Адыгабзэмрэ тхыбзэмрэ я Мафэ къыдыхэлъытагъэу, ныдэлъфыбзэм изэгъэшIэн фэлэжьэрэ кIэлэегъэджэ губзыгъэу, Хьакурынэхьэблэ гурыт еджапIэм иIофышIэу Гъыщ Нахьмэт гущыIэгъу тыфэхъугъ.

ИшIэныгъэрэ иметодическэ IэпэIэсэныгъэрэ ахигъахъозэ, кIэлэеджакIохэм пIуныгъэ ягъэ­гъотыгъэным, шIэныгъэ куухэмкIэ ахэр уIэшыгъэнхэм илъэкI къымыгъанэу илъэс 30 хъугъэу Гъыщ Нахьмэт Нурбый ыпхъур дэлажьэ. Мы сэнэхьатым икъы­хэхын ар бэрэ егупшысагъэп, ицIыкIугъом щегъэжьагъэу ащ ыгукIэ тыриубытагъэу щытыгъ, сыда пIомэ янэ кIэлэегъаджэу Iоф ышIагъ, ышыпхъу нахьыжъи а сэнэхьатыр къыхихыгъ, ежьыми ахэр ищысэтехыпIэу кIэлэегъаджэ хъугъэ. Анахьэу ины­дэлъфыбзэ шIу ылъэгъуным, фэщагъэ хъуным кIэщэкIошхо фэхъугъэр адыгабзэмкIэ езгъэ­джагъэу, илъэс пчъагъэрэ Хьатыгъужъыкъое гурыт еджапIэм щылэжьагъэу ЦунтIыжъ Бэл ары.

1991-рэ илъэсым Адыгэ кIэлэегъэджэ училищэу Андырхъое Хъусен ыцIэ зыхьырэр къызеухым, Шэуджэн районым ит къутырэу Хапачевым ублэпIэ классхэмкIэ кIэлэегъаджэу Iоф щишIэнэу ыублагъ. Джар егъэ­жьапIэ фэхъугъ Нахьмэт икIэлэегъэджэ гъогу.

1994-рэ илъэсым щегъэжьагъэу Хьакурынэхьэблэ гурыт еджапIэм щэлажьэ. 1997-рэ илъэсым Адыгэ къэралыгъо университетым илъэпкъ факультет къыухыгъ. 2003-рэ илъэсым щегъэжьагъэу шIу ылъэгъурэ адыгабзэмрэ адыгэ литературэмрэкIэ кIэлэегъаджэу Iоф ешIэ. Джащ щегъэжьагъэу ныдэлъфыбзэр кIэлэеджакIомэ ягъэшIэгъэным, адыгабзэм идэхагъэрэ ищэрыуагъэрэ икъоу агъэфедэзэ гущыIэхэу ыкIи тхэхэу ригъэсэнхэм дэшъхьахырэп. Анахь гупшысэ-гухэлъ инхэр, зэхэшIэ зэфэшъхьафхэр адыгабзэкIэ къэпIон, къэбгъэлъэгъон зэрэплъэкIыщт амалхэм ягупшысэ, къегъотых, ареIо, арегъэлъэгъу, зэхарегъашIэ.

Нахьмэт адыгабзэмрэ литературэмрэ яегъэджэнкIэ жэрыIо ыкIи методическэ IэпэIэсэныгъэу иIэ хъугъэм егупсэфы­лIэрэп, итворческэ лъыхъонхэр зэпыухэрэп. ИIофшIэн фэгъэхьыгъэу методическэ зэхэфыгъэхэу, план гъэуцугъэхэу къыIэкIа­хьэхэрэм ягъэфедэн творческэ екIолIакIэ къыфегъоты. Ежь иамалхэмрэ кIэлэеджакIомэ шIэныгъэу аIэкIэлъымрэ къыдилъытэзэ, урокхэр егъэпсых.

— Сыдрэ лъэныкъуи шIэныгъэр ылъапс. Егъэ­джэн Iофыр пштэмэ, шIэныгъэ пIэкIэмылъэу сыд фэдэ шIыкIэ бгъэфедагъэкIи, ащ узэрэщыгугъыгъэу шIуагъэ къытыщтэп. Ащ елъытыгъэх методическэ шIыкIэ— гъэпсыкIэ гъэнэфагъэмэ алъапсэу щыт амалхэу егъэджэн Iофым иIэхэр. ШIэныгъэ куу кIэлэ­еджакIомэ ягъэгъоты­гъэным пае анахь мэхьанэ зиIэу слъытэрэр урокыр ары. Программэм къыдилъытэрэр зэкIэ зыщыдгъэцакIэрэр урокыр ары. Арышъ, сыдигъуи ахэр гъэшIэгъоны зэрэхъущтым сыдэлажьэ ыкIи егъэджэнымкIэ шIуагъэ зыпылъ технологиякIэхэр, техническэ амал зэфэшъхьафхэр сэгъэфедэх, — къеIуатэ Нахьмэт.

Мы аужрэ илъэсхэм адыгабзэм ыкIи литературэм иурок­хэм интернетымкIэ занкIэу Iоф адишIэн ылъэкIынэу кIэлэегъа­джэм амалхэр иIэ хъугъэ. Арышъ, егъэджэн программэм къыдилъытэрэ орэдыжъхэу, тхакIомэ афэгъэхьыгъэ техыгъэ­хэу литературэм иурокмэ ащыбгъэфедэн плъэкIыщтхэр зэкIэ интернетым иамалкIэ къызIэкIегъахьэх. Ащ ишIуагъэкIэ Нахьмэт икIэлэеджакIомэ хэхъоныгъэхэр ашIых, район ыкIи рес­­публикэ олимпиадэхэм, зэнэкъокъу зэфэшъхьафхэм текIоныгъэр ыкIи хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр къащыдахых.

Нахьмэт методическэ IэпэIэ­сэныгъэу IэкIэлъымкIэ ныдэлъфыбзэ зэфэшъхьафмэ ары­лэжьэрэ кIэлэегъаджэмэ сайтэу яIэм ащадэгуащэ. Район методическэ объединением ипащэу илъэсыбэрэ Iоф ышIагъ. Респуб­ликэм, районым ащыкIорэ научнэ-практическэ конференциехэм, семинархэм ахэлажьэ, иIофшIакIэ къащеIуатэ. Исэнэхьат фэгъэхьыгъэ зэнэкъокъу зэфэшъхьафыбэу республикэм, районым ащызэхащэхэрэм текIоныгъэр, хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр пчъагъэрэ къащыдихыгъэх, щытхъу тхылъхэри къыфагъэшъошагъэх.

КIэлэегъэджэным дакIоу, общественнэ Iофтхьабзэхэми Нахьмэт чанэу ахэлажьэ. НыдэлъфыбзэмкIэ зэнэкъокъухэм, олимпиадэхэм, сочинениехэм ятхын уасэ фэзышIырэ комисси­ем илъэс пчъагъэ хъугъэу хэт. 2016-рэ илъэсым щегъэжьагъэу адыгабзэр къэралыгъо ушэтынэу къыхэзыхырэ кIэлэеджакIомэ яIофшIэнхэр зыуплъэкIурэ комиссиеми ар хэхьэ. Гуманитар ушэтынхэм апылъ Адыгэ рес­публикэ институтым бзэшIэныгъэмкIэ иотдел иIофышIэхэмрэ республикэм ис кIэлэегъа­джэ­хэмрэ зыхэлэжьэгъэхэ шIэныгъэ-практическэ Iэнэ хъурае еджапIэу зыщылажьэрэм щызэхищэгъагъ. Ар апэрэ адыгэ шIэныгъэлэжь-лингвистэу Iэшъ­хьэ­мэфэ Даудэ къызыхъугъэр илъэси 120-рэ зэрэхъурэм фэгъэхьыгъагъ.

Адыгабзэм идэхагъэрэ ищэ­рыуагъэрэ икъоу кIэлэеджа­кIохэм агъэфедэзэ тхэхэу ыкIи гущыIэхэу ригъэсэнхэм дэшъхьа­хырэп, урокми внекласснэ Iоф­шIэнхэми ащ ынаIэ ащытет. Ащ ригъаджэхэрэр район гупчэ кIэлэцIыкIу тхылъеджапIэм зэхищэрэ пчыхьэзэхахьэхэм, конференциехэм чанэу ахэлажьэх. ТхакIохэу МэщбэшIэ Исхьакъ, Хьагъундэкъо Щамсэт, Евгений Саловым, Гъыщ Рахьмэт, Даур Хъусен афэгъэхьыгъэу рагъэкIокIыгъэ зэIукIэгъу­хэм, Хьагъундэкъо Хьамедэ къызыхъугъэр илъэс 80 зэрэ­хъугъэм ихэгъэунэфыкIын къыдыхэлъытэгъэ шIэжь Iофтхьабзэм кIэлэеджакIохэр ахигъэлэжьагъэх. Андырхъое Хъусен ыцIэкIэ щыт музеим, район краеведческэ музеим, еджапIэм имузееу ежь зипащэм ащыкIохэрэми ригъаджэхэрэм чанэу зыкъыщагъэлъагъо.

Нахьмэт шIуагъэ зыпылъ IофыгъуакIэу къежьэрэмэ алъэп­лъэ, зэрегъашIэ, ежьыркIэ къе­кIунэу хэтыр къахехы, иIофшIэн хегъахьэ. КIэлэегъэджэным ищыIэныгъэ зэрэрипхыгъэм рэгушхо, ыгу етыгъэу лъэпкъым фэлажьэ.

Хъуажъ Мариет. Сурэтыр тезыхыгъэр Аулъэ Зураб.