Лъэпкъ гъэзетым иныбджэгъухэм тафэраз, тэгъэлъапIэх
Мы тхыгъэр къэзгъэхьазыры зысшIоигъуагъэр къызэтынэкIыгъэ илъэсым иаужырэ мазэ къыщегъэжьагъ. Джащ къыщыублагъэу «сэрэтха, сэрэмытха?» сIомэ, теслъхьэмэ, тесхыжьызэ мэзитIум ехъу тешIэжьыгъ.
Зыфэгъэхьыгъэри шъэфэп – адыгэ лъэпкъ гъэзет закъоу лIэшIэгъу ныкъо фэдизэ сызщылэжьагъэм икъитхыкIын илъэс къэс тIогъогогъо рагъэкIокIышъ, ары пэпчъ Iофыгъо зэфэшъхьафэу тызэрихьылIэхэрэр ары. НахьыбэрэмкIэ АР-м лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет итхьаматэрэ тиредактор шъхьаIэрэ гъэзетым икIэгъэтхэнкIэ къиныгъохэм язэшIохын пылъхэр. Редакторыр районми къакIоу, Адыгэкъали къыдедгъэубытэу къэткIухьэу, организациехэм, учреждениехэм япащэхэм заIудгъакIэу бэрэ къыхэкIы. Ащ ыуж Къэзэнэ Юсыфрэ сэрырэ къызэдэтэкIухьэ. Сигуапэу къэсIон Теуцожь районымрэ Адыгэкъалэрэ яадминистрациехэм япащэхэри, яIофшIэпIэ зэфэшъхьафхэм ятхьаматэхэри дэгъоу къызэрэтпэгъокIыхэрэри, афэлъэкIыщтыр къызэрэтфашIэрэри.
Ау илъэсэу икIыгъэм пандемием ыпкъ къикIыкIэ районми, Адыгэкъали къащыткIухьанэу хъугъэп. Лъэпкъ гъэзетым икIэгъэтхэнкIэ Iофым рыкIорэми тыщымыгъозапэу щытызэ, редактор шъхьаIэр телефонкIэ къысфытеошъ, къысеIо: «Рэмэзан, гъэзетым икIэгъэтхэнкIэ Iофхэр дэгъухэп, Теуцожь районымкIэ къыратхыкIыгъэр непэрэ мафэм ехъулIэу мэкIэ дэд. Ащ нахь дэгъоп АдыгэкъалэкIи. Тызхэт 2020-рэ илъэсым иаужырэ тыгъэгъэзэ мазэ и 20-м ыуж гъэзетхэм якIэгъэтхэн аухыщт. Къэнэжьыгъэр мэфэ зыбгъупшI. Коронавирусым ыпкъ къикIэу къэпкIухьанэу зэрэщымытыр сэшIэ. Ау районым узыщылажьэрэр бэшIагъэ, узымышIэрэ исэп. Ныбджэгъубэ щыуиI. ПфэлъэкIыщтым егупшыс, укъыддемыIэ хъущтэп…»
Сегупшысагъ: кIэлэегъаджэхэр анахь купышхо мэхъух. Пэнэжьыкъое, Очэпщые, Нэчэрэзые, Къунчыкъохьэблэ гурыт еджапIэхэм ядиректорхэу Хьабэхъу Заремэ, Делэкъо Маринэ, Бэгъ Мариет, Пэнэшъу Борисэ районым имызакъоу республикэми щалъытэхэу, IофшIэкIошхохэу, зипэщэ коллективхэри дахэу зэращэхэу, ящытхъу арагъаIоу зэрэщытхэм сыщыгъуаз. Сэри дэгъоу къысфыщытхэу къысщэхъу, сицыхьи ателъ.
Ахэм сафытеон сIозэ, сшъхьэ къихьагъ районым гъэсэныгъэмкIэ игъэIорышIапIэ ипащэу Блэгъожъ Налбый сызыфаер есIомэ нахь тэрэзэу. Сымакъэ зызэхехым дахэу, чэфэу къыспэгъокIыгъэм сызгъэгумэкIырэр есэIо — ыпшъэкIэ зигугъу къэсшIыгъэ нэбгыриплIым сазэращыгугъырэри, почтэмкIэ адыгэ гъэзетыр къыратхыкIынэу сызэрэфаери.
