Коронавирусыр зызэкIэкIожькIэ, орэхьатыжьы ыкIи узыр псынкIэу зыщыбгъэгъупшэжьынэу уфай. Ау, гукъау нахь мышIэми, узым ифэмэ-бжьымэхэр пкъышъолым къыхэнэх.

Ащ къыздихьыгъэ гумэкIыгъо­хэр дэгъэзыжьыгъэнхэм фэшI псауныгъэр къэухъумэ­гъэнымкIэ Министерствэм памяткэ зэ­хигъэуцуагъ. Ащ ишапхъэхэр зыбгъэцакIэхэкIэ псау­ныгъэр зыпкъ ибгъэуцожьын плъэкIыщт.

Коронавирус узым сыда къыкIэлъыкIон ылъэкIыщтыр?

COVID-19-м къыхэкIыхэрэм ащыщ узым ифэмэ-бжьымэхэр пкъышъолым къызэ-рэ­ханэ­хэрэр. Коронавирусым узышIо­кIырэм ыуж тхьамэфиплIым ехъурэ хэу­жъы­ны­хьэ­гъэ узым инэша­нэхэр пкъы-нэ-лынэм хэлъых, цIыфыр агъэ­гумэкIы.

Коронавирусыр къызэузы­гъэхэр анахь зыгъэгумэкIыхэрэ узэу къахагъэщыхэрэр: — тромбозыр процент 20 — 30-м; — жьымыгъотыр процент 31,7-м; — пскэныр процент 13,5-м; — бгъэгур узэу ыкIи псын­кIащэу агу къытеоу процент 12,7-м. Мыхэм къагъэлъагъо гум, лъынтфэм, жьыкъэщэпIэ системэм дагъохэр зэряIэхэр.

Сыдэущтэу ахэр дэ­б­гъэзыжьынхэ плъэ­кIыщта?

Мэхьанэшхо иI пкъышъолъым зэхъокIыныгъэу фэхъугъэхэм игъом унаIэ атебдзэным ыкIи узыр хэмыужъыныхьаным фэшI врачым ыIорэм утетэу узэIэзэжьыным.

Сыда ащ пае пшIэн фаер?

2021-рэ илъэсым бэдзэогъум и 1-м къыщегъэжьагъэу Урысыем игъэкIотыгъэ дис­пансеризациер щызэхащэ. ­Шъхьадж зэпхыгъэ поликлини­кэм нэбгырэ пэпчъ ар щикIун ылъэкIыщт.

ИгъэкIотыгъэ диспансеризацием сыда хахьэхэрэр?

УплъэкIуныр едзыгъуитIоу зэтеутыгъ. Апэрэ едзыгъом хахьэу анализхэр арагъэтыщтых ыкIи агъэнэфэгъэ спискэм хэт уплъэкIунхэр арагъэшIыщтых. ЯтIонэрэ едзыгъом къыхиубытэрэ уплъэкIунхэр зэлъы­ты­гъэр апэрэм кIэухэу фэхъугъэ­хэр ары. Ащ елъытыгъэу врачым уплъэкIун тедзэхэр цIы­фым ригъэшIынхэ ылъэкIыщт.

Диспансеризацием иа 1-рэ едзыгъоу поликлиникэм щышъукIущтым къыхеубытэ:

анкетированиер, упчIэхэм яджэуапхэм ялъытыгъэщт вра­чым зэфэхьысыжьэу ышIыщтхэр;

сатурациер шыгъэныр, ащ къегъэлъагъо жьыкъэкIуапIэм иIофшIэнкIэ щыкIагъэу иIэр;

такъикъи 6-рэ кIоныр, а тестым гу-лъынтфэ системэм Iоф зэришIэрэр къегъэлъагъо;

спирометриер, жьыкъэщэпIэ системэм Iоф зэришIэрэр уплъэ­кIугъэныр;

зэхэубытэгъэ клиническэ ана­­лизыр, ащ къегъэлъагъо узэу пкъынэ-лынэм хэлъыр;

биохимическэ анализым къэ­гъэлъэгъони 7 къыхеубытэ ыкIи цIыфыр псынкIэу зыкIэпшъырэм лъапсэ фэхъурэр, гу-лъынтфэхэм ыкIи шхыныр зыгъэткIурэ системэм яIофшIэнкIэ пэрыохъу фэхъухэрэр агъэу­нэфых.

