Top.Mail.Ru

Адыгабзэр джыри зы тхылъкIэ нахь баи хъугъэ

Image description

Нэчэс Анжеликэ иапэрэ тхылъэу «Волшеб­ный родник» зыфиIорэр адыгабзэкIэ зэра­дзэ­кIыжьыгъ.

Ащ илъэтегъэуцо бэмышIэу Мыекъуапэ щыкIуагъ. «Псы­нэ­кIэчъ хьалэмэт» зыфиIорэр, Адыгэ къэралыгъо телерадиокомпанием иIофышIэу Унэрэкъо Гулэз зэридзэкIыжьыгъ.

Хьалэмэтыгъэр ыкIи шъыпкъагъэр, адыгэ тарихъыр ыкIи шэн-хабзэхэр, намысыр ыкIи тэрэз зекIуакIэр зыщыпхырыщыгъэхэ тхылъ гъэшIэгъоныр кIэлэцIыкIухэм апае тхыгъэ. Ау зыныбжь хэкIотагъэхэми ар ашIогъэшIэгъоныщт, зэгупшы­сэнхэу къыхахыщтыр макIэп.

Адыгеим, Къэрэщэе-Щэр­­джэ­сым язаслуженнэ артисткэу Нэчэс Анжеликэ сэнаущыгъэу хэ­лъыр зытшIэрэр бэшIагъэ. Ар орэд­къэIоным зэрэфэкъулаим дакIоу, усэхэр, мэкъамэхэр ытхын­хэри дэгъоу къыдэхъу­щты­гъэ. Джы ащ исэнаущыгъэ тхылъ тхыным фигъэзагъ. Къы­хэгъэ­щы­гъэн фае сыд фэдэ лъэныкъуи ащ зэрифэшъуашэу къызэрэдэхъурэр.

Анжеликэ тхылъ ытхыным егупшысэу, гухэлъэу зыдиIы­гъэу щытыгъэп. Ау джырэ сабыйхэм тарихъыр зэрамышIэрэм, Нарт эпосым зэрэщымыгъуазэхэрэм къыхэкIэу мыщ фэдэ гупшысэ къыфэущыгъ.

— Пшысэр аужырэ шапхъэ­хэм адиштэу, ау лъэпкъ тари­хъыр къешIэкIыгъэу щытынэу исхъухьагъ. Тхылъым еджэрэм герой шъхьаIэу хэтхэм шIулъэгъуныгъэ афишIыным сыгу къыз­деIэу сыдэлэжьагъ, — къыт­феIуатэ автор ныбжьыкIэм.

Нэчэс Анжеликэ тхылъыр гъэшIэгъонэу ыкIи дахэу зэри­шIыщтым ишъыпкъэу Iоф ди­шIагъ. Ащ шъхьэу иIэм къыщегъэжьагъэу, сюжетэу щыпхы­рыщыгъэр, нэкIубгъохэр зэрэшIыгъэхэр, сурэтэу къыдэхьагъэхэр — пстэури зэкIужьэу ыгъэпсыгъ.

— Тхылъыр урысыбзэкIэ стхы зэхъум адыгабзэкIэ зэдзэ­кIыжьыным сегупшысэщтыгъэ. Ащ сэркIэ мэхьанэшхо иI. Си­лъэпкъ икультурэ тIэкIу нэмы­Iэми хэхъоныгъэ езгъэшIыным ар фэIорышIэ, ащ осэ ин фэсэшIы. ЗэдзэкIыжьын пшъэры­лъыр сипшъэшъэгъу фэзгъэ­шъо­шагъ, — къытфеIуатэ Ан­желикэ. — Iофыр зэрэмыпсын­кIэр къызгурыIощтыгъэ, ау Гулэз ныдэлъфыбзэр куоу зэришIэрэм фэшI ар зэрифэшъуашэу ыгъэцэкIагъ.

