Шумэн Замирэ адыгабзэм изегъэушъомбгъун зиIахь мымакIэу хэзылъхьэрэ кIэлэегъаджэхэм ащыщ. Ар филологие шIэныгъэхэмкIэ кандидат, зэнэкъокъу зэфэшъхьафыбэхэм апэрэ чIыпIэхэр къащихьыгъэх, ныдэлъфыбзэм изэгъэшIэн фытегъэпсыхьэгъэ егъэджэн тхылъхэм, программэхэм ягъэхьазырын хэлэжьа­гъэу щыт, а IофшIэныр лъегъэкIуатэ.

Замирэ Адыгэкъалэ хэ­хьэрэ къуаджэу Хьэлъэ­къуае игурыт еджапIэу N-у 4-м адыгабзэмкIэ щырегъаджэх. КIэлэегъэджэ сэнэхьатым илъэс 33-рэ хъугъэу рэлажьэ, ащ щыщэу 30-м ныдэлъфыбзэмкIэ регъаджэх. Сыдми сэ­нэхьат горэ иIэным пае ащ феджагъэхэм ащыщэп. Гурыт еджапIэр къызеухым, зыдэкIощтыр теубытагъэ хэлъэу ышIэщтыгъэу еIо. ИцIыкIугъом къыщыубла­гъэу ар мы сэнэхьатым ыгукIэ фэягъэу, шIу ылъэгъоу Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтым кIогъагъ.

Адыгэкъалэ игъунэгъу Теуцожь районым ит къуа­джэу Нэшъукъуай къызщыхъугъэр. Мыщ дэт еджа­пIэм илъэсыбэрэ адыга­бзэмкIэ икIэлэегъэджэ КIыкI Нэфсэт ипшъашъ. Iофэу ышIэрэм зыгуи зы­пси хэлъ янэу, тыдэ щыIэми, сыд ешIэми еджапIэр зыщымыгъупшэрэм кIы­рыплъызэ, ащ исэнэхьат ежьыми шIу ылъэгъугъ.

— Сянэ унэм къызди­хьыжьыгъэу тетрадхэр ыуплъэкIухэ зыхъукIэ лъэ­шэу сехъуапсэщтыгъ, чэщныкъо нэс щысыгъэми, сэри сыкIэлъырысыщтыгъ, — ыIуагъ Замирэ щхызэ.

Янэ имызакъоу зыщеджэ­рэ еджапIэм итхылъеджапIэ а лъэхъаным иIо­фышIэ­щтыгъэ УдыкIэкIо Казбеки мы сэнэхьатыр къыхихынымкIэ щысэтехыпIэ къы­фэхъугъ. Пшъэшъэ­жъыер кIэлэегъэджэ Iофым фытегъэпсыхьагъэу, ащ фэдэ IэпэIэсэныгъэ хэлъэу гу къызылъетэм, ар лъэныкъо пстэумкIи IэпыIэгъу къы­фэхъугъагъ, ушэтынхэм за­фигъэхьазырынымкIэ къыдеIэгъагъ.

Институт ужым Нэшъу­къое гурыт еджапIэм ыгъэ­зэжьи, иIофшIэн ащ щы­ригъэжьэгъагъ, ау бэ темышIэу унагъо зехьэм, зыщыдэкIогъэ къуаджэм щыпидзэжьыгъ. IофшIэныр ригъэжьагъэ пай къэмынэу иеджэн аспирантурэм щы­лъигъэкIотагъ, нэужым фи­лологие шIэныгъэхэмкIэ кандидат цIэр шIэныгъэлэжь цIэрыIоу ЩэшIэ Казбек ипащэу 1994-рэ илъэ­сым къыухъумагъ.

Замирэ иныдэлъфыбзэ Iоф дишIэныр зэрэригъа­джэхэрэ закъомкIэ къы­гъэуцугъэп. Кандидат зыщыхъугъэ илъэс дэдэм ЩэшIэ Казбекрэ ежьыррэ я 10 — 11-рэ классхэр реджэнхэу апэрэ адыгэбзэ христоматиер зэхагъэуцуи къыдагъэкIыгъ. Къызэри­IуагъэмкIэ, 2002-рэ илъэсыми ятIонэрэ тедзэгъоу ар къыдагъэкIыжьыгъ.

Джащ фэдэу Шумэн За­мирэ я 5 — 11-рэ классхэм адыгабзэр зэрэзэрагъэшIэщт программэр зэ­хэзгъэуцуагъэхэм ащыщ, я 10 — 11-рэ классхэм апае егъэджэн тхылъ зэфэшъхьафхэр зэхэтхэу Бырсыр Батырбыйрэ КIэсэбэжъ Нэфсэтрэ игъусэхэу зэхагъэуцуагъ. Ау ащ Iоф да­шIэныр джыри амыухыгъэу ары къызэриIуагъэр.

