Петербург щыкIорэ дунэе экономическэ форумым тегъэпсы­хьагъэу Адыгэ Республикэм иминист-рэхэм я Кабинетрэ НАО-у «Красная Поляна» зыфиIо­рэмрэ зэзэгъыныгъэу зэдашIыгъэр зэпхыгъэр инвестиционнэ проектышхоу «Всесоюзный горный экокурорт «Лагонаки» зыфиIорэр Адыгеим щыгъэцэкIэгъэныр ары. Документым аIапэ кIадзэ­жьыгъ Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Муратрэ НАО-у «Красная Поляна» зыфиIорэм игенеральнэ пащэу Андрей Круковскэмрэ. Джащ фэдэу ащ хэлэжьагъэх НАО-м иакционерэу Александр Тка­чевыр, Адыгэ Республикэм и Премьер-министрэ игуадзэу — Адыгэ Республикэм иофи­циальнэ лIыкIоу Урысые Фе­дерацием и Президент дэжь щыIэ ТхьакIущынэ Мурат, Ад­ыгэ Рес­публикэм экономикэ хэ­хъоныгъэмкIэ ыкIи сатыумкIэ ими­нистрэу Шэуджэн Заур. Лэгъо-Накъэ дэжь рекреаци­оннэ амалхэу щыIэхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэнымкIэ рес­публикэм Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэу зэрихьагъэхэм къакIэкIуагъэхэм зыкIэ ащыщ мы зэзэ­гъыныгъэу зыкIэтхагъэхэр. Федеральнэ гупчэм, Кавказ къэралыгъо чIыопс биосфернэ за­поведникым, чIыопсым икъэу­хъумэн фытегъэпсыхьэгъэ общественнэ организациехэм зэ­гъусэхэу IофшIэн гъэнэфагъэ зэшIуахыгъ. Урысые Федера­цием и Правительствэ и Тхьаматэу Михаил Мишустиныр Лэ­гъонэкъэ биосфернэ поли­гоным изэхэщэнкIэ унашъом мы илъэсым кIэтхэжьыгъ.

Шъугу къэтэгъэкIыжьы а чIы­пIэр тапэкIэ мэкъумэщ гухэлъхэм апае зэрагъэфедэщтыгъэр, былымхэр зэрэщагъэхъущты­гъэхэр. 1992-рэ илъэсым Адыге­им и Правительствэ бгытешъом изы Iахь Кавказ заповедникым ритыжьыгъагъ биосфернэ по­лигонкIэ ар агъэфедэным ыкIи рекреационнэ гухэлъхэр къы­дэлъытагъэхэу ар къызфагъэфедэным пае. Джы Iофыр ухы­гъэ хъугъэ. Полигоным игъэпсын амал къытыщт джырэ уахътэм диштэрэ, тыкъэзыуцу­хьэрэ дунаимкIэ щынэгъончъэу щытыщт турист инфраструктурэм зегъэушъомбгъугъэнымкIэ. Ащ пае Адыгэ Республикэм иминистрэхэм я Кабинетрэ НАО-у «Красная Поляна» зыфиIорэмрэ зэзэгъыныгъэ зэ­дашIыгъ. Ащ нэмыкIэу Адыгэ Республикэм экономикэ политикэмкIэ и Координационнэ совет жъоныгъуакIэм ыкIэхэм адэжь гъэпсэфыпIэм ишIынкIэ проектым статус гъэнэфагъэ иIэ зэрэхъугъэр къыщыхагъэщыгъ, ащ гугъэпIэ гъэнэфагъэ­хэр епхыгъэх.

Мы проектым ипхырыщын илъэныкъохэм щатегущыIагъэх Петербург щыкIорэ дунэе экономическэ форумым. Дунэе чIыопс кIэнэу ЮНЕСКО-м чIыпIэу ыубытырэм а гъэпсэфыпIэр щашIынэу зэрэрамыхъу­хьэрэм анаIэ тырарагъэдзагъ.

