ШIэныгъэлэжьэу Цуекъо Нэфсэт иIофшIагъэхэр зэкIэ къызыщыпчъыгъэ, зыщыгъэунэфыгъэ тхылъ цIыкIоу къыдэкIыгъэр къызысIэкIэхьэм, сызе­джэм, бзыу шыпэкIо цIыкIоу, Iунэ-Iунэу, цыпэжъыеу ыугъоизэ, ищырхэм апае набгъор зышIырэр сыгу къыгъэкIыгъ, кIэгъэзынчъэу, илэжьыгъацэ пэпчъ кIиухъумэу, зэригъэунэфырэр щысэтехыпIэу слъытагъэ.Библиографическэ тхылъым филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтэу Т. КIэращэм ыцIэ зыхьырэм иотдел ипащэу, АР-м шIэныгъэм­кIэ изаслуженнэ IофышIэшхоу Цуекъо Нэфсэт 1988-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу 2020-рэ илъэ­сым нэс зэхэубытагъэу иIоф­шIагъэхэр ыкIи ежьым ехьылIагъэхэ тхыгъэ хэутыгъэ зэфэ­шъхьафхэр къыдэхьагъэх. Тхы­лъым изэхэгъэуцуакIор институтым итхылъеджапIэ иIофышIэу Хьасан Къутас, иредакторыр — филологие шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу Шъхьэлэхъо Дарико.

ГущыIэпэ кIэкIым мыхэм щы­кIагъэтхъыгъ шIэныгъэ IофшIэгъэшхо Нэфсэт лъэныкъуабэкIэ зэриIэр — фольклорист, угъоекIо мыпшъыжь, ушэтакIо ыкIи а зэ­кIэ адыгэхэм ялъэпкъ жэрыIо творчествэ цIыфхэм алъызгъэIэ­сыжьырэ цIыф. Цуекъо Нэфсэт монографиехэм яавторэу, фольклор сборникхэм ятекстхэм язэ­хэгъэуцуакIоу, шIэныгъэлэжьхэм яIофшIагъэхэм ярецензентэу ыкIи редакторэу зэрэщытыр, егъэджэн учебникхэм ыкIи IэпыIэгъухэм ятхын зэрэхэлажьэ­рэр къыщыIуагъ, илъэс 30-м ехъоу наукэмкIэ гъэзагъэу Iоф зишIэрэм научнэ ыкIи научнэ-­популярнэ тхыгъэ 250-рэ фэдиз тихэгъэгу ыкIи IэкIыб къэралыгъохэм къащыдигъэкIыгъэу къы­щытыгъ.

Бзылъфыгъэ шIэныгъэлэжьым ежь ышъхьэкIи художественнэ творчествэр хэлъ, ащкIи зэрилъэ­кIэу зеушэты. КIэлэцIыкIу журналэу «Жъогъобыным» ахэм ащыщхэр къыщыхиутыгъэх. Тхы­лъым игущыIапэ щыхэгъэунэфыкIыгъ кIэлэцIыкIухэм апае тхылъ цIыкIоу «Нэнэжъым ипхъорэлъф­хэр» зыфиIорэр къызэрэдигъэ­кIыгъэр.

Узгъэгъозэрэ тхылъым изэхэгъэуцонкIэ гуманитар ушэтынхэм­кIэ Адыгэ республикэ инсти­тутым инаучнэ тхылъеджапIэ ифонд бай къызфагъэфедагъ. ЗэкIэ къыдэхьагъэхэр тхылъым шъхьэхэмкIэ щызэхэгъэунэфыкIыгъэх, зэкIэлъыкIокIэ ­шапхъэри дештэ. АдыгабзэкIэ ыкIи урысыбзэкIэ а зэкIэри къыщытыгъ.

Мы библиографие тхылъыр анахьэу зыгъэфедэн зылъэкIыщт­хэр филологхэр, шIэныгъэлэжьхэр, еджэпIэшхохэм якIэлэегъа­джэхэр, аспирантхэр ыкIи студентхэр, адыгэ фольклорым лъы­плъэхэу ар зышIогъэшIэ­гъон­хэр ары.

Тхылъэу Цуекъо Нэфсэт къы­ди­гъэкIыгъэхэр, диссертациехэм яавторефератхэр, ежь ышъхьэкIэ къыхиутыгъэ тхыгъабэр, жур­нал зэфэшъхьафхэу ахэр зыдэт­хэр, илъэс­-илъэсэу зэтеутыгъэу, егъэ­джэн тхылъхэр ыкIи лите­ра­тур­нэ­­-художественнэ мэхьанэ зиIэхэу ытхыгъэхэр (мыхэр илъэс пэпчъ зэтеутыгъэу), редактор IофшIагъэу иIэри хэз-кIэз имыIэу ыкIи ежь ихудожественнэ тхыгъэ зэ­фэшъхьафхэр щы­гъэунэфы­гъэх. Ахэм зэдзэкIыгъэ IофшIагъэу иIэри гъусэ афи­шIыжьыгъ.

Тхылъым ыкIэм ежь Цуекъо Нэфсэт ищыIэныгъэ, иIофшIакIэ, шIэныгъэлэжьым фэгъэхьыгъэ хэутыгъэ тхыгъэхэу журналистхэм, тхакIохэм ащыщхэм, иIоф­шIэгъухэм якъэлэмыпэ къыпыкIы­гъэхэр къыщытыгъэх. Щэч хэлъэп, узгъэгъозэрэ тхылъжъыер Нэфсэт ышIагъэр нэм къыкIе­гъэуцо, дэгъоу илэжьыгъэ зэкIиугъуаезэ къызэрэрыкIуагъэр, сэ сшъхьэкIэ, Iушыгъэу фэслъэ­гъугъ. Уиер кIэуугъуаемэ, игъом къызэрэпшъхьапэжьыщтыр нафэ. Нэфсэт исурэт тхылъ кIышъом тет, арышъ, зымылъэгъугъэхэми джы нахь ашIэщт.

Дзэукъожь Нуриет.