Экологие щынэгъончъэным фэгъэхьыгъэ зэхэсыгъу
Урысыем щынэгъончъэнымкIэ и Совет и Секретарэу Николай Патрушевым Адыгеим щызэхищэгъэ зэхэсыгъом хэлэжьагъэх УФ-м и Президент иполномочнэ лIыкIоу Къыблэ федеральнэ шъолъырым щыIэ Владимир Устиновыр, ЮФО-м хэхьэрэ шъолъырхэм япащэхэр, федеральнэ ведомствэхэм ащыщхэм ялIыкIохэр. Iофтхьабзэм хэлэжьагъ Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат.
Iофыгъо шъхьаIэу къэзэрэугъоигъэхэр зытегущыIагъэхэр къэралыгъом и Къыблэ хэхьэрэ шъолъырхэм экологием ылъэныкъокIэ ящынэгъончъагъэ къэухъумэгъэныр ары. Мыщ фэгъэхьыгъэу къэгущыIагъ Владимир Устиновыр. Ащ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, тыкъэзыуцухьэрэ дунаир къэухъумэгъэным епхыгъэ гумэкIыгъохэр непэ Iофыгъо шъхьаIэу щытых. 2025-рэ илъэсым нэс телъытэгъэ экологие щынэгъончъэным и Стратегиеу УФ-м и Президент зыкIэтхэжьыгъэр къэралыгъом щагъэцакIэ. БлэкIыгъэ илъэсым лъэпкъ проектэу «Экологием» къыдыхэлъытагъэу Къыблэ федеральнэ шъолъырым хэхьэрэ субъектхэм региональнэ программэ 36-рэ агъэцэкIагъ.
— Ау гумэкIыгъоу щыIэр макIэп. Прокуратурэм, Росприроднадзорым, министерствэхэм ячIыпIэ къулыкъухэм къызэратырэмкIэ, чIыопсым зэрарэу рахырэм ренэу хэхъо. 2020-рэ илъэсым ар сомэ миллиард 1,5-м ехъугъ, экологием зэрарэу рахыгъэр зэкIэмкIи сомэ миллиарди 10-м кIахьэ, — къыIуагъ Владимир Устиновым.
УФ-м и Президент иполномочнэ лIыкIоу Къыблэ федеральнэ шъолъырым щыIэм экологием ылъэныкъокIэ гумэкIыгъо шъхьаIэхэм къэзэрэугъоигъэхэм анаIэ тыраригъэдзагъ. Ахэр: чIыопс ыкIи техногеннэ ошIэ-дэмышIагъэхэр, шапхъэхэм адиштэрэ зашъохэрэ псыр зэрафимыкъурэр, къэлэшхохэм жьыр зэращышIоир, пыдзэфэ пытэхэр зыщыратэкъурэ чIыпIэхэу хэбзэнчъэу къызэIуахыхэрэр, нэмыкIхэри. Къэралыгъо экологическэ уплъэкIуным ыкIи лъыплъэным икъу фэдизэу шIуагъэ къамытэу Владимир Устиновым ылъытагъ.
Николай Патрушевым къызэриIуагъэмкIэ, Урысые Федерацием лъэпкъ щынэгъончъэнымкIэ и СтратегиякIэкIэ тыкъэзыуцухьэрэ дунаир къэухъумэгъэныр, чIыопс къэкIуапIэхэр къызэтегъэнэгъэнхэр пшъэрылъ шъхьаIэу щытых.
Экологием епхыгъэ гумэкIыгъохэр дэгъэзыжьыгъэхэ зымыхъукIэ, цIыфхэм щыIэкIэ-псэукIэ амалэу яIэри нахь дэй хъун зэрилъэкIыщтыр зэхэсыгъом къыщаIуагъ. Ащ дакIоу мы пшъэрылъхэм язэшIохынкIэ щысэшIу къэзыгъэлъэгъорэ шъолъырхэри щыIэх.
— Экологие щынэгъончъэныр шъолъырым щыгъэпытэгъэнымкIэ, псыр ыкIи жьыр нахь къабзэ шIыгъэнхэмкIэ амал тедзэхэм зэхэсыгъом тащытегущыIэщт. Мы лъэныкъом къэралыгъор лъыплъэн зэрэфаем дакIоу, экологическэ гъэсэныгъэм, культурэм ахэдгъэхъоным тыпылъын фае, — къыIуагъ Николай Патрушевым зэфэхьысыжьхэр къышIызэ.
Специалистхэм зэралъытэрэмкIэ, Адыгеим экологием ылъэныкъокIэ Iофхэм язытет зыпкъ ит. Лъэпкъ проектэу «Экологием» илъэныкъуи 4-мэ республикэр ахэлажьэ: «Псы къабзэр», «Мэзхэм якъэухъумэн», «Зыми фэмыдэ псы объектхэр къэухъумэгъэнхэр», «Пыдзафэхэм ягъэзекIон фэгъэзэгъэ комплекснэ отраслэм изэхэщэн».
— Экологическэ системэхэм атегъэуагъэм ренэу зэрэхахъорэр зэхэтэшIэ, арышъ, чIыопсыр къэухъумэгъэн зэрэфаер къыдэтлъытэзэ экономикэм хэхъоныгъэ едгъэшIын фае. Экологием изытет зыфэдэм цIыфхэм япсауныгъи бэкIэ елъы-тыгъ. Арышъ, Адыгеим къэралыгъо политикэмкIэ ипшъэрылъ шъхьаIэу къэнэжьых тыкъэзыуцухьэрэ дунаир къэухъумэгъэныр, шапхъэу щыIэхэр гъэцэкIэгъэнхэр, — къыIуагъ Iофтхьабзэм зэфэхьысыжьхэр къыфи-шIызэ КъумпIыл Мурат. АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу