Тыгъужъ (Хьабэхъу) Гощсымэ Тыркубый ыпхъур мэкъуогъум и 13-м 1971-рэ илъэсым къуаджэу Пэнэжьыкъуае къыщыхъугъ. Къызэ­рыхъухьагъэр адыгэгъэ ин зэрылъ лэжьэкIо унэгъо Iужъу. ЗэшыпхъуитIурэ зэшитIурэ зыщапIугъэ унагъом ятIонэрэ сабыеу къихъухьагъ.

ЯцIыкIугъом къыщегъэжьа­гъэу IофшIэныр шIу алъэгъоу, на­хьыжъыр агъэлъапIэу, шъхьэ­кIэфэ ин ахэлъэу ясабыйхэр апIугъэх зэшъхьэгъусэхэу Све­тэрэ Тыркубыйрэ.

Гощсымэ 1977 — 1988-рэ илъэс­хэм Пэнэжьыкъое еджапIэм ще­джагъ. Iэдэб ин хэлъэу, еджэныр лъэшэу икIасэу гурыт еджапIэр дэгъоу къеухы ыкIи шIэныгъэ куухэр IэкIэлъхэу Адыгэ къэралыгъо универси­тетым илъэпкъ факультет чIахьэ. Апшъэрэ еджапIэм егугъоу, гухахъо хигъуатэу, лъэпкъыбзэр нахь куоу къызыIэкIегъахьэ. АщкIэ зишIуагъэ инэу къекIыгъэхэу Гощсымэ ылъы­тэрэр кIэлэегъэджэ дэгъоу ыкIи шIэныгъэлэжь инхэу езыгъэджа­гъэхэр ары.

1995-рэ илъэсым Гощсымэ Адыгэ къэралыгъо универси­тетыр диплом плъыжькIэ къеухы ыкIи а илъэс дэдэм Мыекъуапэ дэт Адыгэ къэралыгъо университетым иаспирантурэ чIэ­хьажьы. Еджэным дакIоу кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм Iоф щешIэ, ублэпIэ еджапIэм кIэлэцIыкIухэу чIэхьащтхэм тхэкIэ-еджэкIэ амал аIэкIэлъыным фегъэхьазырых. А илъэсхэм кIэлэегъа­джэу Мыекъопэ гурыт еджапIэу N 2-м Iоф щешIэ.

ЕджапIэми, кIэлэцIыкIу Iы­гъы­пIэми Iоф ащишIэ зэхъум, Гощсымэ егъэджэкIэ зэфэшъхьа­фэу щыIэхэр къызIэкIигъахьэ­хэзэ, сабый цIыкIухэм адыга­бзэм идэхагъэ, ибаиныгъэ, шэн­­-хэбзэ зэхэтыкIэ дахэу адыгэ­­хэм ахэлъхэм нэIуасэ афи­шIыщтыгъэх.

1998-рэ илъэсым аспирантурэр къеухы ыкIи Гуманитар ушэтынхэмкIэ адыгэ республикэ институтэу КIэрэщэ Тембот ыцIэкIэ щытым бзэшIэныгъэм икъутамэ инаучнэ IофышIэу аштэ. Ащ къыщегъэжьагъэу адыгабзэр научнэ лъапсэ иIэу зэхэфыным ишъыпкъэу зыфегъазэ. А лъэхъаным Гощсымэ ушэтынэу ышIырэр зыфэгъэ­хьыгъагъэр адыгабзэм хэт гущыIэ зэмэхьанэгъухэр арых.

