УФ-м ПенсиехэмкIэ ифонд и Къутамэу АР-м щыIэм блэкIыгъэ 2020-рэ илъэсым Iофэу ышIагъэр зыщызэфахьысыжьыгъэ ыкIи 2021-мкIэ пшъэрылъхэр зыщагъэнэфагъэхэ зэхэсыгъо иIагъ. Ар зэрищагъ Къутамэм ипащэу МэщлIэкъо Хьамидэ. Зэхэсыгъом хэлэжьагъ АР-м IофшIэнымкIэ ыкIи социальнэ хэхъоныгъэмкIэ иминистрэу Мырзэ Джанбэч.

Къутамэм ипащэ къызэри­IуагъэмкIэ, 2020-рэ илъэсым итыгъэгъазэ и 31-м нэс пштэмэ, пенсионерэу республикэм исыр 125283-рэ мэхъу. Ащ щыщэу нэбгырэ 24049-р, ар процент 19,2-р ары, IофшIапIэхэм аIутых.

IофшIапIэм Iумытыжь пенсионерхэм страхованиемкIэ пенсиеу къафакIорэр 2020-рэ илъэсым ищылэ мазэ и 1-м проценти 6,6-кIэ къаIэтыгъ. ПенсиехэмкIэ фондым имыеу къэралыгъо бюджетым къыхэхыгъэу къызэратыхэрэм япенсиехэр, социальнэхэри ахэтэу, проценти 6,1-кIэ индексацие афашIыгъэхэу, блэкIыгъэ илъэсым имэлылъфэгъу мазэ и 1-м къыщыублагъэу къараты. 2019-рэ илъэсым Iоф зышIэгъэ пенсионерхэм япенсиехэми 2020-м ишышъхьэIу мазэ ахэплъэжьыгъэх.

А зэпстэумэ ауж респуб­ликэм къыщатырэ пенсиер 2021-рэ илъэсым ищылэ мазэ и 1-м къыщегъэжьагъэу, гурытымкIэ лъытагъэу, сомэ 13837-рэ хъугъэ, страхованиемкIэ пенсиер сомэ 14803,1-м нэ­сыгъ.

Федеральнэ фэгъэкIотэнхэр иIэхэу, мазэ къэс ахъщэ тедзэ къыратэу республикэм исыр нэбгырэ 40879-рэ мэхъу. Ахэм ахэхьэх Хэгъэгу зэошхом хэлэ­жьагъэхэр, сэкъатныгъэ зиIэхэр, кIэлэцIыкIоу сэкъатныгъэ зиIэхэри ахэтых, ыныбжь имыкъугъэу фашистхэм гъэрэу аштэгъагъэ­хэр, радиацием иягъэ зэригъэ­кIыгъэхэр, нэмыкIхэр. Мыхэм ахъщэ тедзэу къафакIорэм 2020-рэ илъэсым имэзае проценти 3 къыхэхъуагъ.

IофшIапIэм Iумытыжь пенсионерэу пенсионерыр зэрэпсэун ылъэкIыщт ахъщэ анахь макIэу субъектым щагъэнэфагъэм кIэмыхьэхэрэм федеральнэ социальнэ тын тедзэ къараты. Адыгеим ащ фэдэ ахъщэ анахь макIэу щагъэнэфагъэр сомэ 8138-рэ зэрэхъурэр. 2020-рэ илъэсым итыгъэгъазэ и 31-м нэс пштэмэ, ащ фэдэу федеральнэ социальнэ ахъщэ тедзэ къызэратэу республикэм исыр нэбгырэ 16921-рэ мэхъу. Ар зэпстэумкIи пенсионерэу исым ипроцент 13,5-рэ. Ахъщэ тедзэу къафакIорэр, гурытымкIэ лъытагъэу, сомэ 1676-рэ чапыч 30-рэ зэрэхъурэр. УФ-м и Президентэу Владимир Путиным иунашъокIэ сабыеу зыныбжь илъэси 3-м, 16-м ыкIи илъэси 8-м ашIомыкIыгъэ­хэм 2020-рэ илъэсым ахъщэ тынхэр къафэкIуагъэх.

Джащ фэдэу Президентым иунашъокIэ, икIыгъэ илъэсым имэзае и 7-м къыщегъэжьагъэу Хэгъэгу зэошхом иветеранхэм ыкIи тылым щыIагъэхэм зэтыгъо ахъщэ тынэу сомэ мин 75-рэ ыкIи сомэ мин 50-р къаратыгъэх.

Пенсиеу, пособиеу, нэмыкI ахъщэ тынэу 2020-рэ илъэсым Адыгеим щатыгъэр зэкIэмкIи зэхэубытагъэу сомэ миллиард 25,3-рэ мэхъу. Ащ щыщэу сомэ миллиард 20,9-р пенсиех, сомэ миллиардрэ миллион 442,5-р мазэ къэс атырэ ахъщэ тынхэм апэIу­хьагъ, сомэ миллион 27,3-р пенсиехэм ахъщэ те­дзэу къадакIохэрэр ары, кIэлэцIыкIу зэрыс унагъохэм зэтыгъоу аратыгъэр миллиарди 2-м ехъу.

Ны мылъкум фэгъэхьыгъэ программэм игъэцэкIэни пшъэ­рылъ шъхьаIэу ПенсиехэмкIэ фондым иIэхэм ащыщ. Къутамэм ипащэ къызэриIуагъэмкIэ, илъэс 14-у ар зыщыIэм къакIоцI Адыгеим щыпсэоу унэгъо 35281-мэ ащ исертификат аратыгъ. Ахэм ащыщэу 2020-рэ илъэсым программэм къыхиубытагъэр унэгъо 3074-р ары.

