Адыгеим социальнэ ыкIи экономикэ хэхъоныгъэхэр егъэшIыгъэнхэм фытегъэпсыхьэгъэ унэе программэр, лъэпкъ проектхэр гъэцэкIагъэ зэрэхъухэрэр, шъолъырым Iофыгъо шъхьаIэу джыри иIэхэр ары УФ-м ФедерациемкIэ и Совет илIыкIохэр республикэм къэкIонхэм ушъхьагъу шъхьаIэу фэхъугъэр. Ащ фэгъэхьыгъагъ ахэр зыхэлэжьэгъэхэ зэхэсыгъоу тыгъуасэ Правительствэр зычIэт Унэм щыкIуагъэри.

АдыгеимкIэ Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, Къэралыгъо Советым – Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр, Премьер-министрэу Геннадий Митрофановыр, министрэхэм я Кабинет хэтхэр.

ФедерациемкIэ Советым ылъэныкъокIэ хэлэжьагъэх экономикэ политикэмкIэ ащ и Комитет и Тхьаматэ игуадзэу Алексей Русских, Комитетым хэтэу Сергей Калашник, федеративнэ гъэпсынымкIэ, шъолъыр политикэмкIэ, чIыпIэ зыгъэIорышIэжьыпIэхэмкIэ ыкIи Темырым иIофыгъохэмкIэ Комитетым хэтэу Эдуард Исаковыр, бюджетымкIэ ыкIи финанс бэдзэршIыпIэмкIэ Комитетым илIыкIоу Павел Таракановыр, экономикэ политикэмкIэ Комитетым и Аппарат хэтэу Заур Шурдумовыр, Адыгеим ыцIэкIэ Советым исенаторхэу Хъопсэрыкъо Муратрэ Олег Селезневымрэ.

АР-м и ЛIышъхьэ зэхэсыгъор къызэIуихызэ, республикэмрэ ФедерациемкIэ Советымрэ зэрэзэдэлажьэхэрэм шIогъэ ин къызэритырэр къыхигъэщыгъ. Ащ испикерэу Валентина Матвиенкэр 2017-рэ илъэсым Адыгеим къызэкIом шъолъырым хэхъоныгъэхэр егъэшIыгъэнхэм фытегъэпсыхьагъэу зытегущыIэгъагъэхэр пхырыщыгъэнхэмкIэ лъэшэу IэпыIэгъу къыфэхъугъ. А илъэс дэдэм ФедерациемкIэ Советым экономикэ политикэмкIэ и Комитет илIыкIохэри къэ­кIогъагъэх. Мы зэIукIэгъур ащ пыдзэжьыгъэу мэхъу.

— Тишъолъыр хэхъоныгъэ­хэр егъэшIыгъэнхэм фытегъэ­псыхьагъэу Iофыбэ зыщетхьыжьэгъэ уахътэм ар тэркIэ IэпыIэгъушхо мэхъу. Стратегическэ лъэныкъоу дгъэнэ­фагъэхэм экономикэм хэхъоныгъэхэр рагъэшIынхэу тыщэгугъы, — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

Инвестициехэр нахьыбэу къы­хэлъхьагъэ хъуным, зекIоным, промышленностым, мэкъумэщ хъызмэтым зягъэушъомбгъугъэным анахьэу зэрэпылъхэр рес­публикэм ипащэ къыкIигъэ­тхъыгъ. Социальнэ лъэныкъом игугъу пшIымэ, псауныгъэм икъэухъумэн, гъэсэныгъэм, культурэм яинфраструктурэ гъэпсыгъэным, псэупIэхэм яшIын хэгъэхъогъэным анаIэ тет.

— УФ-м и Президентэу Владимир Путиным, Правительствэм IэпыIэгъу къызэрэтатырэм фэшI лъэшэу тафэраз. Унэе программэм ипхырыщын зыщедгъэжьэгъэ апэрэ илъэс дэдэм социальнэ псэуалъэхэр ащ хэдгъэуцонхэм тэркIэ мэхьэнэ ин иIагъ. ТапэкIэ инфраструктурэм фытегъэпсыхьэгъэ проектышхохэр пхырытщынхэ гухэлъ тиI. УФ-м и Правительствэ и Тхьаматэу Михаил Ми­шустиныр мэзаем Адыгеим къызэкIом предложениеу къэ­тхьыгъэхэм ащыщыбэхэм къадыригъэштагъ, — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.

