Хэгъэгум ыпашъхьэ IофшIэгъэ ин щызиIэу къыхагъэщыгъэхэм ащыщ Хьатыгъужъыкъое гурыт еджапIэу N 6-м урысыбзэмрэ литературэмрэкIэ икIэлэегъаджэу Къохъужъ Сурэт. «УФ-м изаслуженнэ кIэлэегъадж» зыфиIорэ щытхъуцIэр ащ къыфагъэшъошагъ.

Илъэс 40 хъущт шIу ылъэ­гъурэ IофшIэным ыгу етыгъэу Сурэт зырылажьэрэр. Тыгъуасэ фэд гурыт еджапIэр къыухи, ищыIэныгъэ зэрипхыгъэ сэнэ­хьатым феджэнэу Мыекъуапэ ар зыкIогъагъэр. Апшъэрэ гъэсэныгъэр зызэрегъэгъотым къалэм къыдэмынэу игупсэ еджапIэ къыгъэзэжьыгъ ыкIи непэ къызнэсыгъэм зы мафи кIэмыгъожьэу иIоф егъэцакIэ.

— КIэлэегъэджэ сэнэхьатыр къыхэсхынэу зыкIэхъугъэм лъа­псэ иI — сянэшыпхъухэри, сянэш­ри кIэлэегъэджагъэх, — къеIуатэ Сурэт. — Ау анахь лъэ­шэу ащ сыфэзыщагъэр сикIэ­лэегъэджагъэу, РСФСР-м изаслуженнэ кIэлэегъаджэу Аулъэ Саныет Лалыхъу ыпхъур ары. Литературэр шIудэдэ сигъэлъэгъугъэу щытыгъ. «Учитель твое призвание», — къы­сиIощтыгъ. Джа гущыIэхэр пытэу сыгу исыубытагъэх. Джащ тетэу сисэнэхьат къы­хэсхыгъ. Мы Iофыр, сабыйхэр ппIун­хэр псынкIагъоу зэрэщымытыр къызгурыIощтыгъ ыкIи бэмэ къысаIощтыгъ. Ау хэти седэIугъэп, шIу слъэгъурэ сэнэ­хьатыр къыхэсхыгъ, сигъа­шIэ еспхыгъ. Зы мафи сыкIэгъожьэу къыхэкIыгъэп, джыри уахътэр къызэкIагъэкIожьэу сыхагъа­дэ­мэ, джа лъагъом икIэ­рыкIэу сы­рыкIощт.

Къохъужъ Сурэт мы сэнэхьатым фэдэ щымыIэу елъытэ. Сыда пIомэ Iоф зыдишIэхэрэр кIэлэцIыкIухэр ары. Ахэр пластилиным фэдэх, узыфаер ахэпшIыкIыщт. Ригъэджагъэхэр гъогу занкIэ, гъогу пытэ техьагъэхэу зилъэгъухэкIэ, гухахъо хегъуатэ, ышIагъэр хьаулые зэрэмыхъугъэм кIэгушIу.

— «Гъатхэм хаплъхьэрэр бжыхьэм ошхыжьы» аIо, джащ фэд тэ тиIофшIэни, — къеIуатэ кIэлэегъаджэм. — Сабыим хаплъхьэрэр ары бгъотыжьырэр. Угуи упси емытыгъэу ар къыб­дэхъущтэп, сэнэхьатым Iоф рыпшIэшъущтэп. Ахэтых кIэлэцIыкIу «къинхэр», къафэпIуа­тэрэри зэфэдэу къагурыIорэп. Ау «личность» зыфаIорэм фэдэу нэбгырэ пэпчъ уфыщытмэ, ар къыбдэхъущт. Сэ къыздэ­хъугъэу сэлъытэ. Езгъэджа­гъэхэм шIу салъэгъу, ны-тыхэм лъытэныгъэ къысфашIы, сыз­хэтхэм сагурэIо.

КIэлэегъэджэ IофшIэн гъогоу Къохъужъ Сурэт къыкIугъэм узырыплъэкIэ, лъэгэпIэ гъэнэфагъэхэм анэсыным пае зэ­пымыоу Iоф зэрэзыдишIэжьыгъэр, егъэджэнымкIэ IэпэIэсэныгъэ къызIэкIигъэхьаным ыуж зэритыгъэр, ишIэныгъэхэм ренэу зэрахигъэхъуагъэр олъэгъу.

— «СыIуш» пIоу утIысы­жьы­нэу щытэп, — еIо ащ. — Непэрэ мафэм удэлъэбэкъон фае. КIэ­лэегъаджэхэмрэ врачхэмрэ зэгорэм сэнэхьат зэрагъэгъотэу тIысыжьхэрэм афэдэхэп. Методическэ IэпыIэгъукIэу, литературэу къежьэхэрэм уямыджэу, компьютернэ технологиякIэхэм защымыгъэгъуазэу уиIоф икъоу бгъэцэкIэшъущтэп. Сыда пIомэ джы ныбжьыкIэхэр Iушых, ахэм урокыр ашIогъэшIэгъонэу къебгъэдэIунхэм фэшI шIыкIа­кIэхэр бгъэфедэнхэу щыт. Интернетыр бэрэ сэгъэфедэ, видеоурокхэу нэмыкI кIэлэегъа­джэхэм къатыхэрэм сшIогъэшIэгъонэу сяплъы.

ТигущыIэгъу зэрилъытэрэмкIэ, еджапIэм къыIухьэгъэкIэ кIэлэегъаджэхэм уяупчIыжьыныр емыкIоп. Ахэм егъэджэнымкIэ джырэ технологиехэр нахь къагурэIох. Ащ дакIоу, илъэс пчъагъэм Iоф зышIэгъэ кIэлэегъаджэхэу пIуныгъэ-гъэсэныгъэмкIэ опыт ин зыIэкIэлъ­хэм ежь ныбжьыкIэхэри яуп­чIыжьых. Джарэущтэу азыфагу илъ зэдэлэжьэныгъэр агъэпытэ.

Къохъужъ Сурэт джы къы­фагъэшъошэгъэ щытхъуцIэм нэ­мыкIхэри илъэс зэкIэлъыкIохэм къылэжьыгъэх. Ар УФ-м зэхэт гъэсэныгъэмкIэ иIофышIэ гъэшIуагъ, АР-м изаслуженнэ кIэлэегъадж, зэнэкъокъоу «Урысыем икIэлэегъэджи 100 анахь дэгъу» зыфиIорэм хэлажьи УФ-м и Президент игрант къырихыгъ.

Iэшъынэ Сусан.