ЯтIонэрэ мафэм, игущыIэ ыгъэцэкIэжьызэ, Блэгъожъ Налбый къысфытеошъ, къысеIо: «ТиеджапIэхэм ядиректорхэм ямызакъоу, ягуадзэхэми, адыгабзэр языгъэхьыхэрэ кIэлэегъаджэхэми «Адыгэ макъэр» къыратхыкIыщт».
Район администрацием IофшIэнхэр зэхэщэгъэнхэмкIэ иотдел ипащэу Бэгъушъэ Борисэ лъэпкъ гъэзетым икъитхыкIын зэрэзэхащэрэм ежьыри, яIофшIэгъоу КIыкI Азиди тыщагъэгъозагъ. КъызэрэтфаIотагъэмкIэ, район администрацием ипащэу Хьачмамыкъо Азэмат гъэзетым икIэгъэтхэн пылъынэу пшъэрылъ зыфишIыгъэр игуадзэу ХьэдэгъэлIэ Мариет ары. Ащ ежь Бориси иIэпыIэгъу. Мариет зыфэбгъазэрэм улъыплъэжьынэу зэрэщымытыр тэшIэти, тырэхьатыгъ.
Аущтэу зэрэщытыри нэрылъэгъу къытфэхъугъ чIыпIэ койхэм япащэхэм ащыщхэм а лъэхъаным тадэгущыIэ зэхъум.
— Тэ ти Гъобэкъое чIыпIэ кой районымкIэ анахь инхэм ащыщ, — еIо ащ ипащэу Теуцожь Бислъан. — Адыгэ гъэзетым икIэгъэтхэнкIэ планэу къытатыгъэри цIыкIоп. ДэхэкIаеу кIэдгъэтхэгъахэх. Ау тIэкIу къэнагъэшъ, джащ ыуж тит.
Корр.: Ары шъхьае, гъэзет кIэгъэтхэныр мэфищыкIэ аухыщт.
Т. Б.: Рэмэзан, ХьэдэгъэлIэ Мариет пшIэрэба? Ащ мэфищи, зы мафи иIэп. Уахътэу къыгъэнэфагъэм ехъулIэу къыуиIуагъэр зымыгъэцакIэкIэ шIу ущымыгугъ.
Мэфэ заулэ нахь темышIагъэу район администрацием щылэжьэрэ КIыкI Азидэ телефонкIэ къытеIо: «Бэгъушъэ Борисэ къысегъэшIы Адыгэ Республикэм лъэпкъ гъэзетым икъитхыкIынкIэ тирайон апэрэ чIыпIэр щиубытыгъэу къызэрэтиIуагъэр озгъэшIэнэу». Ащ пыдзагъэу лъэпкъ гъэзетыр районым ипчъагъэкIэ 553-рэ хъоу къызэрэщыратхыкIыгъэр къытиIуагъ. Анахьыбэу «Адыгэ макъэр» почтэмкIэ къизытхыкIыгъэр Теуцожь Мариет зипэщэ культурэмкIэ ГъэIорышIапIэм иIофышIэхэр ары. Ахэм яунагъохэм арыхьанэу лъэпкъ гъэзет 54-рэ къыратхыкIыгъ. Хьабэхъу Заремэ зипэщэ еджапIэм икIэлэегъэджэ 12-мэ лъэпкъ гъэзетыр къафэкIо. Делэкъо Маринэ иIофышIэгъу нэбгырипшIыми гъэзетыр аIокIэ. Къунчыкъохьэблэ еджэпIэ цIыкIум щылажьэхэрэми 16 къыратхыкIыгъ. Ар етIани почтэ уасэмкIэ ары нахь, корпоратив Iоф хэтэп.
