Тихэгъэгу нэмыц техакIохэр къызытебанэхэм Iашэр ашти тихъулъфыгъэхэр апэуцужьыгъа­гъэх. Зэмыблэжьхэу зэуагъэх, къауIагъэхэри, къаукIыгъэхэри бэдэд. ТекIоныгъэр къыдэ­зых­хи къэзгъэзэжьыгъэхэу джы къэнагъэхэм япчъагъэ IапэкIэ къэплъытэн плъэкIыщт.

Адыгеимрэ Краснодар краимрэ ячIыгухэм зэо илъэсхэм Дзэ Плъыжьым ичастхэмрэ пар­тизанхэмрэ ащагъэхъагъэмрэ, къызэраухъумагъэмрэ афэгъэхьыгъэ проектышхор жъо­ныгъуакIэм и 26-м Мые­къуапэ къыщызэIуахыгъ. Ащ къыдилъытэрэ Iофыгъохэм тиныбжьыкIэхэм яхэгъэгу шIу алъэгъоу ыкIи агъэлъапIэу агъэ­сэнхэмкIэ мэхьанэ ин яI.

НыбжьыкIэхэу къызэхэхьа­гъэхэм юнармейцэхэр, студентхэр ахэтыгъэх. Адыгэ Рес­публикэм иветеранхэм я Совет итхьаматэу Къуаджэ Аслъан ахэм къариIуагъ заом илъэхъан партизанхэм лIыгъэшхо къызхагъафэзэ агъэхъагъэхэр, зыщызэогъэхэ чIыпIэхэр къыха­гъэщыжьыхэзэ, ахэр нэрылъэгъоу ныбжьыкIэхэм арагъэлъэгъунхэу зэрэфаехэр.

Зыпсэ тфэзытыгъэхэр зы­щыбгъэгъупшэнхэу щытэп. Ахэр арых мамырныгъэр къытфэ­зыухъумагъэхэр, ахэм къахэ­фэгъэ лIыблэнагъэмрэ пыта­гъэмрэ непэ тыщызгъаIэрэр, — къариIуагъ ащ кIалэхэм. — Заом хэтыгъэ пстэуми щытхъур къалэжьыгъ, ахэм яшIэжь егъа­шIэм щыIэщт.

Патриотическэ гъэсэныгъэм фэгъэхьыгъэу аштэгъэ проектым партизан лъэгъуиплI ти­къушъхьэхэм къащыхагъэщы­жьынэу къыделъытэ. Апэрэр агъэхьазырыгъах, ары ныбжьыкIэхэм къарагъэлъэгъугъэр. Лъа­гъом зэреджагъэхэр «Народым илъышIэжьхэр». АщцIыфхэр рыпщэным тебгъэ­псы­хьаным Iофышхоу пылъы­гъэр зэшIозыхыгъэр Урысые дзэ­-тарихъ обществэм исекретарэу, Урысыем изаслуженнэ путешественникэу Иван Бор­мотовыр ары. Адыгеим иветеранхэм я Совет хэтхэм ыкIи Мыекъопэ къэралыгъо техно­логическэ университетым истудентхэм ащыщхэм къыдырагъэ­штагъ, зэдеIэжьхэзэ зэо лъагъор агъэкъэбзагъ.

Мэзыр дэхэ дэдагъ. Тыгъэу къыкъокIыгъэм ар къызэпи­гъэнэфыгъ. Бзыу орэд макъэм уедэIузэпытынэу уфэягъ. Мэзыр хьакIэхэм къяжэрэм фэ­дагъ…

Мыекъопэ партизан отрядым­рэ я 40-рэ хэушъхьафыкIыгъэ мотострелковэ бригадэм иапэрэ хэушъхьафыкIыгъэ стрел­ковэ корпусымрэ зыщызэогъэхэ мэз лъагъор псэупIэу Удобнэм къыщежьэ. ЗекIоныр партизанхэм зыплъыхьэпIэ чIыпIэ лъагэу яIагъэмрэ мыжъосыныр зыщагъэуцугъэ лъэгапIэмрэ зы­щаублагъэр. 1942-рэ илъэсым, шышъхьаIум и 10-м партизан отрядэу Федор Стрельниковыр пащэ зыфашIыгъэр зэхащэгъагъ, нэужым Стефан Козловыр ащ ычIыпIэ рагъэхьэгъагъ. Фашист­хэм апэуцужьхэу, пыир къамыгъэкIоным фэбанэхэзэ, псыхъоу Зераль нэс къызэкIафэхэу къы­хэкIыгъ. Ащ емылъытыгъэу пыим ренэу язэрар рагъэ­кIыщтыгъ. Партизанхэр чIыунэ­хэм ачIэсыгъэх, ащыгъыгъэ­хэм анэмыкI щыгъын яIагъэп. Зыды­рахьыжьэгъэгъэ шхынхэр за­ух­хэм, ябазэхэм ачIэлъхэмрэ нэ­мыцхэм къатырахырэмрэ зэрэщыIагъэхэр. Нэмыцхэм тицIыфхэм чэм Iэхъогъухэр къатырахыщтыгъэх, лыр яIагъ, хьалыгъурэ щыгъурэ амыгъотэу къыхэкIыщтыгъ. Джащ фэдэу фашистхэм яIашэхэри ящэхэри къызIэкIагъахьэщтыгъэх.

