Top.Mail.Ru

ЦIыфхэр шIу ылъэгъуныр ары къызфэхъугъэр

Image description

Врач сэнэхьатыр — лIыгъэ, зышъхьамысыжьыныгъ, ащ гу ыкIи гупшысэ къабзхэр ищыкIагъэх . А. П. Чехов.

Мы гущыIэхэм синыбджэгъу ыкIи сшы — Къэрэщэе-Щэрджэс республикэм изаслуженнэ врачэу, медицинэ шIэныгъэ­хэмкIэ докторэу, профессорэу, АМАН-м иакадемикэу Даур Бо­рис Индрисэ ыкъор зыфэдэр къыраIотыкIы. Мы цIыф шIагъом ыныбжь мэкъуогъум и 13-м илъэс 75-рэ хъугъэ. ПсэупIэу Хьабэз къыщыхъугъэ Борис гурыт еджапIэр дышъэ медалькIэ, медицинэ институтыр дэгъу дэдэкIэ къыухыгъэх. Илъэс заулэрэ къоджэ медицинэм щылэжьагъ — отделением ипащэу, районым иврач шъхьаIэу. ШIэныгъэм зызэрэфикъудыирэм ишIуагъэкIэ Москва кIуагъэ, ащ аспирантурэр къыщиухыгъ ыкIи диссертациер дэгъоу зэри­тхыгъэм къыхэкIэу кафедрэм кIэлэегъаджэу къа­гъэнагъ.

1977-рэ илъэсым мы цIыфышIум нэIуасэ сыфэхъугъ. Ащ къыщыублагъэу тызэгъус. Синэплъэгъу итэу гъогу кIыхьэ къы­кIугъ — аспирантым къыще-­ гъэ­жьагъэу медицинэ шIэныгъэ­хэмкIэ докторым, профессорым нэсэу. ИIофшIэн хэшIыкI ин фызиIэ цIыфэу зэрэщытым дакIоу гукIэгъушхо хэлъ. Даур Борис шIэныгъэ ыкIи егъэ­джэн-методическэ IофшIэни 140-рэ иI. Къэралыгъом пульмонолог цIэрыIоу исхэм ащыщ. Ригъэ­джа­гъэхэм тихэку ыкIи IэкIыб къэралыгъохэм Iоф ащашIэ.

СишIошIкIэ, врач сэнэхьатыр къыхэзыхыгъэм гулъытэ, цIыфыгъэ ин хэлъын фае. Врачым ищыIэныгъэ гъогу ушэтынитIу щекIу. Апэрэр — зышIошIыжьыныгъэр къызытекIокIэ, ятIонэрэр — «Iашэр» къыгъэтIылъы­жьын гухэлъ зишIыкIэ. Ушэтынхэр зэрэзэринэкIыщтхэр кIуачIэу хэлъым елъытыгъ. Мы сэнэхьатыр къыхэзыхыгъэм шIэныгъэу иIэм дакIоу сымаджэм гукIэгъу­ныгъэ фишIын фае. Ащ фэдэ врачхэм ащыщ Даур Борис. Илъэс 50-у Iоф зишIагъэм къы­кIоцI IэпыIэгъу щыкIэу хэт къео­лIагъэми ишIуагъэ ригъэкIыгъ. Мыщ дэжьым сыгу къэкIыжьы Урысыем и ЛIыхъужъэу, летчик­ушэтакIоу Мызэгъ Владимир. Ар Даур Борис иныбджэгъушIу­хэм ащыщыгъ, илъэс зэкIэлъыкIохэм медицинэм ылъэныкъокIэ ишIуагъэ ригъэкIыгъ. Владимир идунай зихъожьыщт ма­зэм ыгу къеоу къысиIогъэгъэ гущыIэхэр къэсэшIэжьых: «Джыдэдэм Борис сигъусагъэемэ, а закъор ары цыхьэ зыфэс­шIырэр…»

