ЗэшIохыгъэ хъугъэхэр, пшъэрылъхэр
Тыгъуасэ, жъоныгъуакIэм и 28-м, АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм я LXII-рэ зэхэсыгъо иIагъ. Ащ хэлэжьагъэх АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, министрэхэм я Кабинет хэтхэр, федеральнэ ыкIи республикэ къулыкъухэм япащэхэр, нэмыкIхэр. Зэхэсыгъор Парламентым и Тхьаматэу Владимир Нарожнэм зэрищагъ.
Повесткэм щагъэнэфагъэхэм атегущыIэнхэр рамыгъажьэзэ ар Къэралыгъо Советым —Хасэм идепутатхэм ацIэкIэ УФ-м IофшIэнымкIэ и ЛIыхъужъэу, УФ-м и Общественнэ палатэ хэтэу, АР-м итхакIохэм я Союз и Тхьаматэу, Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъкъар ыкIи Къэрэщэе-Щэрджэс республикэхэм янароднэ тхакIоу МэщбэшIэ Исхьакъ ыныбжь жъоныгъуакIэм и 28-м илъэс 91-рэ зэрэхъугъэм фэшI фэгушIуагъ.
Нэужым УФ-м и Президент УФ-м и Федеральнэ ЗэIукIэ фигъэхьыгъэ Джэпсалъэр пхырыщыгъэ зэрэхъурэм АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат къытегущыIагъ. Президентым и Джэпсалъэ зигугъу къыщишIыгъэхэм къафигъэзэжьызэ, зэпахырэ узэу дунаир зэлъызыкIугъэм ыуж анахьэу Iоф зыдэшIэгъэнхэ фаехэр, экономикэм хэхъоныгъэхэр егъэшIыгъэнхэм, цIыфхэм гъотэу яIэр нахьыбэ хъуным, псауныгъэм икъэухъумэн, кIэлэцIыкIу зэрыс унагъохэм IэпыIэгъу ятыгъэным, предпринимательствэм деIэгъэным афытегъэпсыхьэгъэ пшъэрылъ гъэнэфагъэхэр ащ къызэришIыгъэхэр къыIуагъ.
АР-м и ЛIышъхьэ депутатхэр зэрэщигъэгъозагъэхэмкIэ, Президентым и Джэпсалъэ пхырыщыгъэным фэгъэзэгъэщт рабочэ куп республикэм щызэхэщэгъэным фэгъэхьыгъэ унашъом кIэтхагъ. Ащ къэралыгъо хэбзэ гъэцэкIэкIо органхэмрэ федеральнэ къулыкъухэм ячIыпIэ къутамэхэмрэ ялIыкIохэр хагъэхьагъэх, пшъэрылъэу яIэхэри афагъэнэфэгъахэх.
— Къэралыгъом ипащэ Джэпсалъэм къыщыхигъэщыгъэхэм ягъэцэкIэн пIэлъэ кIыхьэ иIэп, охътэ благъэхэм ахэр пхырыщыгъэнхэ фаеу щыт. Федеральнэ Гупчэр лъэныкъо пстэумкIи къыддеIэ, ищыкIагъэмэ мылъкукIэ IэпыIэгъу къытфэхъу. Президентыр кIэщакIо зыфэхъугъэхэр зэкIэ хэзыгъэ имыIэу ыкIи шIуагъэ къатэу республикэм щыпхырыщыгъэнхэр типшъэрылъ шъхьаIэхэм ащыщ. Ащ пае пстэуми тызэкъотэу тызэдеIэжьын фае, — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.
Нэужым Къэралыгъо Совет — Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр ащ фэгъэхьыгъэу къызэгущыIэм, Джэпсалъэм щыгъэнэфагъэхэр пхырыщыгъэнхэмкIэ ищыкIэгъэ хэбзэгъэуцугъэхэм Iоф адашIэнэу зэрэрагъэжьагъэр къыIуагъ.