Диспансеризацием иапэрэ едзыгъо зэфэхьысыжьэу фэ­хъугъэхэм ялъытыгъэу терапевтым уплъэкIунхэр ешIых, ащ ыуж ятIонэрэ едзыгъом хэхьэ- рэ уплъэкIунхэр регъэкIу.

Ушэтыным иятIонэрэ едзыгъо ишIуагъэкIэ хэужъыныхьэгъэ узым зимыушъомбгъуным фэшI сымаджэр нахь игъэкIотыгъэу ауплъэкIу.

ЯтIонэрэ едзыгъом хахьэ:

эхокардиографиер, ащ гум ыкIи лъынтфэхэм яIофшIэн­кIэ пэрыохъу хъухэрэр къе­гъэ­лъагъо; «дуплексное сканирование вен ног» зыфаIорэм (УЗИ) тромбоз уиIэмэ къыхегъэщы.

бгъэгур компьютернэ томографие шIыгъэныр, а уплъэ­кIуным тхьабылым ыкIи жьы­къэщэпIэ системэм изытет къе­гъэлъагъо.

Коронавирусыр къызэузыгъэхэм арагъэшIырэ уплъэкIунхэм сахэлажьэ хъущта, мы илъэсым диспан­серизацие скIугъахэу щытми?

Ары. ИгъэкIотыгъэ диспан­серизациер — хэушъхьафы­кIыгъэ программэу щыт, зэкIэми ашIырэ диспансеризацием ыкIи профилактикэ меди­цинэ уплъэкIунхэм ар зыкIи япхыгъэп.

Сыда вакцинацием ыуж сакъыныгъэ ­къызхэбгъэфэн зыкIыфаер?

— Анахь шъхьаIэр вакцинэм иятIонэрэ Iахь къыпхалъхьаным ыпэкIэ коронавирусыр къыппымыхьаныр ары. Иммуннэ системэм вакцинэм иапэрэ Iахь зыхахьэкIэ, антителахэр пкъы­нэ-лынэм хэлъхэ мэхъу. Джащыгъум вирус «псаур» пкъы­нэ-лынэм зигъотыкIэ, къэшIэгъуае ащ джэуапэу къыкIэлъыкIощтыр, нахьыбэрэм пэтхъу-Iутхъу узыр къапэхьэ. ЯтIо­нэрэ Iахьым ыуж тхьамэфищ зытекIыкIэ иммуннэ системэр зэтеуцо ыкIи цIыфыр ухъумагъэ мэхъу.

Ащ нэмыкIэу, вакцинацием ыуж, анахьэу апэрэ мэфитIу­-щым, пкъынэ-лынэм хьылъэ теплъхьэ хъущтэп. ГущыIэм пае, бассейным укIо хъущтэп. Ау кушъхьэфачъэмкIэ километрэ 25 — 30 къэпчъыхьэмэ зыпари иягъэ къэкIощтэп. Вакцинацием ыуж узфэсакъыжьын фае. Сыд фэдэрэ вакцини узыр къып­пымыхьанымкIэ гарантие къытырэп. Вакцинэм анахьэу пшъэ­рылъэу иIэр узыр къыоутэлIагъэу щытмэ, ар хэмыужъыныхьэу нахь псынкIэу, IэшIэхэу укъыIэкIэкIыныр ары. Арышъ, профилактикэ Iофтхьабзэхэр икъоу зымыгъэцакIэкIэ, нэмыкI цIыфхэм узыр апыбгъэхьаным ищынагъо щыI.

Къэзыгъэхьазырыгъэр КIАРЭ Фатим.