Адыгабзэр джыри зы тхылъкIэ нахь баи хъугъэ
Нэчэс Анжеликэ иапэрэ тхылъэу «Волшебный родник» зыфиIорэр адыгабзэкIэ зэрадзэкIыжьыгъ.
Ащ илъэтегъэуцо бэмышIэу Мыекъуапэ щыкIуагъ. «ПсынэкIэчъ хьалэмэт» зыфиIорэр, Адыгэ къэралыгъо телерадиокомпанием иIофышIэу Унэрэкъо Гулэз зэридзэкIыжьыгъ.
Хьалэмэтыгъэр ыкIи шъыпкъагъэр, адыгэ тарихъыр ыкIи шэн-хабзэхэр, намысыр ыкIи тэрэз зекIуакIэр зыщыпхырыщыгъэхэ тхылъ гъэшIэгъоныр кIэлэцIыкIухэм апае тхыгъэ. Ау зыныбжь хэкIотагъэхэми ар ашIогъэшIэгъоныщт, зэгупшысэнхэу къыхахыщтыр макIэп.
Адыгеим, Къэрэщэе-Щэрджэсым язаслуженнэ артисткэу Нэчэс Анжеликэ сэнаущыгъэу хэлъыр зытшIэрэр бэшIагъэ. Ар орэдкъэIоным зэрэфэкъулаим дакIоу, усэхэр, мэкъамэхэр ытхынхэри дэгъоу къыдэхъущтыгъэ. Джы ащ исэнаущыгъэ тхылъ тхыным фигъэзагъ. Къыхэгъэщыгъэн фае сыд фэдэ лъэныкъуи ащ зэрифэшъуашэу къызэрэдэхъурэр.
Анжеликэ тхылъ ытхыным егупшысэу, гухэлъэу зыдиIыгъэу щытыгъэп. Ау джырэ сабыйхэм тарихъыр зэрамышIэрэм, Нарт эпосым зэрэщымыгъуазэхэрэм къыхэкIэу мыщ фэдэ гупшысэ къыфэущыгъ.
— Пшысэр аужырэ шапхъэхэм адиштэу, ау лъэпкъ тарихъыр къешIэкIыгъэу щытынэу исхъухьагъ. Тхылъым еджэрэм герой шъхьаIэу хэтхэм шIулъэгъуныгъэ афишIыным сыгу къыздеIэу сыдэлэжьагъ, — къытфеIуатэ автор ныбжьыкIэм.
Нэчэс Анжеликэ тхылъыр гъэшIэгъонэу ыкIи дахэу зэришIыщтым ишъыпкъэу Iоф дишIагъ. Ащ шъхьэу иIэм къыщегъэжьагъэу, сюжетэу щыпхырыщыгъэр, нэкIубгъохэр зэрэшIыгъэхэр, сурэтэу къыдэхьагъэхэр — пстэури зэкIужьэу ыгъэпсыгъ.
— Тхылъыр урысыбзэкIэ стхы зэхъум адыгабзэкIэ зэдзэкIыжьыным сегупшысэщтыгъэ. Ащ сэркIэ мэхьанэшхо иI. Силъэпкъ икультурэ тIэкIу нэмыIэми хэхъоныгъэ езгъэшIыным ар фэIорышIэ, ащ осэ ин фэсэшIы. ЗэдзэкIыжьын пшъэрылъыр сипшъэшъэгъу фэзгъэшъошагъ, — къытфеIуатэ Анжеликэ. — Iофыр зэрэмыпсынкIэр къызгурыIощтыгъэ, ау Гулэз ныдэлъфыбзэр куоу зэришIэрэм фэшI ар зэрифэшъуашэу ыгъэцэкIагъ.
Авторым къызэриIорэмкIэ, тамыгъэхэр тэрэзэу хэгъэуцогъэнхэм бэрэ дэлэжьагъэх. АщкIэ бзэшIэныгъэлэжьхэр IэпыIэгъу къафэхъугъэх.
АдыгабзэкIэ зэдзэкIыгъэ тхылъи 100 къыдагъэкIыгъ. ТапэкIи джыри пчъагъэм хагъэхъон алъэкIыщт.
«ПсынэкIэчъ хьалэмэт» зыфиIорэ тхылъыр шъхьэхэмкIэ зэтеутыгъ. Пшъэшъэ цIыкIоу Мианэрэ иныбджэгъухэу хьэ цIыкIоу Пушокрэ шэу Пэтэрэзрэ къяхъулIэрэ хъугъэ-шIагъэхэм тхылъыр къытегущыIэ. Ахэр нартхэм ядунае амышIахэу ифагъэх, ащ щалъэгъурэри бэ. Тхылъым уеджэзэ шэн-хэбзэ гъэшIэгъонэу адыгэхэм яIэхэм ащыщхэм уарехьылIэ.
— Адыгабзэм сырэлажьэ, ау зэдзэкIыжьыныр апэрэу сыушэтыгъ, — къытфеIуатэ Унэрэкъо Гулэз. — Сыд фэдизэу бзэр дэгъоу ошIэми, цIыфхэр зэджэщтхэу, уасэ зыфашIыщтыр зэрифэшъуашэу зэрэбгъэтэрэзыщтым уегъэгумэкIы. Тхылъым изэдзэкIыжьын охътабэ ыхьыгъэп, мэфитIукIэ адыгабзэм ислъхьагъ. Ау тамыгъэхэм ягъэуцун ауплъэкIужьыным бэрэ пылъыгъэх. СэркIэ нахь къин хъугъэр зэсыдзэкIыжьыныр арэп, тхылъым исюжет кIэлэцIыкIухэм зэрагурыIощт къэIуакIэхэр згъэфедэнхэр ары. Къыхэгъэщыгъэн фае тхыгъэм сызыфаер хэстхэн фитыныгъэ зэрэсимыIэр, сипшъэрылъыр — урысыбзэкIэ къэIуагъэр тиныдэлъфыбзэкIэ зэсыдзэкIыжьыныр ары. Ащ дакIоу, бзэр нахь хьылъэ къэзышIырэ гущыIэхэм защысыухъумэным сыпылъыгъ.
Унэрэкъо Гулэз апэрэ классым щегъэжьагъэу адыгабзэм фэщагъэу къэтэджыгъ. Адыгэ классым щеджагъ, нэужым ныдэлъфыбзэр нахь куоу зыщызэрагъэшIэрэ лъэпкъ факультетым чIэхьагъ. Илъэс 14 хъугъэу Адыгэ Республикэм ителерадиокомпание Iоф щешIэ. Адыгабзэр куоу зэришIэрэр нафэ. Ныдэлъфыбзэм фэгъэхьыгъэ Iофтхьабзэхэм икIасэу ахэлажьэ.
АдыгабзэкIэ зэрадзэкIыжьыгъэ тхылъэу «ПсынэкIэчъ хьалэмэт» зыфиIорэм илъэтегъэуцо кIэлэцIыкIухэр къырагъэблэгъагъэх. Тхылъым фэгъэхьыгъэ упчIэхэр сабыйхэм аратыгъэх ыкIи джэуап тэрэзыр къэзыIорэм шIухьафтынхэр афагъэхьазырыгъ. Джащ фэдэу, анахь упчIэ гъэшIэгъон къэзытыгъэ нэбгырищыр къыхагъэщыгъ, урысыбзэкIэ къыдэкIыгъэ тхылъыр афагъэшъошагъ. КIэлэцIыкIоу къекIолIагъэхэм зэкIэми IэшIу-IушIухэр аратыгъэх.
Абрэдж Сэтэнай.