Авторым къызэриIорэмкIэ, тамыгъэхэр тэрэзэу хэгъэуцогъэнхэм бэрэ дэлэжьагъэх. АщкIэ бзэшIэныгъэлэжьхэр Iэ­пыIэгъу къафэхъугъэх.

АдыгабзэкIэ зэдзэкIыгъэ тхы­лъи 100 къыдагъэкIыгъ. ТапэкIи джыри пчъагъэм хагъэхъон алъэ­кIыщт.

«ПсынэкIэчъ хьалэмэт» зы­фиIорэ тхылъыр шъхьэхэмкIэ зэтеутыгъ. Пшъэшъэ цIыкIоу Мианэрэ иныбджэгъухэу хьэ цIыкIоу Пушокрэ шэу Пэтэрэз­рэ къяхъулIэрэ хъугъэ-шIагъэхэм тхылъыр къытегущыIэ. Ахэр нартхэм ядунае амышIахэу ифагъэх, ащ щалъэгъурэри бэ. Тхылъым уеджэзэ шэн-хэбзэ гъэшIэгъонэу адыгэхэм яIэхэм ащыщхэм уарехьылIэ.

— Адыгабзэм сырэлажьэ, ау зэдзэкIыжьыныр апэрэу сыу­шэтыгъ, — къытфеIуатэ Унэ­рэкъо Гулэз. — Сыд фэдизэу бзэр дэгъоу ошIэми, цIыфхэр зэджэщтхэу, уасэ зыфашIыщтыр зэрифэшъуашэу зэрэбгъэтэ­рэзыщтым уегъэгумэкIы. Тхы­лъым изэдзэкIыжьын охътабэ ыхьыгъэп, мэфитIукIэ адыгабзэм ислъхьагъ. Ау тамыгъэхэм ягъэу­цун ауплъэкIужьыным бэрэ пылъыгъэх. СэркIэ нахь къин хъугъэр зэсыдзэ­кIыжьыныр арэп, тхылъым исю­жет кIэлэцIыкIухэм зэрагуры­Iощт къэIуакIэхэр згъэфедэнхэр ары. Къыхэгъэщыгъэн фае тхыгъэм сызыфаер хэстхэн фи­тыныгъэ зэрэсимыIэр, сипшъэ­рылъыр — урысыбзэкIэ къэIуа­гъэр тиныдэлъфыбзэкIэ зэсы­дзэкIыжьыныр ары. Ащ дакIоу, бзэр нахь хьылъэ къэзышIырэ гущыIэхэм защысыухъумэным сыпылъыгъ.

Унэрэкъо Гулэз апэрэ классым щегъэжьагъэу адыгабзэм фэщагъэу къэтэджыгъ. Адыгэ классым щеджагъ, нэужым ныдэлъфыбзэр нахь куоу зыщызэрагъэшIэрэ лъэпкъ факуль­тетым чIэхьагъ. Илъэс 14 хъугъэу Адыгэ Республикэм ителерадиокомпание Iоф щешIэ. Адыгабзэр куоу зэришIэрэр нафэ. Ныдэлъфыбзэм фэгъэ­хьыгъэ Iофтхьабзэхэм икIасэу ахэлажьэ.

АдыгабзэкIэ зэрадзэкIыжьыгъэ тхылъэу «ПсынэкIэчъ хьа­лэ­мэт» зыфиIорэм илъэтегъэуцо кIэлэцIыкIухэр къырагъэ­блэгъагъэх. Тхылъым фэгъэхьыгъэ упчIэхэр сабыйхэм ара­тыгъэх ыкIи джэуап тэрэзыр къэ­зыIорэм шIухьафтынхэр афагъэхьазырыгъ. Джащ фэдэу, анахь упчIэ гъэшIэгъон къэзытыгъэ нэбгырищыр къыхагъэщыгъ, урысыбзэкIэ къыдэкIыгъэ тхылъыр афагъэшъошагъ. КIэлэцIыкIоу къекIолIагъэхэм зэкIэми IэшIу-IушIухэр аратыгъэх.

Абрэдж Сэтэнай.