Коронавирусым пэшIуекIорэ вакцинэр зыхягъэлъхьэгъэн зэрэфаемкIэ джэнджэш зиIэхэр щыIэх. Ахэм яупчIэхэм джэуапхэр къаретыжьых вирусологиемрэ биотехнологиехэмрэ якъэралыгъо шIэныгъэ гупчэу «Вектор» зыфиIорэм зэпахырэ вирусхэмкIэ ишIэныгъэ-ушэтыпIэ ин­ститутэу Екатеринбург дэтым ипащэу, биологие шIэныгъэхэмкIэ док­торэу Александр Семеновым.

КоронавирусыкIэу къежьагъэм пэуцужьыгъэнымкIэ сыдым пае Урысыем ­жъугъэу вакцинэр ащыхалъхьэра?

— Коронавирусым ящэнэрэу зыкъиIэтынэу зыщыригъэжьэщт уахътэр къызэрэсырэр ыкIи къэралыгъом имызакъоу, ду­наими вакцинациер жъажъэу зэ­рэщыкIорэм апкъ къикIэу вирусым уахътэр къызфигъэ­феди, ыкIуачIэрэ изэмылIэужы­гъуа­гъэрэ зэрахэхъуагъэр ары. Ар нахь псынкIэу цIыфхэм апыхьэ хъугъэ, бэ дэдэмэ алъыIэсын ылъэкIыщт. Ащ псау­ныгъэм икъэухъумэн исистемэ фыримыкъуным ищынагъо къыхэхъо­жьымэ, экономи­кэмкIи, цIыф­хэм ящыIэныгъэкIи зэрарышхо къыхьыщт.

Сыдигъуа ежь яшIоигъоныгъэ­кIэ цIыфхэм вакцинэр зыхарагъэлъхьаным иIо­фыгъо шIокI имы­Iэу зыхъурэр?

— Аущтэу зыхъурэр общест­вэм зэрэпсаоу ищыIэныгъэрэ ипсауныгъэрэкIэ щынагъо къызыуцукIэ ары. Вакцинациер —о прививкэр ябгъэшIын-ямы­гъэшIынымкIэ уишъхьафитыныгъэп, сэ сыкъэмысымэджэнымкIэ сифитыныгъ. Вакцинэр зы­хябгъэлъхьаным ор-орэу укъы­фэкIоныр дэгъу, ау шIокI зи­мыIэ вакцинациер — обществэм ежь-ежьырэу зиухъумэ­жьынымкIэ ихэкIыпI. ЫкIи мыщ дэжьым Конституциеми, УФ-м ихэбзэгъэуцугъэхэми адимыштэу щытэп. ТыдэкIи къащы-тыгъ къэралыгъомрэ общест­вэмрэ апашъхьэ щынагъо къы­зыуцу­рэм, фитыныгъэ ыкIи шъхьа­фитыныгъэхэм ащыщхэр щы­гъэзыегъэнхэ фае хъунхэу, цIыф­хэм Iофыгъо горэхэр шIокI имыIэу зэшIуягъэхыгъэнхэу. Вакцинациер ащ фэдэ зы щы­сэхэм ащыщ. ЖъугъэшIэгъощтэп ныIа пыир къыттебанэу зэкIэми тызэгъусэу къэралы-гъор къэтыухъумэным пае дзэм таугъои зыхъукIэ. Мыщ дэжьым шIокI зимыIэ вакцинациер къэралыгъор къэтыухъумэным пае джащ фэдэ Iофтхьабзэу плъытэн плъэкIыщт.

Сыда узэIэзэжьыным нахьи прививкэр ябгъэшIымэ зыкIынахьышIур?

— ЗэуапIэмрэ дзэм­рэ ягугъу къэсшIыгъах, джащ пае джыри зэ къэсIон: зыфэбгъэсэныр нахь тэрэз зэо шъыпкъэм ухэлэ­жьэным нахьи. Вакцинэр зыхатлъхьэкIэ, цIыфым ыпкъышъол гъэпсынкIэгъэ лъэныкъокIэ узым нэIуасэ фэтэшIы, хьы­лъэ ымышIэу. Иммунитетыр прививкэм егъасэ узыр къызы­хэкIырэм пэуцужьынэу. Джащ пае, коронавирусым зыIукIэкIэ, иммуннэ системэм нахь шIуагъэ къытыщт. Ащ дыкIыгъоу пэуцужьын закъор арэп ащ им­мунитетыр зыфигъасэрэр, вирусым имэхэпIэ чIыпIэхэм яоныр ары. Вакцинацие ужым иммуннэ системэр гъэсагъэ мэхъу. Ар зыхалъхьагъэхэм ащыщхэр къэсымэджэнхэ алъэ­кIыщт, ау ахэм узыр нахь щэ­чыгъошIу афэхъущт ыкIи ящы­Iэныгъэ зыдихьыным ищынагъо бэкIэ нахь мэкIэщт. Зэпа­хырэ узэу коронавирусыр узыгъэлIэн зылъэкIыщтхэм зэра­щыщыр угу къэкIыжь зэпытын фае. Ащ удэсэмэркъэу хъущтэп.

Хэутыным фэзыгъэхьазырыгъэр

МэщлIэкъо Саид.