УФ-м и Президентэу Владимир Путиныр ары ны мылъкум фэгъэхьыгъэ программэм кIэщакIо фэхъугъэр. 2007-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу ар Урысыем щыпхыращы. А илъэсхэми къэралыгъом ипащэ ащ мызэу, мытIоу зэхъокIыныгъэхэр фишIыгъэх. Ахэр зэкIэри программэм къыдэлъытагъэхэр нахь къызIэкIэгъэхьэгъошIу хъунхэм, нахьыбэу унагъохэм къашъхьэпэнхэм, федэ къатыным фэIорышIэх.

Владимир Путиным иджэ­псалъэхэм къащыхигъэщыгъэу, шIогъэшхо къэзытыгъэхэм зэу ар ащыщ, унэгъо ныбжьыкIэхэм лъэшэу къазэрашъхьапэрэри уахътэм къыгъэлъэгъуагъ. Ащ фэгъэхьыгъэ программэм къызэрэдэлъытагъэмкIэ, ны мылъкур псэукIэ амалхэр нахьышIу шIыгъэнхэм, гущыIэм пае, ипотекэр агъэпсыщтмэ, ежьхэм яIахьэу халъхьан е агъэпсыгъа­хэмэ ащ ипщыныжьын, унэм ишIын е игъэкIэжьын, апэIуагъэ­хьан алъэкIыщт.

Джащ фэдэу ны мылъкум къыдэлъытэгъэ ахъщэр кIэлэцIыкIум еджапIэм чIэмыхьэзэ гъэсэныгъэ егъэгъотыгъэным пае унагъом ытын е ар къыз­фэкIогъэ сабыим нахьыжъэу унагъом исым иеджэн пэIуигъэ­хьан фит. Ным ипенсие зыщызэIукIэрэм ыгъэкIонэуи, сэкъат­ныгъэ зиIэ сабыир щыIэныгъэм хэгъэгъозэгъэным пае ищыкIагъэхэр къырищэфынэуи къыды­хэлъытагъ.

2018-рэ илъэсым щылэ мазэм и 1-м къыщыублагъэу унагъоу ны мылъкур зиIэм игъот макIэ­мэ, ащ къыхэхыгъэу ахъщэ тын мазэ къэс къафэ­кIонэу ыгъэ­псын ылъэ­кIынэуи ашIыгъ. Ахъщэ тыныр къытефэмэ ышIэным пае аужырэ мэзэ 12-м гъотэу яIагъэр нэбгырэ пчъагъэу исым тырагощэн фае. Зы нэбгырэм тефэрэр цIыфыр зэрэпсэун ылъэкIыщт ахъщэ анахь макIэу субъектым щагъэ­нэфагъэм фэдитIум нэмысырэмэ, лъэIу тхы­лъыр ытын фит.

УФ-м и Президент кIэщакIо фэхъугъэу, 2020-рэ илъэсэу икIыгъэм ищылэ мазэ и 1-м къыщыублагъэу унагъоу апэрэ сабыир къызэрыхъухьагъэм е ыпIунэу зыштагъэм мылъкум исертификат къыраты.

БлэкIыгъэ илъэсым имэлы­лъфэгъу мазэ къыщыублагъэу сабыир къэ­хъугъэмэ, ны мылъкум исертификат пае ныр е тыр ПенсиехэмкIэ фондым екIолIэн ищыкIэгъэ­жьэп. ЗАГС-м сабыир къызэрэхъугъэмкIэ фондым макъэ ре­гъэIушъ, ащ иIофы­шIэхэм тхылъхэр агъэ­псых. Ащ лъыпытэуи ахъщэм игъэфедэн унагъор ыуж ихьан ылъэ­кIыщт. Сертификатыр гъэпсыгъэ зэрэхъугъэр ПенсиехэмкIэ фондым икъэбарлъыгъэIэс системэ рагъахьэ, интернет нэкIубгъом ным «иунэе кабинети» агъэ­хьы.

КIэлэцIыкIур ыпIунэу къаIызыхыгъэ унагъохэм мы шап­хъэр анэсырэп, ахэм сертификатыр агъэпсыным пае, нахьыпэрэм фэдэу, ежьхэм ашъхьэкIэ екIо­лIэнхэшъ, лъэIу тхылъ атын фае. Сыда пIомэ, сабыир зэра­штагъэмкIэ макъэ зыгъэIун зылъэкIыщтыр ны-тыхэр ары ныIэп. 2021-рэ илъэсым щылэ мазэм и 1-м къыщыублагъэу ны мылъкум исертификат игъэ­псыни, игъэфедэни нахь IэшIэх хъугъэх. Сертификатым игъэ­псын IофшIэгъу мэфитф, ар зыпэIуигъэхьащтым фэгъэхьыгъэ лъэIу тхылъым зэрэхэплъэщтхэм мэфипшI нахьыбэ атырамыгъэ­кIодэнэу шэпхъакIэхэм къащыдэлъытагъ. ЗыгорэкIэ нэмыкI ведомствэ горэм зыфагъэзэн фаеу хъугъэми, мэфэ 15 — 20 ныIэп зэрэпэлъынхэ фаер.

НахьыпэкIэ ны мылъкум къы­щыдэлъытэгъэ ахъщэр ипотекэм пэIубгъэхьажьынэу уфаемэ е о уиIахьэу (первоначальный взнос) хаплъхьэ пшIоигъомэ, ащ пае лъэIу тхылъыр ПенсиехэмкIэ фондми, банкми яптынхэ фаеу щытыгъ. Джы программэм зэхъокIыныгъэу фэхъугъэхэм къызэрадэлъытагъэмкIэ, уна­гъор банкым екIуалIэмэ зэкIэри фагъэпсыщт.

Джащ фэдэу къыхэдгъэщымэ тшIоигъу, Адыгеим исэу ны мылъкур кIэлэцIыкIум иегъэджэн пэIузгъахьэмэ зышIоигъохэм ащ игъэпсын нахь псынкIэ афэ­хъущт. Ащ пае УФ-м ПенсиехэмкIэ ифонд и Къутамэу АР-м щыIэм еджапIэу къэралыгъом итхэм зэзэгъыныгъэхэр адишIыгъэх.

НахьыпэкIэ унагъом ны мылъкур кIэлэцIыкIум иеджэн пэIуигъэхьанэу рихъухьагъэмэ, еджапIэу къыхихыгъэм ыпкIэ хэлъэу зэрэщеджэщтыр къэзыушыхьатырэ тхылъыр фондым IэкIигъэхьан фаеу щытыгъ. Джы зэзэгъыныгъэу зэдашIыгъэхэм яшIуагъэкIэ ар имыщыкIэгъэжь хъугъэ. Унагъом ны мылъкур зэригъэфедэнэу къыхихыгъэм пае лъэIу тхылъ ытымэ екъу.

Дачэм унэ щишIымэ зышIоигъохэм ны мылъкур агъэфедэн алъэкIынэуи гъэтэрэзыжьынэу фашIыгъэхэм къадыхэлъытагъ. Мы илъэсым ащ кIуачIэ иIэ хъугъэ. ЧIыгур унагъом зэриуна­ер ыкIи псэолъэшIын Iофхэр щызэшIуихынхэу фитыныгъэ зэ­риIэр къэзыушыхьатырэ тхылъ­хэр ары къыгъэлъэгъонхэу ищыкIагъэр.

2021-рэ илъэсэу къихьагъэм ахъщэу ны мылъкум къы­щыдэлъытагъэм къы­хагъэхъуагъ. Апэрэ сабыим пае къатырэр сомэ 483881-рэ мэхъу, ятIонэрэм пае ащ сомэ 155550-рэ къыхэхъо. Джы зэхэубытагъэу сомэ 639431-рэ къаты.

БлэкIыгъэ 2020-рэ илъэсым УФ-м и Президент къышIыгъэ джэпсалъэм къызэрэщиIуагъэу, ны мылъкум фэгъэхьыгъэ программэм 2026-рэ илъэсым ты­гъэгъазэм и 31-м нэс кIуачIэ иIэщт.

ХЪУТ Нэфсэт.