Зэпахырэ узэу коронавирусыкIэу «COVID-19»-м пэшIуекIорэ вакцинэм ишIын фэгъэхьыгъэу джэпсалъэ депутатхэм агъэхьазырыгъэу тегущыIэхи аштагъ. Ар къызэуалIэхэрэм япчъагъэ къыщыкIагъ, ау джыри узыр уцужьыным пэчыжь, цIыфэу сымаджэрэр бэ. Вакцинэм нэмыкI хэкIыпIэ зэрэщымыIэр къыдалъытэнэу, ежьхэм япсауныгъи, ящыIэныгъи, яIахьыл-гупсэхэми ягупшысэнхэу депутатхэм республикэм исхэм зафагъазэ.
Мы уахътэм чIыпIэ 31-мэ вакцинэр ащыхалъхьэ, кощырэ гупчэу тIумэ Iоф ашIэ, къэралыгъо фэIо-фашIэхэм япортал зыщябгъэтхынышъ привикэр пшIын плъэкIынэуи щыт. Адыгеим щыпсэоу вакцинэм иапэрэ Iахь зышIыгъэр нэбгырэ 27811-рэ мэхъу, тIури зыхалъхьагъэр 21136-рэ.
2021-рэ илъэс бюджетыр илъэсым иапэрэ квартал гъэцэкIагъэ зэрэхъугъэми мы зэхэсыгъом щытегущыIагъэх. АР-м финансхэмкIэ иминистрэу Виктор Орловым къызэриIуагъэмкIэ, бюджет ахъщэмкIэ зэшIохыгъэн фаеу апэрэ кварталымкIэ агъэнэфэгъагъэхэр гъэцэкIагъэхэ хъугъэ. Нахьыбэу социальнэ лъэныкъом епхыгъэхэ учреждениехэм яIыгъын зыпэIухьагъэр. Ар сомэ миллиони 3-рэ мин 720,8-рэ мэхъу.
ЦIыфхэм яфитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэмкIэ АР-м и Уполномоченнэ блэкIыгъэ 2020-рэ илъэсым Iофэу ышIагъэр къызэфихьысыжьыгъ мы Iофыр зыгъэцакIэрэ Анатолий Осокиным. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, икIыгъэ илъэсым пстэумкIи нэбгырэ 363-мэ Уполномоченнэм иаппарат зыкъыфагъэзагъ. Ахэм ащыщэу 104-мэ тхьаусыхэ тхылъхэр къатыгъэх, адрэхэм предложение зэфэшъхьафхэр къырахьылIагъэх, яфитыныгъэхэр афызэхэфыгъэнхэу, юридическэ IэпыIэгъу аратынэу къыкIэлъэIух.
Нахьыбэу IэпыIэгъу зищыкIагъэхэр пенсионерхэр, ветеранхэр, сэкъатныгъэ зиIэхэр ары. Анатолий Осокиным къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, социальнэ фитыныгъэхэу яIэхэр зэрэукъуагъэхэм епхыгъ тхьаусыхэ тхылъхэм янахьыбэр.
Депутатхэр икIыгъэ 2020-рэ илъэсым къэралыгъо программэхэм къадыхэлъытагъэхэр гъэцэкIагъэ зэрэхъугъэхэми тегущыIагъэх. ПстэумкIи программэ 22-рэ республикэм щыпхыращыгъ. Ахэм апэIухьанэу агъэнэфэгъагъэр сомэ миллиард 32,3-рэ, сомэ миллиард 31,3-р гъэфедагъэ хъугъэ. Ащ щыщэу сомэ миллиард 14,3-р федеральнэ бюджетым къыхэхыгъ, сомэ миллиард 16,7-р республикэ ахъщ.
Джащ фэдэу бюджет процессым, АР-м и ЛIышъхьэ, Къэралыгъо Советым — Хасэм идепутатхэм яхэдзынхэм, пассажирхэмрэ ахэм ябагажрэ язещэн, къэралыгъо мылъкум игъэIорышIэн, нэмыкIхэм афэгъэхьыгъэхэ хэбзэгъэуцугъэхэм, АР-м и Конституцие ия 76-рэ статья, зэхъокIыныгъэхэр афэшIыгъэнхэм афэгъэхьыгъэ законхэм, законопроектхэм атегущыIагъэх, апэрэ ыкIи ятIонэрэ еджэгъухэмкIэ аштагъэх. УФ-м инэмыкI субъектхэм яхэбзэихъухьэ органхэр кIэщакIо зыфэхъугъэхэми атегущыIэхи, адырагъэштагъ.
ХЪУТ Нэфсэт.