(КъызкIэлъыкIорэр мэкъуогъум и 8-м къыдэкIыгъэ номерым ит).

Пандемием илъэхъан

Адыгеим непэ хэхъоныгъэ ышIынымкIэ амалхэр зэкIэ иIэх. Хэбзэ къулыкъухэм япэщэ чанхэу опытышIу зиIэхэм гъэхъагъэхэр ашIын алъэкIы. ГъэрекIо пандемием зэрэдунаеу зызэ­лъештэ лъэхъанми, ахэм япшъэ­рылъхэр дэгъоу агъэцэкIагъэх. Республикэм ипащэхэм зэпэщэчыгъэ финанс унэшъо тэ­рэзхэр аштагъэх, къэкIуапIэу щыIэхэр зэкIэ къызфагъэфе­дагъэх, хъарджхэм къащагъэ­кIагъ. Урысыем финансхэмкIэ и Министерствэ шъолъыр финансхэм ягъэзекIонкIэ, бюджет мылъкур зэрагъэфедэрэр шъхьэ­ихыгъэу къэгъэлъэгъогъэнымкIэ Адыгеим осэшхо къыритыгъ.

ГъэрекIо медицинэ IофышIэ­хэм кIуачIэу яIэр зэкIэ цIыфхэм ящыIэныгъэ къэгъэнэжьыгъэным, медицинэ IэпыIэгъур ахэм псынкIэу ягъэгъотыгъэным рахьылIагъ. Ахэр ары коронавирусым ебэныжьыгъэным апэу пэIууцуагъэхэр. Ковиднэ госпиталищмэ Адыгеим Iоф щашIагъ, COVID-19-р къямыгъэутэлIэ­гъэнымкIэ чIыпIэ 32-мэ непэ вакцинэхэр ащахалъхьэх. БлэкIыгъэ илъэсыр зэрэкъиныгъэм емылъытыгъэу республи­кэм хэхъоныгъэхэр ышIыгъэх. Медицинэ учреждениякIэхэр агъэпсыгъэх, жъыхэр агъэкIэ­жьыгъэх, санавиациер къызфагъэфедэ хъугъэ.

Республикэм ис ящэнэрэ нэ­бгырэ пэпчъ гъэрекIо социаль­нэ IэпыIэгъу рагъэгъотыгъ. Ти Правительствэ а Iофым мэхьанэшхо реты. ЫпшъэкIэ къызэрэщысIогъагъэу, илъэси 3-м къыщегъэжьагъэу илъэси 7-м нэс зыныбжь сабыйхэр кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм аштэнхэмкIэ чэзыум хэтынхэу ищыкIэ­гъэжьэп. ЕтIани къэIогъэн фае джырэ шапхъэхэм адиштэрэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэ хъоо-пщау­хэр джыри зэрагъэпсыхэрэр. Сабый IыгъыпIи 5 къызэIуахыгъах, 4-р атынэу агъэхьазыры, 3-м джыри Iоф дашIэ. Джащ фэдэу гурыт еджэпIакIэхэри агъэпсых.

Культурэм епхыгъэ псэуа­лъэхэм язытети ренэу гъунэ лъафы. ГущыIэм пае, культу­рэмкIэ унэхэр агъэпсых, агъэцэкIэжьых, джырэ шапхъэхэм адиштэрэ модельнэ библиотекэхэр къызэIуахых, искусст­вэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджапIэхэр агъэцэкIэжьых. Джыдэдэм Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ музей агъэкIэжьы, фондхэр зыщаIыгъыщт псэуалъэ ащ па­шIыхьэ, Пушкиным ыцIэкIэ щыт театрэм, искусствэхэмкIэ ­Адыгэ республикэ колледжэу У. Хь. Тхьабысымэм ыцIэ зыхьырэм гъэцэкIэжьын IофшIэнхэр ащэкIох.

Адыгеим амалыкIэхэр иIэхэу, псэолъакIэхэр агъэпсыхэу, къы­зэIуахыхэу, тищыIэныгъэ илъэныкъо зэфэшъхьафхэм хэхъоны­гъэ ашIэу зыслъэгъукIэ гушIогъошхом сызэлъештэ. Адыгеим джыдэдэм спорт псэолъэ мин фэдиз ит, ахэм азыныкъор къуаджэхэм адэт. Ащ къыгъэлъагъорэр псауныгъэм игъэпытэн цIыфхэр нахь пылъ зэ­рэхъугъэр, кIэлэцIыкIухэмрэ ныбжьыкIэхэмрэ спортым нахь зызэрэфакъудыирэр ары. Мы­лылъэ спорт комплекс дэхэшхо гъэрекIо Мыекъуапэ къыщызэ­Iуахыгъ, цIыфхэм япсауныгъэ зыщагъэпытэрэ физкультурэ комплексхэр Адыгэкъали, Джэ­джэ, Кощхьэблэ районхэми ащашIыгъэх; ГТО-мкIэ шапхъэ­хэр зыщатыщт чIыпIэхэр Красногвардейскэ, Шэуджэн рай­онхэм ащагъэпсыгъэх. Ахэм анэ­мыкI псэуалъэхэри Адыгеим къитэджагъэх.

Республикэм иэкономикэ зэ­темызынымкIэ зишIуагъэ къэ­кIуагъэхэр Урысыем ипащэхэм унэшъо тэрэзхэр зэраштагъэхэр, Правительствэм IэпыIэгъу къызэрэритыгъэр ары. Джыдэдэм къэралыгъо программэхэр рес­публикэм щыпхыращых, IофшIэпIэ чIыпIакIэхэр щызэхащэх.