Докторыр илъэс 60 зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэ мэфэкI зэха­хьэм Борис нэIуасэ зэрэфэхъу­гъэ шIыкIэр къыIотагъ «Стройпрогресс» зыфиIорэм и Президентэу, Осетием щыщэу Джуссоев А. А. Илъэс 34-рэ зы­ныбжь кIалэм адэбз уз иIэу Америкэм щыIэ клиникэм щагъэунэфыгъ. Джащ фэдэ уз иIэу къараIуагъ академикэу ГъукIэлI Юри, Урысыем а Президент иадминистрацие иIофышIэу Сергей Глебовми. Исэнэхьат фэшъыпкъэу, шIэныгъэ куухэр зэриIэм ишIуагъэкIэ уз хьылъэу ахэм къафатхыгъэр щигъэзыен ылъэ­кIыгъ. Джащ фэдэу джыри зы щысэ. ШIэныгъэлэжьэу, академикэу Къумэхэ Мухьадин «Адыгская энциклопедия» зыфиIорэм иредактор шъхьаIэу Iоф ышIэзэ, къыдигъэкIыным нэсыгъэу сымаджэ хъугъэ. Ар сымэджэщым агъэгъолъынэу Борис гуIагъэ, ау шIокIыгъэп: «Сысымэджэнэу уахътэ сиIэп, узыфаер шIэ, ау сищыIэныгъэкIэ сызфэлэжьа­гъэр сыухын фае». Нэужым унэм исэу мэфи 10-кIэ Борис ар ылъэ къытыригъэуцожьыгъ. МэзищыкIэ энциклопедиер къыдэкIыгъ. Ащ фэдэ щысэу къэсхьын слъэ­кIыщтыр бэ. Щытхъоу непэ иIэр къэзылэжьыгъэ Борис иIофшIэгъухэмрэ ыгъэхъужьыгъэхэмрэ шъхьэкIэфэныгъэшхо къыфашIы. Сэ ащ сшы фэдэу сеплъы ыкIи илъэс зэкIэлъыкIохэм тизэфыщытыкIэ нахь пытэ хъузэ тищыIэныгъэ гъогу тыкъырыкIуагъ.

Аужырэ илъэсхэм ар нахьыбэрэм иреспубликэ цIыкIу щэIэ, ау сыдигъуи тызэщыгъупшэрэп. ШIэныгъэ куу зэрэIэкIэлъым ишIуагъэкIэ ащ бэ ытхырэр. Социалистическэ IофшIэным и ЛIыхъужъэу Пате Аргуновым, Борис Акбашевым, Iэрэщыкъо Къэншъао, нэмыкIхэми афэгъэ­хьыгъэ тхыгъэхэр икъэлэмыпэ къычIэкIыгъэх.

Борис иобщественнэ IофшIэн зыфэгъэзагъэр лъэпкъ куль-турэр гъэпытэгъэныр ары. Москва культурнэ гупчэ щышIыгъэным икъежьапIэ ар Iутыгъ.

Адыгэ хабзэм, адыгэ намысым арыгъозэнэу агъэсэгъэ Борис ныбджэгъуныгъэр зэригъэлъапIэрэм дакIоу, нахьыжъхэм лъытэныгъэ ин афешIы. Мыщ игулъытэ ыкIи игукIэ­гъуныгъэ ветераныбэмэ зэха­шIагъ. Мызэгъ Владимир къызыхъугъэр илъэс 75-рэ, 80-рэ зэрэхъугъэм афэгъэхьыгъэ мэ­фэкI зэхахьэхэр зэрифэшъуа­шэу зэхищагъэх. Джащ фэдэу заом ыкIи IофшIэным яветера­нэу Iэрэщыкъо Къаншъао илъэс 90-рэ зэхъум фыхигъэунэ­фы­кIыгъ. Республикэм щыре­кIо­кIырэ Iофтхьабзэхэм язэ­хэщэн чанэу хэлажьэ. Ащ шIу­шIагъэу иIэр зэкIэ къэпIотэн плъэкIыщтэп.

