Къэлэ гъэпсыкIэ зиIэ поселкэу Инэм псэупIэ анахь инэу Адыгеим итхэм ащыщ, зэкIэмкIи гектар 6950-рэ ащ еубыты. ПсэупIэ коим мы поселкэм нэмыкIэу къуаджэу БжыхьэкъоякIэр, поселкэу Дружнэр, къутырхэу Суповскэр, Новый Садыр хэхьэх, ахэм нэбгырэ мин 30 фэдиз ащэпсэу.

БлэкIыгъэ 2020-рэ илъэсыр псэупIэ коимкIэ зыфэдагъэм, социальнэ ыкIи экономикэ хэхъо­ныгъэу ышIыгъэхэм къатедгъэгущыIэмэ тшIоигъоу джырэблагъэ зыIудгъэкIагъ илъэсыбэ хъугъэу ащ ипащэу Хъоткъо Хъызыр.

Зэпахырэ коронавирусыкIэу дунаир зэлъызыкIугъэм Iофы­гъоу къыхьыгъэхэм, ащ пэшIуекIорэ Iофтхьабзэу поселкэм щызэшIуа­хыгъэхэм зэкIэмэ апэу ащ ягугъу къышIыгъ.

— Пстэумэ афэдэу, икIыгъэ илъэсыр тэркIи къызэрыкIуагъэп, — къыIуагъ Хъызыр. — Зэпахырэ узым зэхъокIыныгъабэ щыIэныгъэм къыхилъхьагъ. Ахэм зэу ащыщ Инэм дэт сымэджэщыр коронавирусыр къызэолIагъэхэм зыщяIазэхэрэ госпиталь шIыгъэн фаеу зэрэхъугъагъэр. Ащ фэдэ пшъэрылъ иIэу Iоф зыщишIэгъэ уахътэм къыкIоцI нэбгырэ 2000-мэ япсауныгъэ щызэтырагъэуцожьыгъ. Лъэшэу тафэраз медицинэм иIофышIэу, волонтерэу, нэмыкIэу ащ зиIахьышхо хэзылъхьагъэхэм. ГущыIэм пае, гъомылапхъэу, Iэзэгъу уцэу е нэмыкIэу ящыкIагъэхэр афырагъэ­уалIэхэмэ ашIоигъоу нэбгырэ миниплI фэдизмэ тиволонтерхэм закъыфагъэзагъ. Хэзыгъэ имыIэу зэкIэми ялъэIу афагъэцэкIагъ, джыри а IофшIэныр лъагъэкIуатэ.

Лъэшэу тафэраз АР-м и Къэ­ралыгъо Совет — Хасэм идепутатхэу Шъэо Аскэррэ Къэлэшъэо Рустамрэ. Ахэм медицинэм иIофышIэхэр рызекIонхэу автомашинэ къаратыгъ, зэпахырэ узым ущызыухъумэрэ пкъыгъо­хэр, госпиталым Iоф щызышIэ­хэрэм апае халат фабэхэр къа­щэфыгъэх.

Зэпахырэ узым зызэриушъом­бгъурэм ыпкъ къикIыкIэ гъунэпкъэ гъэнэфагъэхэр зиIэ режимым республикэр тетыгъ. Ау псэупIэ кой администрацием ипащэ къызэриIуагъэмкIэ, ащ пае къэмынэу агъэнэфагъэхэр зэкIэри пхыращыгъэх, зыпарэкIи яIофшIэн къызэтырагъэуцуагъэп.

Инэм къэлэ псэупIэ коим ибюджет икIыгъэ илъэсым сомэ миллиони 180-рэ мини 191,1-рэ хъущтыгъ. Ащ щыщэу сомэ миллион 53,6-р ежьхэм якъэкIуапIэхэм къахэкIыгъ, сомэ миллиони 126,6-р зымыгъэзэжьын мылъкоу къыхэлъхьагъэ хъугъэ.

УФ-м и Президент иунашъоу лъэпкъ мурадхэм ыкIи стратегическэ пшъэрылъхэм афэгъэ­хьыгъэр гъэцэкIэгъэным фэшI лъэпкъ проектэу «ПсэупIэр ыкIи къэлэ щыIакIэр» зыфиIорэм ипхырыщын пае аштэгъэ федеральнэ проектэу къэлэ Iэрыфэгъу щыIакIэм игъэпсын фэгъэ­хьыгъэм къыдыхэлъытагъэхэр агъэцакIэх. Хъоткъо Хъызыр къызэрэтиIуагъэмкIэ, гъэрекIо зэшIуахыгъэхэм сомэ миллиони 5-рэ мин 295,2-рэ апэIухьагъ. Ащ щыщэу сомэ миллиони 3-рэ мин 535,3-р федеральнэ ыкIи республикэ ахъщ, сомэ миллиони 2-рэ мин 379,8-р чIыпIэ бюджетым къыхахыгъ. АщкIэ поселкэм иурамэу Сединым ыцIэ зыхьырэм тет паркыр ыкIи фэтэрыбэу зэхэт унэхэм ящагу зэтырагъэпсыхьажьыгъэх.

Мыщ дэжьым псэупIэ кой администрацием ипащэ фэтэрыбэу зэхэт унэхэм ачIэсхэм зэдагъэфедэхэрэм ягъэкIэжьын фытегъэпсыхьэгъэ программэм къыдыхэлъытагъэу поселкэу Инэм дэт унэхэм ащыщэу 11-р блэкIыгъэ илъэсым зэрагъэцэкIэжьыгъэри къыщыхигъэщыгъ. Ахэм яунашъхьэхэр, псым, фабэм, электричествэм якIуапIэхэр ащызэблахъугъэх. ПстэумкIи ащ сомэ миллион 20 апэIухьагъ.