Къушъхьэм лъэкъопылъхьэхэри шIэхэу щэлажьэх. Ахэм ачIыпIэ чэмышъом хэшIыкIы­гъэхэ лъэкъопылъхьэхэр зыфадыжьыщтыгъэх.

Партизанхэр зэрэзэуагъэхэм фэшъхьафэу щытхъоу афэплъэ­гъунэу щытыр къалэм пыир къыздахьэм, фашистхэм аго­мыхьэхэу, Iашэр ашти Мые­къуапэ имэзхэм алъэкIыщтыр зэрэщашIагъэр ары. Заом Iутхэм афэдэу ахэми ТекIоныгъэр къыдахы ашIоигъуагъ ыкIи къа­гъэблэгъагъ.

Партизанхэр апэрэу нэмыц­хэм зыщапэуцужьыгъэхэр мыщ дэжьыр арыгъэ. Фашистхэр бронь зытелъ автомашинэхэмкIэ мэзым къэкIогъагъэх. Зызэ­зэохэ ужым зы пулемет, лен­тэхэр зыдэлъхэ пхъуантэхэр, автоматхэр ыкIи винтовкэхэр къаIэкIэхьэгъагъэх. Бронетранспортерищ нэмыц зэолIхэр арысхэу агъэстыгъагъ. МэзитIум къыкIоцI партизанхэмрэ нэмыцхэмрэ бэрэ IашэкIэ зэпэуцужьыгъэх.

Джащ фэдэу апэрэ хэу­шъхьа­фыкIыгъэ стрелковэ корпусым хэтхэм Кощхьаблэ, Еджэр­къуае, Дондуковскэр къаухъумагъэх. Станицэхэу Ярославскэм, Кужорскэм ащызэуагъэх. Мые­къуапэ иаэродром зыубытыгъэ пыим щыщэу автобус псэу хъу­щтыгъэ летчикхэр, ащ фэшъхьафэу машинэ псынкIэм исыгъэ офицерхэр аукIыгъэх, чэм Iэхъогъур къатырахыжьыгъ.

Зэо лъагъом рыкIуагъэхэм партизанхэм ягъэхъагъэхэр игъэкIотыгъэу къафаIотагъэх. Заор зыуцужьыгъэр илъэс 76-рэ хъугъэми, тизэолIхэр пыим зы­щыжэхэхьэгъагъэхэ чIыпIэхэр ашIогъэшIэгъоныгъэх, лъыхъохэзэ кIалэхэм къутафэхэр къа­гъотыгъэх, шIэжь нэпэеплъэу зиунэ зыхьыгъэхэр ахэтых.

Адыгэ Республикэм иветеран­хэм я Совет ипащэу А. Къуа­джэм къырихьыжьэгъэ Iофы-гъоу ныбжьыкIэхэм яморальнэ-нравственнэ ыкIи патрио­тическэ пIуныгъэ-гъэсэныгъэ фэ­гъэхьыгъэм зыми ымыгъэфедэхэрэ шIыкIэхэр къызэрэ­да­лъытэхэрэм мэхьанэ иI. Заор зыщыщыр зымышIэхэрэ ныбжьыкIэхэм тятэжъхэр, тятэхэр зыщызэуагъэхэ чIыпIэхэр алъэ­гъунхэ алъэкIыщт. ТизэолIхэм зэрахьэгъэ лIыхъужъныгъэм ры­­гушхохэзэ, уихэгъэгу, ­уилъэпкъ, уиунагъо шIу плъэгъунхэу ыкIи къэбгъэгъунэнхэу зэрэщытыр къагурыIощт.

Зигугъу къэтшIыгъэ зэо лъагъом фэшъхьафэу джыри лъэгъуищ зэхащэщт, ахэм цIыфхэр арыкIонхэм фытырагъэпсыхьащтых. Къалэу Мыекъуапэ икъы­блэ лъэныкъокIэ щыкIогъэ зэо­шхом, къушъхьэу Шапкэ ыкIи Кавказ къушъхьэтх шъхьаIэм къащыхъугъэхэ хъугъэ-шIа­гъэ­хэм ныбжьыкIэхэр нэIуасэ афашIыщтых.

Шъаукъо Аслъангуащ.