Республикэм ичIыгулэжьхэм фэдэ къыхэмыкIыгъэу лэжьыгъэ бэгъуагъэ къахьыжьыгъ. Хъыз­мэтшIэпIэ пстэуми зэхэубытагъэу лэжьыгъэ тонн мин 735,4-рэ къащахьыжьыгъ. Лъэныкъуа­бэхэмкIэ мэкъу-мэщым хэхъоныгъэхэр ышIыгъэх.

Илъэс къэс тиреспубликэ итеплъэ зехъожьы, ар нахь дахэ мэхъу зэпыт. Аллеехэр, сквер­хэр агъэпсых, ыпэкIэ ашIыгъагъэхэр агъэкIэжьых. Игъоры-гъоу щагухэр зэтырагъэпсыхьэх, кIэлэцIыкIухэр жьы къабзэм зы­щыхэтынхэ, зыщыджэгунхэ алъэкIыщт чIыпIэхэр агъэпсых.

Мыекъуапи, Мыекъопэ районми ащыпсэухэрэмкIэ псыIыгъыпIэмрэ псырыкIуапIэмрэ яшIын мэхьанэшхо иI. Ахэм ягъэпсын заухыкIэ, зэпыу фэмыхъоу цIыфхэм псыр къаIэ­кIэхьащт. Гъозэрыплъэрэ Лэ­гъо-Накъэрэ зэзыпхырэ автомобиль гъогум ишIын шIэхэу аухыщт. Ащ республикэм итуризмэ зызэрэригъэушъомбгъущтым щэч хэлъэп.

Стратегическэ пшъэрылъхэр

Сыда неущ къытпыщылъыр? Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат Адыгеим и Къэралыгъо Совет — Хасэм идепутатхэм апашъхьэ отчет къыщишIызэ зэрэхигъэу­нэфыкIыгъэмкIэ, непэкIэ рес­пуб­ликэм стратегическэ пшъэ­рылъэу иIэхэм зэу ащыщ ин­вес­тициехэр нахьыбэу экономикэм къыхягъэлъхьэгъэныр. Транспорт, инженер ин­фраст­рук­турэ зиIэ инвестици­оннэ пло­шадкэхэр, паркхэр ашIых, индустриальнэ паркышхо ­агъэпсы.

Къушъхьэлъэ курортэу «Лэгъо-Накъэ» игъэпсын гухэлъэу тиIэхэм зэу ащыщ. Ащ туриз­мэмрэ республикэм иэкономикэрэ хэхъоныгъэ аригъэ­шIыщт, энергие къэкIуапIэхэмкIэ Адыгеим амалэу иIэхэм зыкъаригъэIэтыщт, газыр псэу­пIэ нахьыбэмэ алъыгъэIэсы­гъэным фэIорышIэщт, производствакIэхэмрэ IофшIэпIэ чIыпIакIэхэмрэ зэхэзыщэнхэ зы­лъэкIыщт инвесторхэм ямылъку къытхаригъэлъхьащт.

НепэкIэ республикэм гухэлъ шъхьаIэу иIэхэм зэу ащыщ инвестициехэр нахьыбэу къытхалъхьэу гъэпсыгъэныр, эко­номикэр зыпкъ игъэуцожьы­гъэныр, тапэкIэ ащ зыкъегъэ­Iэтыгъэныр.

Федеральнэ къулыкъухэм яспециалистхэр ягъусэхэу рес­публикэм ипащэхэм 2030-рэ илъэсым нэс Адыгеим хэхъоны­гъэ зэришIыщт Стратегиер къы­хахыгъ. Инвестиционнэ проект 60-м ехъумэ инвесторхэр нэ­Iуасэ афашIыгъэх. Анахь проект шъхьаIэ 49-мкIэ япредложе­ние­хэр хабзэм ифедеральнэ къулыкъухэм аIэкIагъэхьагъэх, Урысыем илъэпкъ проектхэу къуаджэхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэным, медицинэ фэIо-фашIэхэм ягъэцэкIэн, народнэ гъэсэныгъэм, культурэм, социальнэ лъэныкъом, туризмэм, предпринимательствэ цIыкIум, гурытым, псэолъэшIыным хэ­хъоныгъэ ягъэшIыгъэным, гъогухэм, гъогу зэхэкIыпIэхэм ягъэпсын, газыр псынкIэу алъы­гъэIэсыгъэным атегъэпсыхьа­гъэхэм ахэр ахагъэхьагъэх. Лъэныкъо пстэуми: кадрэхэм ягъэхьазырын къыщегъэжьагъэу гъот макIэ зиIэхэм IэпыIэгъу ягъэгъотыжьыгъэным нэсыжьэу анаIэ атырагъэты. Республикэм илъэныкъо пэпчъкIэ, имуниципальнэ образование пэпчъкIэ пшъэрылъ гъэнэфагъэхэр агъэу­цугъэх, ахэр зыгъэцэкIэщтхэри агъэнэфагъэх.

Адыгеим итеплъэ лъэшэу зи­хъожьыгъ. Тэ, нахьыжъхэм, зэ­хъокIыныгъабэ къызэрэхъурэр тинэрылъэгъу ыкIи тицыхьэ телъэу къэтIон тлъэкIыщт тиреспубликэ непэ лъэгэпIэшхом зэрэнэсыгъэр, неущ ар джыри нахь лъэгэжьэу зэрэдэ­кIоещтыр.

МэщбэшIэ Исхьакъ. Адыгеим инароднэ тхакIу, Урысыем IофшIэнымкIэ и ЛIыхъужъ, Урысые Феде­рацием и Общественнэ па­латэ хэт.