Шъхьафэу игугъу къэпшIыныр, «тхьауегъэпсэу» епIоныр тефэ тичIыпIэгъоу, адыгэ лъэпкъымкIэ тызщыгушхукIэу, республикэм ипэщагъэу Шъэумэн Хьазрэт. Ащ игупыкI, ишIушIагъэ хэт нэмысыгъ?! Пчъагъэрэ экземпляр 500-м нэсэу адыгэ гъэзетыр тикъоджэдэсхэм къафыритхыкIыгъ. Джыри гъэрекIо Дэрбэ Тимур укIытапэзэ ащ и Фонд зызыфегъазэм, экземпляр 500 почтэмкIэ республикэм къыфэкIонэу ышIыгъ.
Джащ фэд фирмэу «Синдика-Агром» изэхэщакIоу ЛIыIэпIэ Ибрахьимэрэ а фирмэм игъэцэкIэкIо директорэу Кушъу Рэмэзанрэ илъэс зыбгъупшIыми къехъужьыгъэу Джэджэхьэблэ чIыпIэ коим щыпсэухэрэ лэжьэкIо нэбгырэ 50-мэ «Адыгэ макъэр» къафыратхыкIы. ЕтIани гъэшIэгъоныр, тыукIытэу зыпари тымыIо зыхъукIэ, ежь Кушъу Рэмэзанэ къытфытеошъ, зигъэсэмэркъэузэ «Заданиеу къэптыщтым тыкъежэ» еIо. ПенсиехэмкIэ фондым игъэIорышIапIэу Пэнэжьыкъуае дэтым ипащэу ЛIыхъурэе Алый илъэс пчъагъэ хъугъэу иIофшIэгъухэм лъэпкъ гъэзетыр къырарегъэтхыкIы.
Бэ, бэ джащ фэдэу, «Адыгэ макъэр» игупсэ гъэзетэу зылъытэхэу, ащ ыIэ фэзыщэйхэу, ежэхэу, ащ шIу къыдэхъумэ, нахьыбэ кIатхэмэ зышIоигъоу тиIэр. Ахэм афэдэх ыпшъэкIэ зигугъу къэсшIыгъэхэ пащэхэу шъхьэкIэфэныгъэ зыфэтшIыхэрэр. Джары гъэзетым икIэгъэтхэн зэрэкIорэм тимыгъэразэ зэхъум тызщыгугъыхэрэм, лъэпкъым игумэкI зэхэзышIэщтхэм зазкIыфэдгъэзэгъагъэр. Тигуапэ тызэращыгугъыгъэр къызэрагъэшъыпкъэжьыгъэр. Тызэкъотмэ — тылъэш, лъэпкъ гъэзетым икIэгъэтхэнкIэ районым апэрэ чIыпIэр республикэм щиубытыгъ. Тэгугъэ тапэкIи ащ къыкIетымыгъэчынэу. Тышъуфэраз.
Мыщ пыдзагъэу АдыгэкъалэкIэ тигъэзет ныбджэгъубэ зэрэщытиIэм шъущыдгъэгъозэн.
Хьатэгъу Налбый къалэм имэрэу зыщэтыми, лъэпкъ гъэзетым икIэгъэтхэнкIэ Iофхэр щыдэигъэхэп, джыри апэ итымэ ащыщ.
Мы лъэхъаным Адыгэкъалэ тызыкIокIэ, апэу псэупIэм имэрэу ЛIыхэсэ Махьмудэ дэжь тычIэхьэ. КъытпэгъокIышъ, тпэчIынатIэу къэтIысышъ, гъэзет кIэгъэтхэным пылъыр къещэ, тилъэIу къытфегъэцакIэ, «хъяркIэ» ыIоу ипхъэнтIэкIу екIужьырэп, адыгэгъэшхо хэлъэу къыддычIэкIы, тыкъегъэкIотэжьы.
Тэри Адыгэкъалэ иIофшIапIэхэр къэтымыкIухьэхэу, тигъэзет иныбджэгъушIухэр щытимыIэхэу щытэп. Мыщ тыкъызысыкIэ апэ тызэуалIэщтыгъэр Адыгэкъалэ МРО-у дэтым илъэсыбэрэ ипэщагъэу (ащ ыпэкIи Теуцожь районым и ГАИ итхьаматэщтыгъ), Аскъэлае икIэлэ пIугъэу, полицием иполковникэу ГъукIэлI Теуцожь ары. Илъэс пчъагъэхэм гъэзетым икIэгъэтхэн тыпылъэу тыкъызысыкIэ, нэгушIоу, къытажэщтыгъэм фэдэу къытпэгъокIыти, тызыфаер къытфигъэцакIэщтыгъ.
