоныгъэ ахэлъэу абгъаз­хэм агоуцохи, яшъхьафитныгъэ фэзэуа­гъэх, — къытиIуагъ Адыгэ Республи­кэм иабхъаз гуфакIохэм я Союз ипащэу Къуижъ Къэплъан. — Ежьхэм агу къызэрариIорэм тетэу кIалэхэр Абхъазым кIо­щтыгъэх. Апэрэ мафэхэм заом икуупIэ хэуцохи, Абхъазым зэ­рэкъоуцуагъэхэм шIогъэшхо къыхьыгъ. ПсынкIэу заор аухы­нэу мурад зышIыгъэгъэ гру­зинхэм ягухэлъ къадэхъугъэп. Аб­хъазым ТекIоныгъэр заом къыщыдихи, шъхьафит хъу­жьыгъэ.

Адыгеим щыщ кIалэхэр

200-м нахьыбэ хъухэу Абхъазым ишъхьафитныгъэ фэзэуагъэх. Мыекъуапэ икIыхэрэр рес­публикэ общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэм» щатхыщтыгъэх. А лъэхъаным Адыгэ Хасэм итхьаматэу щытыгъэ шIэ­ныгъэлэжьэу, тхэкIо цIэрыIоу, общественнэ IофышIэшхоу Шъхьэлэхъо Абу зыкIэтхэжьыгъэ тхылъхэр гуфакIохэм аIыгъхэу къош республикэр шъхьафит ашIыжьынэу амыушэтыгъэ гъогум техьэщтыгъэх.

Апэрэхэм ащыщых

Хъодэ Адамэ пэщэныгъэ адызэрихьэзэ, Шэуджэн Мурат, Мыкъо Аслъан, Бэгъушъэ Адам, Зэфэс Мурсадин, Чэсэбый Шыхьам, Тулпэрэ Мыхьамэт, Сихъу Рэмэзан, нэмыкIхэри гуфакIохэм якуп хэтхэу лIыгъэшIапIэм иуцуагъэх.

Заом зыIохьэхэм, апэрэ чэщым, лIыхъужъэу нэбгыри 3 зэрэфэхыгъэм щыгъуазэхэу ахэр апсэ емыблэжьхэу пыим пэуцущтыгъэх.

ГуфакIохэр зэрэзэкъотхэр, Абхъазым гъусэ зэрэфэхъугъэ­хэр грузин дзэкIолIхэм ашIэщтыгъэ, Абхъазым ичIыгу зао-кIэ аштэн зэрамылъэкIыщтыри къагурыIуагъэу зэкIэкIожьыхэу фежьагъэх.

ЛIыгъэм иджэмакъ

ГуфакIохэм, Абхъазым идзэ­хэм лIыхъужъныгъэу зэрахьагъэр тарихъым хэкIокIэщтэп. Грузин дзэкIолI техакIохэм чIэ­нэгъэ инхэр ашIыхэзэ Аб­хъазым ичIыгу къабгынагъ, къош республикэр къэралыгъо шъхьаф хъугъэу мамырэу мэпсэу.

1993-рэ илъэсым Iоныгъом и 30-м Абхъазыр шъхьафит хъужьыгъэ. Республикэм ТекIоныгъэр заом къызэрэщыди­хы­гъэр дунаим бэмэ щагъэшIэ­гъуагъ.

Заом сыдигъокIи Iашэр къыщаштэ, цIыфыбэ хэкIуадэ. Мамырэу псэущтыгъэ Абхъазым ицIыф макIэп дунаим ехыжьыгъэр. ГуфакIохэу лIыгъэ зезы­хьагъэхэм, заом къэгъэзапIэ фэзышIыгъэхэм Адыгеим ща­пIугъэ кIалэхэр ащыщых. Нэ­бгыри 10 лIыхъужъэу Абхъазым щыфэхыгъ. Ахэр адыгэх, урысых.

Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэ­рэщэе-Щэрджэсым, Чэчэным, фэшъхьафхэм якIалэхэри пхъа­шэу зэуагъэх, лIыгъэ зэрахьэзэ апсэ атыгъ. Аужырэ жьы къэщэгъум лIыгъэм иджэмакъэ зэ­хахызэ, гуфакIохэр къызэ­кIэкIуагъэхэп, къош республикэм ичIыгу, имамыр псэукIэ къаухъумагъ.

Саугъэтхэр афагъэуцу

Заор къызежьэм гуфакIохэм афэгъэхьыгъэ гущыIэ дысэу зэхэтхыщтыгъэр макIэп. Ахэр техакIохэу, хъункIакIохэу, наркоманхэу, ашъхьэ ифедэ пае Абхъазым кIуагъэхэу, нэмыкI къэбархэр афагъэIущтыгъэх.

Хэт сыд ыIуагъэми, гуфа­кIохэр агукIэ къабзэхэу, лIыгъэ зэрахьаным фэхьазырхэу зе­кIуагъэх. Янэ-ятэхэм зи арамыIоу Абхъазым кIогъэ кIалэхэу зыпсэ зытыгъэхэм егъэшIэрэ щытхъур къахьыгъэу, лIэужхэм щысэ афэхъугъэхэу тэлъытэ.

2017-рэ илъэсым, шышъхьэ­Iум и 15-м Абхъазым лIыхъу­жъэу щыфэхыгъэ гуфакIохэм афэгъэхьыгъэ саугъэт Мыекъуапэ къыщызэIуахыгъ.

Адыгэ Республикэм и ЛIы­шъхьэу КъумпIыл Мурат, Правительствэм, Парламентым, рес­публикэ общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэм», нэ­мыкIхэм гъусэныгъэ адыриIэу АР-м иабхъаз гуфакIохэм я Союз Iоф ешIэ. Лъэпкъхэм язэпхыныгъэ гъэпытэгъэным, мамыр щыIакIэр нахьышIу шIыгъэным апылъ. Непэ абхъаз гуфакIохэр IофшIэпIэ зэфэ­шъхьафхэм аIутых, пенсием кIуагъэхэри ахэтых. Дунаим ехыжьыгъэхэр тщыгъупшэхэрэп. Абхъазым заом ТекIоныгъэр къызэрэщыдихыгъэм фэгъэхьыгъэ медалыр гуфакIохэм зэкIэми афагъэшъошагъ.

ГуфакIохэм ясаугъэт Щэр­джэскъалэ мы мафэхэм къыщызэIуахыщт. Ащ ехьылIэгъэ зэхахьэм Адыгеим, Абхъазым, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, фэ­шъхьафхэм къарыкIыгъэхэр хэ­лэжьэщтых.

Зэкъош республикэхэр, шъо­лъырхэр нахь пытэу зэкъозыгъэуцогъэхэ гуфакIохэм лIыгъэу зэрахьагъэм ехьылIагъэу тхылъхэр атхых, фильмэхэр тыра- хых. Абхъазым иапэрэ Президентэу, заом илъэхъан лIыгъэ шъып­къэ зезыхьэгъэ Владислав Ар­дзинбэ гуфакIохэм аIукIэныр шэнышIу фэхъугъагъ. Адыгеим иапэрэ Президентэу Джарымэ Аслъани ишIушIагъэ мыухыжь.

Гум икIэу бгъэцакIэрэр цIыф­хэм нахьышIоу зэралъыIэсырэр гуфакIохэм къагъэшъыпкъэ­жьыгъ. Тафэраз, гъашIэм щысэу щытиIэх.

ЕмтIылъ Нурбый.