А зэпстэумэ адакIоу Замирэ кIэлэегъаджэхэм ясэнаущыгъэ къызщагъэлъагъорэ зэнэкъокъоу «Жъо­гъобыным» тIогъогогъо, 2011-рэ ыкIи 2014-рэ илъэсхэм, ахэлэжьагъ. 2011-рэ илъэсым ныдэлъфыбзэмкIэ езыгъаджэхэрэ кIэлэегъаджэхэм я Урысые зэнэкъокъу иапэрэ едзыгъоу Адыгеим щыкIуагъэм анахь дэгъоу къыщыхахы­гъэ­хэм ахэ­фагъ ыкIи рес­пуб­ликэм ыцIэкIэ Моск­ва агъэ­кIо­гъагъ. 2014-рэ илъэсыми мы зэнэкъо­къу дэдэм апэ­рэ чIыпIэ­хэр къыщызыхьыгъэхэм ащыщ хъу­гъэ, 2019-рэ илъэ­сым рес­пуб­ли­кэмкIэ те­кIо­ныгъэр къы­щыдихыгъ.

Ащ фэдизэу адыгабзэм изегъэушъом­бгъун пылъ кIэлэегъаджэр ащ инеущырэ мафэ зы­фэдэщтым ымыгъэгумэкIын ылъэкIыщтэп. НыдэлъфыбзэкIэ гущыIэхэрэм япчъа­гъэ къызэрэщыкIэрэр ыгу къеоу къыхегъэщы.

— Сабыим иныдэлъфыбзэ шIу ылъэгъуныр, рыгущыIэмэ шIоигъоныр, зыщимыгъэгъупшэныр унагъор ары къызщежьэн фаер, — къыIуагъ ащ. – ГухэкIыми, къуаджэхэм адэсхэри урысыбзэкIэ гущыIэхэу бэрэ къыхэкIы хъугъэ. ЩыIэныгъэм зыгорэ щыбгъэхъэным пае ари пшIэн фаеу зэрэщытым Iо хэлъэп, ау уиныдэлъ­фыбзэу къыбдэхъугъэр умышIэныр емыкIоу сэлъы­тэ. КIэлэеджакIоу адыга­бзэр дэгъоу зышIэхэрэм нэмыкI предметхэри псын­кIэ къафэхъух, ахэмкIи оценкэ дэгъухэр къахьы­шъух.

Замирэ къызэриIуагъэм­кIэ, еджапIэхэм адыга­бзэр ащябгъэшIэныр нахь къин хъугъэ. Апэрэ классым ихьэрэ кIэлэцIыкIухэм ыбзэ икъоу зымышIэу къахэкIырэр мэкIэ дэд. Ащ фэшI сабыир унэм исыми адыгабзэкIэ дэгущыIэхэу, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм ащагъэми ар къызэрэIэкIалъхьащтым нахьыбэу анаIэ тырагъэтымэ, зэгъэшIэ­гъуае, гущыIэгъуае къыщымыхъущтэу еIо.

— КIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм адыгабзэм изэгъэшIэн нахь защарагъэушъом­бгъумэ ишIуагъэ къызэ­рэкIощтым сицыхьэ телъ, — ыIуагъ Замирэ. — ЕтIа­нэ, адыгабзэкIэ тхылъэу къыдэкIырэр нахьыбэ хъун фае. Тхылъ щапIэхэм уза­чIахьэкIэ, зырыз дэд мэкIаехэм атеплъагъорэр. Мультфильмэу адыгабзэкIэ зэрадзэкIыжьыхэрэри дэеп, ау, сабыйхэмкIэ нахь гурыIогъошIу хъунхэр къы­хахымэ нахьышIоу къысшIошIы.

ГухэкIыми, адыгабзэр къыткIэхъухьэхэрэм дэеу зэрашIэрэр шъыпкъэ, узыгъэгумэкIынрэ угу зыгъэ­кIодынрэ мы лъэныкъомкIэ щыI. Арэу щытми, Шумэн Замирэ фэдэ кIэлэегъа­джэ­хэр тиIэхэмэ, Iофхэр нахьышIу хъунхэмкIэ гу­гъа­пIэ тиIэщт. Тиныдэлъфы­бзэ зегъэушъомбгъугъэнымкIэ шIоигъоныгъэу иIэ пстэур пхырыщыгъэ хъунэу, ежь ышъхьэкIэ зыфаер зэкIэри къыдэхъунэу ащ тыфэлъаIо.

ХЪУТ Нэфсэт.