Зэзэгъыныгъэм къыдилъы­тэрэр лыжэхэмкIэ къызщачъы­хьан алъэкIыщт гъогоу кило­мет­рэ 36-рэ зикIыхьагъэр шIы­гъэ­нымкIэ Лэгъо-Накъэ къыз­фэ­гъэфедэгъэныр ары, джащ фэ­дэу анахь лъэшэу анаIэ зытырагъэтырэ чIыопс чIыпIэ­хэм апэIудзыгъэу хьакIэщхэр ашIыщтых.

ЧIыпIэм изытет нэшэнэ гъэ­нэфагъэу иIэхэр къыдалъытэхэзэ гъэпсэфыпIэр шъолъыр зэ­фэшъхьафхэмкIэ зэтыраутыщт: лыжэхэмкIэ къызщачъыхьащтыр, зызщагъэсэщтхэ чапэхэр, жэ гъэпщыгъэхэмкIэ къызэхыщтхэ чIыпIэхэр, кIапсэхэмкIэ зыщыдэкIоещтхэр ыкIи нэмыкIхэр. А пстэуми анахь шъхьаIэу щытыщтыр ыпшъэкIэ щыIэщт къуад­жэр ары, Кавказ заповедникым ар къыхиубытэщтэп, Азыщ зэпырыкIыпIэм дэжь щыIэщт.

Инвестициехэр сомэ миллиард 23-рэ фэдиз хъущтых. Ащ нэмыкIэу Адыгеим IофшIэпIэ чIыпIакIэхэр мини 2-м нэсэу иIэ хъущтых, бюджет ахъщэу къафатIупщыщтыри нахьыбэ хъущт. Мы проектыр 2025-рэ илъэсым нэс агъэцэкIэнэу ары. Ащ амал къытыщт тыкъэзыуцухьэрэ дунаим зэрар езымы­хыщт, джырэ уахътэм диштэрэ къушъхьэлъэ гъэпсэфыпIэу илъэс псаум къыкIоцI Iоф зы­шIэн зылъэкIыщтыр агъэнэфэнэу, нэбгырэ мин 500-м нахь мымакIэу илъэсым ащ еолIэн алъэкIыщт.

Проектым стратегическэ мэ­хьа­нэшхо зэриIэр лъэныкъохэм къаIуагъ. Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, къушъхьэлъэ зыгъэпсэфыпIэм республикэм хэхъоныгъэ ригъэшIыщт, зекIоным имыза­къоу, республикэм иэкономики зыкъыригъэIэтыщт.

2035-рэ илъэсым нэс зекIоным Урысые Федерацием хэ­хъоныгъэ щегъэшIыгъэнымкIэ Стратегием мы проектыр дештэ. МыщкIэ пшъэрылъэу щытыр лыжэхэмкIэ зекIоным фэди 2-кIэ зегъэушъомбгъугъэныр, нэбгырэ миллион 1,5-рэ ащ хэщэгъагъэмэ, миллиони 2,5-м ар нэгъэсыгъэныр ары. Урысыем и Президентэу Владимир Путиным Федеральнэ ЗэукIэм факIоу къышIыгъэ Джэпсалъэм чIыопс байныгъэхэр къаухъумэхэзэ, зекIоным шъолъырхэм защегъэушъомбгъугъэным мэхьанэшхо зэриIэр щыхигъэунэфыкIыгъ. Къушъхьэлъэ зыгъэ­псэ­фыпIэу «Лэгъо-Накъэр» агъэ­псы зыхъукIэ а шапхъэр къыдалъытэн фае.