А Iофыгъор къызыкIыхихыгъэр гущыIэ зэмэхьанэгъумэ адыгабзэм ибаиныгъэрэ идэхагъэрэ нахь икъоу къахэщышъ ары. Джары ахэм ягъэпсыкIэрэ яамал­хэмрэ къизыIотыкIырэ тхылъ шъхьаф тхыгъэныр ищыкIагъэу зыкIэхъугъэр. Адыгабзэм игущыIэ зэмэхьанэгъухэр куп-купэу зэрэгощыгъэхэм, цIыфым къыIорэм къыкIэIотыкIыжьыгъэ хэмылъынымкIэ ахэр къэгъэлъэ­гъокIэ амалышIухэу зэрэщытхэр, еджапIэм нахьышIоу зэрэщызэрагъэшIэщтхэ амал-икIыпIэхэр къызыщыриIотыкIырэ IофшIэгъэ иным итхын 2000-рэ илъэсым еухы. Филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, профессорэу Тхьар­къохъо Юныс диссертациемкIэ инаучнэ пащэу Тыгъужъ Гощсымэ 2000-рэ илъэсым «Адыгабзэм игущыIэ зэмэхьанэгъухэр зыхэт купымрэ ащ истиль амалхэмрэ» зыфиIорэ IофшIагъэр филологие шIэныгъэхэмкIэ кандидат шIэныгъэлэжьыцIэ къыдихыным фэгъэхьыгъэу ахилъхьагъ ыкIи ар къыгъэ­шъыпкъэжьыгъ. ШIэныгъэлэжь ныбжьыкIэм идиссертацие къы­зыщиухъумагъэр Адыгэ къэралыгъо университетым Iоф щызышIэрэ диссертациеухъумэпIэ Советэу К 064.89.04 зыфиIорэр ары, къызиухъумагъэр 2000-рэ илъэсым тыгъэгъазэм и 20-р ары. Гощсымэ идиссертацие шIэныгъэлэжьхэм гущыIэ дэхабэ къыраIолIагъ, осэшхо къыфашIыгъ, адыгабзэм ехьылIагъэу адыгабзэкIэ тхыгъэ апэрэ IофшIагъэу зэрэхъугъэр хагъэу­нэфыкIыгъ, ащкIэ лъэгъо дэгъу хищыгъ, щысэ дэгъу къыгъэлъэ­гъуагъ. АдыгабзэкIэ диссертацие птхыныр IофыгъуакIэу, Iоф къинэу зэрэщытым къымыгъащтэу зыфежьэгъэ Iофышхор щытхъу хэлъэу зэшIуихыгъ. Адыгэ ныбжьыкIэхэу зилъэпкъ фэгумэкIыхэрэм, фэлажьэхэрэм афэгъэзэгъэ зэхэщэкIо купэу «Гуфэсым» ипащэу Едыдж Мэмэт Тыгъужъ Гощсымэ 2001-рэ илъэсым шIухьафтын къы­фе­гъэшъуашэ. А IофшIагъэр 2006-рэ илъэсым монографиеу «Адыга­бзэм хэт синоним сатырымрэ ащ истиль амалхэмрэ» ыцIэу къыдегъэкIыжьы.

ШIэныгъэлэжьэу Тыгъужъ Гощсымэ адыгабзэм изэгъэшIэн фэгъэхьыгъэ тхылъ ыкIи научнэ IофшIэгъэ 60-м ехъу икъэлэмыпэ къыпыкIыгъ. Итхыгъэ зэфэшъхьафхэр журналхэу «Вестник АГУ», «Известия ДГПУ», «Филологические науки. Вопросы теории и практики», «Мир науки, культуры, образования», «Вестник науки АРИГИ», «Зэ­къошныгъ» зыфиIохэрэм къадахьэх.

Лъэпкъыбзэм Iоф дэзышIэхэрэ бзэшIэныгъэлэжьхэм (Анцо­къо С., Атэжьахьэ С., Биданэкъо М., Ситымэ С.) Гощсымэ ягъусэу сабыеу адыгабзэ зэ­зы­гъашIэ зышIоигъохэм апае тхы­лъэу «Сыбзэ — сидунай» (2019) зыфиIорэр къыдагъэкIы. Мы аужырэ илъэсым кинокомпа­ниеу «Аэроплан» серие 52-рэ хъурэ имультсериалэу «Фиксики» («Фикс­жъыехэр») шIэныгъэлэжьхэу Анцокъо С., Атэжьахьэ С., ЖакIэмыкъо З., Ситымэ С. Ты­гъужъ Гощсыми ягъусэу зэра­дзэкIыгъ. Тхылъэу «Методическое руководство по исполь­зованию мультипликационных фильмов российского анимационного мультсериала «Фиксики» студии «Аэроплан» в адыгейской среде» (2020) зыфиIорэм икъыдэгъэкIын Гощсымэ чанэу хэлэжьагъ.