Джащ фэдэу «Обеспечение комфортным жильем и коммунальными услугами» зыфиIорэ къэралыгъо программэм къыдыхэлъытагъэу унэгъо ныбжьыкIиплIымэ псэукIэ амалэу яIэр нахьышIу ашIынымкIэ IэпыIэгъу афэхъугъэх. Ащ пстэумкIи сомэ миллиони 3-рэ мин 846,5-рэ пэIуагъэхьагъ.

— АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат псэупIэ коим иIофыгъохэм ядэгъэзыжьын ынаIэ къызэрэтетым, IэпыIэгъу къызэрэтфэхъурэм афэшI цIыфэу дэсхэр лъэшэу фэразэх, — къы­Iуагъ Хъоткъо Хъызыр. — Ар къыддемыIэмэ кIэщакIо тызфэ­хъу­хэрэр тизакъоу пхырытщы­шъущ­тхэп, проектхэм, программэхэм тахэлэжьэныр IэшIэх хъущтэп. Мары, гущыIэм пае, цIыфхэм зыщагъэпсэфынэу, спортым, культурэм ащыпылъын­хэу, кIэлэцIыкIоу творчествэр зикIасэхэм яIэпэIэсэныгъэ зыщырагъэушъомбгъунэу чIыпIэ тиIагъэп. Джы ар тиIэ зэрэхъугъэм ащ ишIушIагъэ хэлъ.

Адыгеим социальнэ ыкIи экономикэ хэхъоныгъэхэр егъэшIыгъэнхэм фытегъэпсыхьэгъэ унэе программэм къыдыхэлъытагъэу блэкIыгъэ илъэсым культурэм, спортым зыщапылъхэ гъэпсэфыпIэ Гупчэу Инэм дэтыр агъэкIэ­жьыгъ. Сомэ миллион 54-рэ мин 305,4-рэ ащ пстэумкIи пэIухьагъ.

Гупчэм клуб зэфэшъхьафэу 32-рэ щагъэпсыгъ, ахэм нэбгырэ 700 ахэт. Джащ фэдэу экспозиции 4 захахьэрэ ыкIи экспонат 5000 зычIэлъ музей хэт, тхылъеджапIэу агъэкIэжьыгъэм ифонд тхылъ 14589-рэ чIэлъ. Концертхэр къызщатырэ залхэм лъэхъаным къыздихьыгъэу ящыкIэгъэ пстэур ачIагъэуцуагъ. Ахэм анэмыкIэуи, Гупчэм 2020-рэ илъэсым зэнэкъокъум текIоныгъэр къыщыдихи, кином и Фонд сомэ миллиони 5 къыфитIупщыгъ, ащкIэ кинозал агъэпсыгъ.

ПсэупIэ коим иавтомобиль гъогухэм яIыгъын, ягъэцэкIэжьын гъэрекIо сомэ миллион 62-рэ мин 212,4-рэ пэIуагъэхьагъ. АщкIэ нэбгырэ 1100-мэ ателъы­тэгъэ еджэпIакIэу поселкэу Инэм щашIыгъэм, кIэлэцIыкIу IыгъыпIакIэу 2019-рэ илъэсым ыкIэм къызэIуахыгъэм, физкультурэм ыкIи спортым зыщапылъхэ комплексыкIэм якIурэ гъогухэр, нэмыкIэу лъэшэу зэщыкъуагъэ­хэр агъэцэкIэжьыгъэх, лъэсрыкIо зэпырыкIыпIэхэр агъэкIэжьы­гъэх.

Мы уахътэм поселкэу Инэм икIэу къуаджэу БжыхьэкъоякIэм екIурэ гъогум зэхэкIыпIэ щашIы. ПстэумкIи ар километри 5,2-рэ хъущт, сомэ миллиарди 3 фэдиз тефэщт. Федеральнэ проектэу «Дорожная сеть» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу икIыгъэ 2020-рэ илъэсым ащ ипроект игъэхьазырын пае сомэ миллиони 100 республикэм къыфатIупщыгъ. Мыгъэ зэхэкIыпIэр зыщашIыщтым игъэхьазырын пае ыкIи егъэжьапIэ хъунэу сомэ миллиардрэ миллион 300-рэ респуб­ликэм къыфэкIуагъ. Псэуалъэм ишIын 2022-рэ илъэсым аухынэу ары зэрагъэнэфагъэр.

Поселкэр мэшIоку гъогум зэпечы. Ащ изэпырыкIыпIэ сыдигъокIи автотранспортыр бэу щызэхахьэ, мэшIокур блэкIыфэкIэ ежэнхэ фаеу мэхъу. Джы мы зэхэкIыпIэу къашIырэм а гумэкIыгъори дигъэзыжьыщт.

Инэм чIыпIэу зыдэщысым инвесторхэмкIэ хъопсагъо къе­шIы. Хъоткъо Хъызыр къызэри­IуагъэмкIэ, мы уахътэм ащ керамзит къэзышIырэ заводитIу, лъэныкъо зэфэшъхьафхэм ащылажьэрэ хъызмэтшIапIэхэу «Бергер», «Силган», «Югстальмонтаж», «Аквасток», Ардерия» зыфиIохэрэм, нэмыкIхэм инвесторхэу Iоф щашIэ. Ахэм псэупIэ коим имызакъоу, республикэм ибюджет хэхъоныгъэхэр егъэшIыгъэнхэм яIахь зэрэхалъхьэ­рэр нафэ.

ХЪУТ Нэфсэт.