«Тирекреационнэ амал­хэр къыдалъытэзэ, мыщ ехьыщыр проектхэм ягъэцэ­кIэнкIэ опыт зиIэ инвес­тор­хэм къушъхьэлъэ зы­гъэ­псэ­фыпIэр агъэпсыным яфедэ хэлъ. Ау тэ сыдигъуи ахэм ятэIо чIыопсым зэрар фэмыхъухэу чIыпIэм хэ-хъо­­ныгъэ рагъэшIын зэрэфаер», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

ГущыIэм пае, ЮНЕСКО-м игъо ылъэгъугъэхэм атетэу ду­нэе кIэным хэхьэрэ псэуалъэм игъунапкъэхэр икIэрыкIэу агъэу­нэфыгъэх. Материалхэр ЮНЕСКО-м Дунэе чIыопс кIэнымкIэ и Гупчэ IэкIагъэхьагъэх. Проектыр пхыращы зыхъукIэ биосфернэ полигоныр къызэ­рау­хъумэщт режимыр агъэу­цущт, рекреационнэ гухэлъхэмкIэ агъэфедэщт чIыпIэхэр агъэнэ­фэщтых.

«Унашъохэр тызэгъусэу къы­зэрэхэтхырэр мы про­ектым къы­гъэлъэгъощт. ЧIыопсым чIэ­нагъэ рамы­гъэшIэу, къаухъумэрэ чIыпIэхэм яIэгъо-блэгъу зекIоным зыщырагъэушъомбгъун зэралъэкIыщтыр тэ къэтыушыхьаты тшIоигъу. КIымафэм имызакъоу, гъэмафэми зекIохэм ащ зыщагъэпсэфын алъэкIыщт. Къушъхьэр зэрэлъагэм, ау чапэхэр зэ­рэмызандэхэм яшIуагъэкIэ езгъэжьэгъакIэхэми, опыт зиIэхэми мыщ къыщачъы­хьан, зэрэунагъоуи зыщагъэ­псэфын алъэкIыщт. «Краснэ Полянэмрэ» «Лэгъо-Накъэ­рэ» дэгъоу зэдиштэнхэу ­тэгугъэ. ЫужкIэ Адыгеим илъэ­сым къыкIоцI загъэпсэфынэу зекIо миллионым нэс къэкIонэу тэгугъэ», — къы­Iуагъ Андрей Круковскэм.

Кавказ заповедникым идирекциерэ общественностымрэ гъусэныгъэ пытэ адыряIэу проектыр зэрэпхыращыщтыр НАО-у «Красная Поляна» зыфиIорэм игенеральнэ директор хигъэунэфыкIыгъ.

«ЭкологиемкIэ, чIыопсым икъэухъумэнкIэ хэбзэгъэуцугъэм къыдилъытэхэрэр дэх имыIэу агъэцакIэхэзэ, чIыпIакIэхэм зекIоныр ащы­зэ­хащэщт. Экологие, культу­рэ, гастрономие, агротуриз­мэм зядгъэушъомбгъущт», — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.

Къушъхьалъэхэм ащызекIонхэмкIэ инфраструктурэм зегъэушъомбгъугъэным респуб­ликэм лъэшэу анаIэ щытыра­гъэты. Ащ фэдэ екIолIакIэу лъэ­ныкъуабэ къызэлъызыубытырэм ишIуагъэкIэ къушъхьэлъэ псэупIэхэм гъогухэр ащашIы­гъэх, псырыкIуапIэхэмрэ газ­ры­кIуапIэхэмрэ яIэ хъугъэ. Гъэ­псэ­фыпIэм транспортыр екIо­лIэнымкIэ Iофышхо зэшIуахы. Мы­гъэ автомобиль гъогоу «Да­хъо — Лэгъо-Накъ» зыфиIорэм игъэкIэжьын аухыщт. ГъогукIэу «Гъозэрыплъ» —«Лэгъо-Накъ» зыфиIорэм ишIын лъагъэкIуатэ.

«Лъэныкъуабэ къыда­лъытэзэ, тичIыопс идэхагъэ зэщызымыгъэкъощт, джырэ шапхъэхэм адиштэрэ инфраструктурэм игъэ­псын Iофышхо дэтэшIэ», — ­къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу