Педан Николай Гаврил ыкъор Краснодар краимкIэ Абинскэ районым хэхьэрэ станицэу Мингрельскэм 1941-рэ илъэсым тыгъэгъазэм и 12-м къыщыхъугъ. Ятэ Хэгъэгу зэошхом зыщэфэхым илъэси 2 нахь ащ ыныбжьыгъэп. Станицэм дэт гурыт еджапIэм ыуж Пшызэ мэкъумэщ институтым мэкъу-мэщыр механизацие шIыгъэнымкIэ ифакультет къыухыгъ. 1965-рэ илъэсым инженер-механикэу лэжьэныр яколхоз щыригъэжьагъ, хъызмэтшIапIэм иинженер къулыкъу ипэщагъ. 1969-рэ илъэсым колхоз тхьаматэу ар хадзыгъ. Илъэси 6 тешIагъэу Абинскэ райисполкомым итхьаматэу агъэнэфагъ. Партием и Адыгэ хэку комитет къызэрэкIэлъэIугъэм тетэу Педан Николай Адыгеим зыкъигъэзагъ, партием и Джэджэ райком иапэрэ секретарэу Iоф ышIагъ

Адыгеим хэхъоныгъэ егъэшIыгъэным илъэс 20-м ехъурэ мыпшъыжьэу ар фэлэжьагъ. А илъэсхэм къакIоцI Джэджэ районым иэкономикэ Iофыгъохэм язэшIохынкIэ, IофшIэкIэ пэрытхэр къызфэгъэфедэгъэнхэмкIэ, лэжьыгъэр нахьыбэу къэхьыжьыгъэнымкIэ ащ бэ ышIагъэр. Хьалыгъугъэжъэ, дэгъэшI заводхэм, элеваторым, социальнэ лъэныкъом зэпыу фэмыхъоу яIофшIэн зэхащэу апэрэ секретарым ыгъэпсыгъагъ. Гъэхъагъэ хэлъэу Iоф зышIэщтыгъэ натрыф калибровочнэ заводым хэгъэгум ишъолъырыбэмэ чылэпхъэ дэгъухэр аIэкIигъахьэщтыгъэх. Былымхэм яIыгъынкIэ амал пэрытхэр агропромышленнэ комплексым щагъэфедэщтыгъэх. БылымпIашъэхэр зыщагъэпщэрырэ комплексэу Социалистическэ IофшIэным и ЛIыхъужъэу ТхьайцIыф Юрэ зипэщагъэм игъэхъа­гъэхэр Адыгеим имызакъоу, хэгъэгум инэмыкI чIыпIэхэми ащызэлъашIэщтыгъэх. ЧIыгулэ­жьынымкIэ гъэхъэгъэшхохэр зэрашIыгъэхэм фэшI лэжьэкIо коллективыбэмэ щытхъуцIэхэр къафагъэшъошагъэх.

ЗиIоф хэшIыкIышхо фызиIэ пэщэ чанхэу Николай Горбаневыр, Анатолий Пахоль, Виктор Пуклич, Александр Карпенкэр, Алексей Руденкэр, Александр Бондаренкэр, Владимир Гуржиевыр, Петр Букреевыр, Василий Букреевыр, Павел Бельдиновыр, Сергей Надеиныр, Валерий Люц, Василий Захаровыр, Александр Юрчишиныр ыкIи нэмыкIхэр Джэджэ районым къыщыхъугъэх.

1992-рэ илъэсым ищылэ мазэ Николай Педан Адыгэ Респуб­ликэм и Премьер-министрэу агъэнэфагъ. Республикэ ныбжьыкIэмкIи УрысыемкIи а лъэхъа­ныр къин дэдагъ. Хэгъэгум иэкономикэ зэрэзэбгырызыгъэм, бэдзэр зэфыщытыкIэхэм зэратехьагъэм апкъ къикIыкIэ социальнэ Iофыгъохэр къызэрэуцугъагъэхэм нэмыкIэу, шъолъыр­хэми, лъэпкъхэми язэфыщытыкIэхэр нахь дэй хъугъагъэх. Мыщ дэжьым Николай Педан цIыфхэм язещэнкIэ опытэу иIэм ишIуагъэ къэкIуагъ, Iофхэм хэкIыпIэ къафигъотын зэрилъэкIырэр къэлъэ­гъуагъ.

Шъолъыр инхэми цIыкIухэми джащыгъум зэшIуахын фэе Iофы­гъохэр зэфэдагъэх. Лъэпкъыбэ зэрыс шъолъыр цIыкIум нахьи шъолъырышхом ущылэжьэнкIэ нахь IэшIэхыгъ. Адыгэ Респуб­ликэм инахьыжъхэм я Совет хэтхэу а илъэсхэм Николай Педан дэлэжьагъэхэм а лъэхъа­ным ащ дэгъоу Iоф зэришIагъэр къэтыушыхьатын тлъэкIыщт. Лъэпкъ зэхэдз зимыIэ, цIыфхэм псынкIэу екIолIакIэ къафэзыгъо­тын зылъэкIырэ пащэу ар щытыгъ. Ащ ыгу цIыфхэм ренэу афызэIухыгъагъ. Iофыгъо горэм ыгъэгумэкIэу ыдэжь чIэхьагъэр зыфаер къыфимыгъэцакIэу къы­чIигъэкIыжьыгъэу сэ къэсшIэжьырэп. Премьер-министрэм цIыф­хэр зэкIэ изэфэдагъэх, зыми фэгъэкIотэныгъэ фишIыщтыгъэп. Лъэпкъыбэ зыщыпсэурэ шъо­лъырым иIофыгъохэм язэшIохынкIэ ащ фэдэ шэн шIагъом ишIуагъэ къакIощтыгъ. А лъэхъа­ным отраслэхэм яведомствэ 15 республикэм щызэхэщэгъагъ. Iоф къыбдэзышIэрэ пэпчъ пшIэн, ащ иамалхэм зыкъызэIуахынымкIэ IэпыIэгъу уфэхъун, цыхьэ фэпшIын фэягъэ. Ар Iоф къызэрыкIоу щытыгъэп. Ау къэIо­гъэн фае Николай Педан ар къызэрэдэхъущтыгъэр, джары гъэхъа­гъэхэри ышIын езыгъэлъэ­кIыщтыгъэр.

Шъхьадж зэпхыгъэ федеральнэ министерствэхэм, ведомствэхэм зичэзыу илъэсымкIэ бюджетыр илъэс къэс къащигъэ­шъыпкъэжьыщтыгъ. ЕтIанэ отделхэм, гъэIорышIапIэхэм, ведомствэхэм бюджет зэхэугъоягъэр Урысые Федерацием экономикэ хэхъоныгъэмкIэ ыкIи финансхэмкIэ я Министерствэхэм къащагъэшъыпкъэжьыщтыгъ. Хэгъэгум ишъолъыр 85-мэ ялIыкIохэр ахэм къащызэрэугъо­ищтыгъэх. Краснодар краим игубернаторэу Н. И. Кондратенкэм зигъэсэмэркъэузэ, цIыф­хэр зэIуигъэзыкIхэзэ, игъу­сэхэр федеральнэ пащэхэм адэжь зэрэчIищэрэр, сатыр пэпчъкIэ ежь еплъыкIэу иIэр аригъэштэным зэрэпылъыгъэр тинэрылъэ­гъугъ. Типремьер-министрэ Н. И. Кондратенкэм фэдэу зекIоу, къытфэгумэкIэу зытэлъэ­гъум, тиеплъыкIэхэр къэдгъэгъу­нэнхэмкIэ пытагъэрэ теубытэныгъэрэ тэри нахь къытхафэ хъугъагъэ.

Социальнэ лъэныкъом иведомственнэ псэуалъэхэр зыфэгъэзагъэхэр а лъэхъаным зэхэфыгъуае хъугъагъэ. Ведомствэхэм, промышленнэ предприятиехэм, хъызмэтшIэпIэ зэфэшъхьафхэм цIыфхэр зычIэс унэхэр, общежитиехэр, коммунальнэ ыкIи нэмыкI псэуалъэхэр, псырыкIуапIэхэр, канализациехэр чIадзыжьыщтыгъэх. Ахэр зыми фэмыгъэзагъэхэу, IофшIэн ямыIэу цIыфхэр къанэщтыгъэх. А пстэуми хэбзэ Iэшъхьэтетхэм гумэкIыгъо зэфэшъхьафхэр къа­фахьыщтыгъэх, цIыф жъугъэхэм ямырэзэныгъи хахъощтыгъ. Н. Г. Педан Iофхэм язытеткIэ Урысыем финансхэмкIэ иминистрэ игуадзэ бэрэ дэгущыIагъ. Шъхьэихыгъэу ащ мырэущтэу риIуагъ: «Хэбзэ Iэшъхьэтетхэм фонд шъхьаIэхэр ямыщыкIэ­гъэжьхэмэ, цIыфхэм къарыкIощтым тэ тигъэгумэкIын фае!» Министрэм игуадзэ псэуалъэхэм яIыгъын тефэрэ бюджет мылъкур къыхагъэкIынымкIэ ищыкIэгъэ тхылъхэр зэрэзэхагъэуцощт шIыкIэр къариIогъагъ. ПсэупIэмкIэ социальнэ шапхъэу агъэнэфагъэр министрэхэм я Кабинет ыухэсын фэягъэ. Ау Премьер- министрэр зэхэсыгъом зэрэхэмылэжьагъэм къыхэкIэу монополием пэшIуекIорэ комитетым игъо зэрилъэгъугъэм тетэу унашъом ипроект щагъэзыягъ. Краснодар крайисполкомым ыгъэнэфэгъэ шапхъэхэмкIэ тэ материалхэр дгъэхьазырынхэ фаеу хъугъэ. Техническэ документациери баланс уасэри щымыIэхэу ахэр зэхэбгъэуцонхэр къиныгъэ.

Республикэм ипсэупIэ-коммунальнэ хъызмэт фэдитIукIэ нахьыбэу Iоф ышIэ хъугъагъэ. ГущыIэм пае, чIыпIэ Советхэм псэупIэ квадрат метрэ миллион 0,9-рэ къафэгъэзэгъагъэмэ, зыми имыежь псэупIэ квадрат метрэ миллион 1,5-м ехъумэ документхэр агъэхьазырыгъэх. Джащ фэдэу а Iофыгъор зэшIо­тхыгъ, бэми тиопыт къашъхьэпагъ. Премьер-министрэм бэрэ тиуIушыщтыгъ социальнэ Iофыгъохэмрэ тшъхьэ Iофхэмрэ афэгъэхьыгъэу затIохэрэр нэмыкIхэм афэтымыIотэнэу.

Н. Г. Педан приватизацием епхыгъэ Iофыгъо пстэуми лъэшэу гъунэ зэралъифыщтыгъэр къэIогъэн фае. Приватизациер тэркIэ IофыгъуакIэу зэрэщытыр, къэралыгъо мылъкушхом изегъэкIон ар зэрепхыгъэр, гузажъохэзэ хабзэм ифедеральнэ къулыкъу­хэм аштэгъэ шэпхъэ-правовой актхэр ащкIэ IэубытыпIэ къызэрэзыфашIырэр Премьер-министрэм бэрэ къыхигъэщыщтыгъ. Хэбзэукъоныгъэхэр амышIынхэм пае а лъэныкъом щылэжьэщтхэр тэрэзэу къыхахын, ахэр агъэсэн­хэ, Iоф зэрашIэрэм гъунэ лъафын фаеу ащ ылъытэщтыгъ.

Нэбгыри 8 тыхъоу Премьер- министрэр типащэу зичэзыу илъэсымкIэ бюджетыр къэтыухъу­мэнэу Москва тыкIуагъэу ащ еслъэгъулIагъэм игугъу къэсшIыжьы сшIоигъу. А лъэхъаным Чэчэнми, Абхъазми, Осетиеми Iофхэр къащыхьылъэгъагъэх. Кавказым щыпсэурэ лъэпкъхэм такъызэрахэкIыгъэм пае хьакIэщэу «Россия» зыфиIорэм джыри зэ зыщядгъэтхыжьын фаеу къызытаIом, зи пытымыIухьэу ятIонэрэу зядгъэтхыжьыгъ.

«Кавказым щыпсэурэ лъэпкъ­хэм къахэкIыгъэхэм сащыщмэ, сызэрэзекIуапхъэм фэдэу сэри сызекIон фае», — ыIуи Николай Педани ятIо­нэрэу заригъэтхыжьыгъ.

Абхъазым заор щыуцужьы­гъэу, зэхэкъутэгъэ къэлэ хъызмэ­тыр зыпкъ рагъэуцожь зэхъум, энергиер къэзытырэ псэуалъэ­хэр, псырыкIуапIэхэр, канализациехэр зыгъэцэкIэжьрэ бригадитIу ащ игъо зэрилъэгъугъэм тетэу Сыхъум агъэкIогъагъ.

Н. Г. Педан агропромышленнэ комплексым икъызэтегъэ­нэжьын мэхьанэшхо ритыщтыгъ. Илъэс пчъагъэм къоджэдэсхэм агъэпсыгъэхэр, анахьэу былым­хъуныр, зэрэзэбгырызыжьырэм ащ къыфыригъашIэщтыгъ. ХэкIыпIэ горэхэм ар алъыхъущтыгъ, ау федеральнэ къулыкъухэм яунашъохэм уапэшIуекIошъунэу джащыгъум щытыгъэп.

1997-рэ илъэсым Николай Педан республикэм и Лъэпкъ банк итхьаматэу агъэнэфагъ. Охътэ кIэкIыкIэ ащ банк фэIо-фашIэхэм ахигъэхъон ылъэкIыгъ, къэбарлъыгъэIэс технологиякIэхэр агъэфедэхэ хъугъэ. Рес­публикэм ибанк сектор Iоф зэришIэрэм, хэбзэ къулыкъухэм зэдэлэжьэныгъэу адыряIэр зэрагъэпытэрэм тхьаматэм пхъа­шэу гъунэ алъифыщтыгъ.

Илъэсыбэрэ гуетыныгъэ фыриIэу зэрэлэжьагъэм, Пшызэ шъолъыррэ Адыгеимрэ яэкономикэ изегъэушъомбгъун ышъхьэ­кIэ иIахьышхо зэрэхишIыхьагъэм афэшI Николай Педан орденэу «Хэгъэгум ыпашъхьэ гъэхъагъэу щыриIэхэм афэшI» зыфиIоу я IV-рэ шъуашэ зиIэр, «Знак Почета» зыфиIорэ орденыр тIогъо­гогъу, медальхэу «За трудовую доблесть», «Адыгеим и Щытхъу­зехь», Сергей Радонежскэм имедалэу я II-рэ шъуашэ зиIэр, Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Щытхъу тамыгъэу «Закон. Пшъэрылъ. ЦIыфыгъ» зыфиIорэр ыкIи нэмыкIхэр къыфагъэшъошагъэх. Ар Абинскэ районымрэ станицэу Джаджэрэ яцIыф гъэшIуагъ. Адыгэ Республикэр ылъэ зэрэтеуцуагъэм Николай Педан иIахьышхо хэлъэу республикэм инахьыжъхэм я Совет хэтхэм тэлъытэ.

Николай Педанрэ ащ ишъхьэгъусэу Людмилэрэ зы щыIэныгъэ гъогу зызэдытетхэр илъэс 50-м къехъугъ, сабыищ зэдапIугъ, алъэ тырагъэуцуагъ. Зэшъхьэгъусэхэр япхъорэлъфхэм ащэгушIукIых, ашъхьэ дагъасэх. IофшIэным иветеран пенсием зэрэщыIэзи, зыпылъын Iофхэр къегъотых, хэтэрыкIхэр къызэригъэкIырэм, пхъэшъхьэ-мышъхьэ чъыгхэм зэрадэлажьэрэм, пцэжъыеешэным гухахъо ахегъуатэ, къызыщыхъугъэ станицэри IэкIыб ышIырэп.

ГъукIэлI Нурбый. Адыгэ Республикэм ина­хьыжъхэм я Совет итхьамат.