Анахьыбэ зыхэлэжьэгъэ ушэтыныр урысы­бзэмкIэ атыгъэр ары. Мыгъэ ащ нэбгырэ 1838-рэ къекIолIэгъагъ. КIэлэеджакIохэр зэ­пахырэ узым щыухъумэгъэнхэм пае ыкIи ушэтыным хэлажьэрэр зэрэбэм къахэкIэу ар мэфитIо кIуагъэ — мэкъуогъум и 3-м ыкIи и 4-м.Адрэ илъэсхэм афэдэу урысыбзэр еджапIэм къычIэкIыхэрэм зэкIэми шIокI имыIэу мыгъэ атын фэягъ. Апшъэрэ еджа­пIэм чIэхьан зыгу хэлъхэми чIэмыхьащтхэми ар атыгъ.

УрысыбзэмкIэ ушэтыным пае республикэм экзамен IыхыпIи 10 щызэтырагъэпсыхьэгъагъ. Рособрнадзорым иунашъо елъы­тыгъэу ыкIи ащ къыгъэуцугъэхэ шапхъэхэм адиштэу экзаменыр зыщыкIогъэхэ чIыпIэхэр агъэ­псыгъагъэх. Экзаменыр сыхьати 3-рэ такъикъ 30-рэ кIуагъэ. Ар ытыгъэу алъытэным пае балл 24-рэ кIэлэеджакIом къы­хьын фэягъ. Апшъэрэ еджапIэм чIэхьанэу зызыгъэхьазырырэм балл 40-м къыщымыкIэу къымыхьы хъущтэп. УрысыбзэмкIэ экзаменым изэхэщэкIо комиссие итхьаматэу, Мыекъопэ еджапIэу N 15-м икIэлэегъаджэу Людмила Ручкинам къызэри­IуагъэмкIэ, мыгъэ контрольнэ измерительнэ материалхэм (КИМ) зэхъокIыныгъэу афэхъугъэхэр гъэцэкIэнитIу ныIэп зы­нэ­сыгъэхэр — я 9-рэ ыкIи я 27-р арых. ГъэцэкIэнэу N 9-м кIэлэеджакIом тэрэзэу тхыгъэ гущыIэм ылъапсэ ударениер зытемыфэрэ мэкъэзещэу хэтыр зэратхырэр ыуплъэкIун фэягъэ. Экспертым зэрилъытэрэмкIэ, ар гъэцэкIэн къызэрыкIу ыкIи кIэлэеджакIохэм апшъэ ифэн фае. Мыгъэ кIэлэеджакIохэм текстыр дэгъоу, куоу къызэхафын фэягъ. Ау дэгъоу къеджэу, къызэджагъэр къызыгурыIорэмкIэ, гъэцэкIэныр къиныгъэп.

Къыхэдгъэщымэ тшIоигъу экзаменыр зымытышъугъэхэм Iахьтедзэу джыри мэфитIу къа­зэраратыщтыр — мэкъуогъум и 28-м ыкIи бэдзэогъум и 2-м ушэтыныр акIужьын алъэкIыщт. Ахэр анахь балл макIэу къэп­хьын фаер изымыгъэкъугъэхэр арых.

А мэфитIум зымытыжьышъу­гъэхэм етIани зы мафэ яIэщт а предметыр атыжьынэу — ар бэдзэогъум и 13-р ары.

А мафэхэм урысыбзэмкIэ ушэтыныр зымыкIушъугъэхэм бжыхьэми атыжьынэу етIани амал яIэщт. Iоныгъом и 3-м ыкIи и 13-м ахэм апае джыри ушэтынхэр афызэхащэщтых. Ау а мафэхэми зымытышъурэми баллхэр изымыгъэкъушъурэми (нэмыкI предметхэмкIи ары) ушэтынхэр закIужьынхэ алъэ­кIыщтыр къэкIорэ илъэсыр ары ныIэп.

Экзаменым икIэуххэр мы ма­зэм и 22 — 23-м нафэ къэ­хъущтых.

Сихъу Гощнагъу.