Нахьыбэхэм ащ къыщыдэ­лъытэгъэ ахъщэр псэукIэ амалхэр нахьышIу шIыгъэнхэр ары зыпэIуагъахьэрэр. 2020-рэ илъэсым къызэратыгъэхэм ащыщэу унэгъо 1782-мэ, ар процент 71,7-рэ мэхъу, псэупIэм пай зэрагъэфедагъэр.

Страхование зиIэ пэпчъ хэушъхьафыкIыгъэу учет шIыгъэным исистемэ (система персонифицированного учета) зыкIагъэпсыгъэр цIыфым пенсиехэм алъэныкъокIэ фитыныгъэу иIэхэр икъоу ыгъэфедэнхэу, къэралыгъо фэIо-фэшIэ пстэур къызIэкIигъэхьанхэу амал етыгъэным пай. УФ-м ПенсиехэмкIэ ифонд и Къутамэу АР-м щыIэм ипащэ къызэриIуагъэмкIэ, мы системэм зыщаригъэтхымэ зышIоигъоу Адыгеим лъэIу тхылъыр къыщызытыгъэр нэбгырэ 7435-рэ мэхъу. Джащ фэдэу нэбгырэ мини 137,2-мэ IофшIэпIэ чIыпIэу зыIутхэр, нэбгырэ мини 140,7-мэ IофшIэгъэ илъэсэу яIэр мы системэм щагъэнэфагъ. 2021-рэ илъэсым ищылэ мазэ и 1-м нэс пштэмэ, нэбгырэ 452896-рэ системэм щытхыгъэу мэхъу.

IофшIапIэ Iутхэм яIофшIэгъэ илъэсхэр зыщыгъэнэфагъэхэ тхылъыр (трудовая книжка) зэрэгъэпсыгъэщтыр, нахьыпэрэм фэдэу къэнэжьыщтмэ, хьауми электроннэу шIыгъэщтымэ, къы­хахынэу 2020-рэ илъэс псаум амал яIагъ. Адыгеим щыпсэоу ар къэзыгъэнэфагъэр нэбгырэ 92038-рэ мэхъу. Ар Iоф зы­шIэхэрэм япроцент 97,8-р ары. Ахэм ащыщэу электроннэ шIыкIэр нахь тэрэзэу зылъытагъэр нэбгырэ 9967-рэ мэхъу.

Социальнэ фэIо-фашIэхэм ягъэцэкIэнкIэ ЗыкI къэралыгъо къэбарлъыгъэIэс системэр (ЕГИССО) Адыгеим нахьыбэу щагъэфедэ хъуным фытегъэ­псыхьэгъэ IофшIэнхэри фондым и Къутамэ хэбзэ гъэцэкIэкIо ыкIи чIыпIэ зыгъэIорышIэжьыпIэ къулыкъухэр игъусэхэу лъагъэ­кIуатэх. Къэралыгъо фэIо-фашIэхэм япортал иIэпыIэгъукIэ сабый къызыфэхъугъэхэм, сэкъатныгъэ зэриIэм пае куп зыфагъэнэфагъэхэм, пенсием зыныбжь нэсыгъэхэм яфитыныгъэхэр икъоу алъыгъэIэсыгъэнхэм фытегъэпсыхьэгъэ Iофтхьабзэхэри зэшIохыгъэ хъугъэх.

ПенсиехэмкIэ фондым электроннэ шIыкIэм тетэу ыгъэцэкIэрэ фэIо-фашIэхэми етIупщыгъэу ахегъахъо. Ар зыгъэфедэхэрэм осэ ин къызэрэфашIырэр «Ваш контроль» зыфиIорэ системэм къыушыхьатыгъ. Адыгеим щыпсэоу а шIыкIэм тетэу фэIо-фашIэхэр къыз­IэкIэзгъэхьагъэхэм япроцент 99,4-мэ агу рихьыгъэу ащ къыгъэнэфагъ.

2021-рэ илъэсымкIэ Къута­мэм иIофышIэхэм япшъэрылъ шъхьаIэхэм ащыщых пенсиер, пособиехэр, нэмыкI ахъщэ тынхэр игъом аIэкIэгъэхьэгъэнхэр, фондымрэ къулыкъу зэфэшъхьафхэмрэ зэрэзэдэлажьэхэрэм зегъэушъомбгъугъэныр, нэмыкI­хэр. Ахэм ягъэцэкIэн лъигъэ­кIотэщт.

Хабзэ зэрэхъугъэу, УФ-м ПенсиехэмкIэ ифонд и Къутамэ иIофышIэ анахь чанхэр зэхэсыгъом къыщыхагъэщыгъэх. АР-м IофшIэнымкIэ ыкIи социальнэ хэхъоныгъэмкIэ и Министерствэ ищытхъу тхылъхэр къаратыгъэх Къутамэм зыкъыфэзгъазэхэрэм Iоф адэзышIэрэ купым ипащэу ШхончыбэшIэ Рузанэ, цIыфхэм Iоф адэзышIэрэ къулыкъум ипащэ игуадзэу Елена Назаровам ыкIи Къутамэм къыIэ­кIахьэрэ къэбархэм якъэухъу­мэн фэгъэзэгъэ отделым испециалист шъхьаIэу Къудайнет Артур.

ХЪУТ Нэфсэт.