Гуфэбэныгъэ хэлъэу сыгу къэкIыжьы илъэс 80 сызэрэ­хъугъэм фэгъэхьыгъэ мэфэкI зэхахьэр. Ащ синыбджэгъухэр къекIолIагъэх. Ахэм ахэтыгъэх Урысыем IофшIэнымкIэ и ЛIы­хъужъэу, тхэкIо цIэрыIоу Мэщ­бэшIэ Исхьакъ, ФедерациемкIэ Советым исенаторэу Къанэкъо Арсен, Дунэе Черкес Ассоциацием ипрезидентэу Сэ­хъурэкъо Хьаутий, нэмыкIыбэ­хэри. Ар къызыкIэстхырэр Борис тиныбджэгъухэр къызэрэпэгушIуатэхэрэр, ягуапэу гущыIэгъу къызэрэфэхъухэрэр къыхэзгъэщы сшIоигъоу ары.

Къэрэщэе-Щэрджэс Рес­пуб­ликэм изаслуженнэ врачэу, профессорэу Даур Борис джыри Iэзэн Iофым, ишIуагъэ къы­зэригъэкIощтым апылъ. Республикэм щыпсэухэрэм ямедицинэ шIэныгъэхэм зэрахи­гъэхъощтым фэлажьэ, псауныгъэм икъэухъумэн фэгъэ­хьыгъэу телевидением бэрэ къехьэ. Къэрэщэе-Щэрджэсми на­хьыжъхэм я Совет ипащэу ар хадзыгъ. Ащ къыхэкIэу лъэп­къым ыбзэ IэкIэмызыным, икультурэ, итарихъ къыухъу­мэнхэм епхыгъэ IофшIэнышхо зэшIуехы.

Борис ипшъашъэу Жаннэ врач-косметологэу Iоф ешIэ, икIалэу Рэмэзан медицинэ шIэ­ныгъэхэмкIэ кандидат, онколог. Ипшъашъэхэу Дианэ ыкIи Зули журналистых, икIалэу Тимур инженер-псэолъэшI. Анахь мылъку лъапIэу Борис ылъы­тэрэр къорэлъф-пхъорэлъфибгъоу иIэхэр ары. Къыхэзгъэщы сшIоигъу икIалэхэр дэгъоу зэреджагъэхэм дакIоу адыгэ шэн-зекIуакIэхэр ахэлъэу зэрэгъэсагъэхэр, яныдэлъфыбзэкIэ зэрэгущыIэхэрэр. Москва къыщыхъугъэхэмкIэ ащ осэшхо иI.

Лъытэныгъэ зыфэсшIырэ Бо­рис! Илъэс 40-м ехъугъэу ныб­джэгъуныгъэ тазыфагу илъэу тызэрэпсэурэм лъэшэу сырэгушхо. Ныбджэгъуныгъэм осэ ин зэрэфэпшIырэм сыщыгъуаз. Ощ фэдэу укъэзыуцухьэхэрэри цIыфышIух. УищыIэныгъэ пшысэм фэдэу дахэу, уилъ­фыгъэхэм ямызакъоу, ахэм къа­кIэхъухьажьыгъэхэми яхъяр плъэгъунэу сыфай. ЛIы шъыпкъэу узэрэщытым фэдэу укъэ­нэнэу сыкъыпфэлъаIо. Адыгэ­-абазин купэу Москва дэсым хъохъу гущыIэхэр къыпфегъэ­хьых. Псауныгъэ пытэ уиIэу, уигъэхъагъэхэм ахэбгъахъоу, щыIэкIэ дахэр уигъогогъоу упсэу­нэу тыпфэлъаIо!

Московскэ культурнэ гупчэу «Адыгэ Хасэм» инахьыжъхэм я Совет ипащэу, Москва лъытэныгъэ зыщыфашIырэ ветеранэу, Къэрэщэе-Щэрджэсым, Къэ­бэртэе-Бэлъкъарым, Адыгеим ыкIи Ингушетием шIэныгъэхэмкIэ язаслуженнэ IофышIэу, профессорэу Юрий Агирбов.