Бзэм иотдел иIофшIэгъэ анахь инхэм ащыщ томищ хъурэ «Адыгабзэм изэхэф гущы­Iалъэ» (2012, 2014) иа I-рэ — III-рэ томхэм яредактор. Тхьаркъохъо Юныс зэхигъэуцогъэ «Урыс-адыгэ гущыIалъэм» (2015) ия II-рэ том иредактор, сборникхэу «Проблемы изучения глагола в адыгских языках» (2016), «Язык, письменность и алфавит: актуальные проблемы их взаимодействия» (2016), «Сохранение и развитие на­ционального языка в условиях глобализации: современные методы и технологии» (2019) язэхэгъэуцуакIу ыкIи яредактор. Цуекъо Алыйрэ Ситымэ Сарэрэ зэхагъэуцогъэ тхылъэу «ШIэныгъэм екIурэ кIуачI» (2016) зыфиIорэм иредактор.

ШIэныгъэлэжьыр чанэу Дунэе конференциехэм, научнэ сессиехэм, Iэнэ хъураехэм ахэлажьэ. Итхыгъэхэр къэралыгъо зэфэшъхьафхэм къащыдэкIых. Мы аужырэ илъэсхэм монографиеу «Отражение фразеологизмов в эпосе «Нарты» зы­фиIорэм ишъыпкъэу Iоф де­шIэ. Адыгэ эпосэу «Нартхэр» зыфиIорэм къыхэфэгъэ фра­зеологизмэхэм язэхэф гущы­Iа­лъэ ыгъэхьазырыгъ ыкIи шIэхэу къыдэкIынэу тыщэгугъы. Ащ нэмыкIэу докторскэ диссертацием игъэхьазырын ишъыпкъэу пылъ.

Научнэ IофшIэным дакIоу шIэныгъэлэжьыр институтым ипрофсоюз организацие илъэситIу хъугъэу ипащ. ЗэкIэ институтым иIофыгъохэм ишъыпкъэу ахэлажьэ.

Илъэс пчъагъэ хъугъэу Тыгъужъ Гощсымэ Адыгэ Рес­пуб­ликэм гъэсэныгъэмрэ шIэны­гъэмрэкIэ я Министерствэ зэхи­щэхэрэ зэнэкъокъухэм яуплъэ­кIокIо куп хахьэ.

Адыгэ лъэпкъ гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэ зэпымыоу Iоф зэрадишIэрэм апае Адыгэ Рес­публикэм и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Щытхъу тхылъ (2011), Адыгэ Республикэм гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ я Министерствэ и Щытхъу тхылъ (2005, 2007, 2014), Урысые Федерацием гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ я Минис­терствэ и Щытхъу тхылъ (2020), Адыгэ Республикэм и ЛIышъ­хьэ и Рэзэныгъэ тхылъ (2015), институтэу зыщылажьэрэм и Щытхъу тхылъ (2011) Гощсымэ къыфагъэшъошагъэх.

IофшIэным, ишIэныгъэ хэгъэ­хъогъэным, научнэ IофшIагъэхэр ытхынхэм кIочIабэрэ охътабэрэ зэратыригъэкIуадэрэм пае къэмынэу цIыфыгъэ дахэрэ адыгагъэрэ хэлъ, шъхьэкIэфэ ин иIофшIэгъумэ афыриIэу ахэт. Гощсымэ унэгъо дахэ иI. Ишъхьэ­гъусэу Руслъанрэ ежьыр­рэ пшъэшъитIу зэдапIу. Ахэр гъогу зафэ, гъогу дахэ зэрэ­тыращэщтхэм зэшъхьэгъусэхэр фэIорышIэх.

Тыгъужъ Гощсымэ къызыхъу­гъэ мафэмкIэ тыфэгушIо ыкIи псауныгъэ пытэ иIэу, иунагъо нэхъоирэ бэрэчэтрэ илъэу, ибын-унагъо датхъэу, иIофшIагъэхэм шIэныгъэлэжьхэм осэшхо ратэу, бзэм икъэухъумэнрэ илъыгъэкIотэнрэ гухахъо ахигъуатэу джыри илъэсыбэрэ Iоф ышIэнэу фэтэIо!

Гуманитар ушэтынхэмкIэ АР-м иинститут бзэшIэныгъэмкIэ иотдел иIофышIэхэр.