Ар Мыекъуапэ ащэжьыгъэми тымышIэу гъэрекIо гъатхэ Къэзэнэ Юсыф сигъусэу, тиавтомашини тIэкIу къызэщыкъуагъэу тызынэсым, МРО-м итхьаматэ икабинет тыIухьагъ. Теплъымэ, ащ лъэкъуацIэу тетхагъэр нэмыкI — Хъунэго Махьмуд. Ар Джамбэчые щыщэу къытаIуагъ.
Къэзгъэзэжьи синэIуасэу Шэуджэн Аслъан дэжь сыкъычIахьи, тиавтомашинэ къарегъэшIыжьыфэ тыгущыIэзэ, симынэIосэ кIэлэ лъэпэ-лъагэ горэ къычIэхьагъ.
— Рэмэзан, нэIуасэ зыфэшI, джары тхьамэтакIэу къытфагъэкIуагъэр — Хъунэго Махьмуд.
НэIуасэ зыфэсшIыгъ, ДжамбэчыекIэ сшIэхэрэм ягугъу тшIыгъэ, тыкъызкIэкIуагъэри, мыщ гъэзет кIэгъэтхэгъу къэс къыщыддеIэхэ хабзэу зэрэщытри фыхэзгъэпсыгъ.
— Адэ ащ фэдэу мыщ хабзэу чIэлъыр сэ зэблэсхъужьына, садэжь шъукъычIахь.
КIэлэ шIагъоу къычIэкIыгъ, тызыфаер къытфигъэцэкIагъ.
Адыгэ гъэзетым ианахь иныбджэгъушIухэм, фэгумэкIыхэрэм, ханэ имыIэу еджэхэрэм, зипэщэ коллективыр зэкIэ ащ кIэзыгъатхэхэрэм ащыщ ПенсиехэмкIэ фондым игъэIорышIапIэу мыщ дэтым ипащэу, общественнэ IофышIэкIошхоу, адыгэгъэшхо зыхэлъэу Мыгу Адамэ. Мыщ иIофшIапIи тыIухьагъ. ЧIэмысыкъомэ тыхьаулыеным сенэгуий сыфытеуагъ. Къырым щыIэу къычIэкIыгъ. СызыгъэгумэкIырэр есIонэу сыфэягъэп. Ау сауж икIыгъэп. «Ар Iофа? Ащ пае сыда узфычIэхьащтыр? Мары ежьыхэр къыпфытеощтых, зыфапIорэри агъэцэкIэщт», — къыIуагъ. Къызэредгъэжьагъэм фэдизи пымылъэу пшъэшъэжъыер къытеуагъ, тилъэIуи къытфигъэцэкIагъ.
Джащ фэд фирмэу «Асбир» зыфиIорэм ипащэу ШъонтIыжъ Аслъани, ДОСААФ-м итхьаматэу ЛIыхьэтыкъо Аслъани, «Кубань рыбинспекцием» итхьаматэу Янэкъо Аслъани. Ежьхэм зипэщэ коллективхэр зэрэкIагъатхэхэрэм имызакъоу, лъэпкъ гъэзетыр ветеранхэм, ягъунэгъухэм, кIэлабэ зиIэхэм, зигъот макIэхэм къафыратхыкIы.
ЗэкIэмэ ягугъу къэтшIышъугъэп. Гъэнэфагъэр «Адыгэ макъэр» адыгэгу зиIэ, зыбзэ зыгъэлъапIэрэ, зилъэпкъ рыгушхорэ пстэуми зэрягунэсыр, зэрягъэзетыр, зэреджэхэрэр, зэрежэхэрэр ары. Тхьаегъэпсэух тигъэзет иныбджэгъушIухэу тызыгъэразэхэрэр.
Нэхэе Рэмэзан.