Нэужым Адыгеим социальнэ ыкIи экономикэ хэхъоныгъэхэр егъэшIыгъэнхэм фытегъэпсы­хьэгъэ унэе программэм къы­ды­хэлъытагъэхэр пхырыщыгъэ зэрэхъурэм фэгъэхьыгъэ доклад къышIыгъ АР-м экономикэ хэхъо­ныгъэмкIэ ыкIи сатыумкIэ иминистрэу Шэуджэн Заур. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, блэкIыгъэ илъэсым Iофтхьэбзэ 25-рэ зэшIохыгъэ хъугъэ. Ахэм ащыщэу мылъку зищыкIагъэхэм апэIу­хьанэу сомэ миллиард Ады­геим къыфэкIуагъ. ЗэкIэри зэрищыкIагъэм тетэу гъэфедагъэ хъугъэ. Зэпахырэ узэу дунаир зэлъызыкIугъэм ыпкъ къикIыкIэ гъу­нэпкъэ гъэнэфагъэхэр зиIэ режимым республикэр те­хьэгъагъэми, IофшIэнхэр къызэтырагъэуцуагъэп. ЗэкIэри пIалъэхэм адиштэу пхыращых.

Программэм ишIуагъэкIэ цэхэм зыщяIазэхэрэ поликлиникэхэр, реабилитационнэ гупчэ, кIэлэцIыкIухэм апае поликлиникэр зычIэтхэ унэхэр Мыекъуа­пэ кIэу щашIыхи къызэIуахыгъэх. Поселкэу Яблоновскэм культурэм и Унэу дэтыр, культурэм, спортым зыщапылъхэ гъэпсэфыпIэ Гупчэу поселкэу Инэм дэтыр агъэкIэжьыгъэх.

Джащ фэдэу унэе проектым къыдыхэлъытагъэу станицэу Дахъом икIэу Лэгъо-Накъэ екIурэ автомобиль гъогум, поселкэу Краснооктябрьскэм гъэстыныпхъэ шхъуантIэр IэкIэзыгъахьэрэ станцием ягъэцэкIэжьын рагъэ­жьагъ, шъхьафит бэнэным зыщыфагъасэхэрэ еджапIэм иинфраструктурэ агъэкIэжьы, драматическэ театрэу А.С.Пушкиным ыцIэ зыхьырэр зычIэт унэм гъэцэкIэжьынхэр рашIылIэх, сабыибэ зэрыс унагъохэм аратыгъэ чIыгу Iахьхэм яинфраструктурэ зэрагъэпсыщт проектыр зэхагъэуцуагъ. Илъэсэу тызыхэтым инвестиционнэ проектышхохэу щы рес­публикэм щыпхыращыщт. Тэхъу­тэмыкъое районым промышленнэ парк щагъэпсыщт, респуб­ликэм икъушъхьэ чIыпIэхэм зекIоным защиушъомбгъуным фытегъэпсыхьэгъэ IофшIэнхэр лъагъэкIуатэх, псыхъоу Шъхьэгуащэ инэпкъхэр Мыекъуапэ щагъэпытэщтых.

Республикэм энергэкIуачIэу иIэм хэгъэхъогъэным мэхьэнэ ин зэриIэри зэхэсыгъом къыщыхагъэщыгъ. Ащ пае УФ-м энергетикэмкIэ и Министерствэ, ПАО-у «Газпромым», ПАО-у «Россети» зэпхыныгъэ адыриIэу Iоф адешIэ. Ащ ишIуагъэкIэ Адыгеим щыпсэухэрэм зэкIэми гъэстыныпхъэ шхъуантIэр аIэкIэгъэхьэгъэным фытегъэпсыхьэгъэ программэу 2021 — 2025-рэ илъэсхэм ателъытагъэр аштагъ. Мы лъэныкъом пэIугъэхьэгъэ­нэу сомэ миллиарди 3 щыгъэнэфагъ.

Программэм къыдыхэлъытагъэу Тэхъутэмыкъое районым щагъэпсыщт промышленнэ паркым гъэстыныпхъэ шхъуантIэр ращэлIэщт, ар зэбгырызытIупщырэ станциехэр агъэкIэжьыщтых, кIэу ашIыщтых. Электроэнергетикэм ылъэныкъо пштэмэ, электричествэр къэзытырэ гуп­чэу 9 икIэрыкIэу ашIыжьыщт.

УФ-м ФедерациемкIэ и Совет экономикэ политикэмкIэ и Комитет и Тхьаматэ игуадзэу Алексей Русских республикэм Iофэу щызэшIуахыгъэхэм осэ ин къафишIыгъ.

— Псэуалъэу тызэплъыгъэ­хэр шапхъэхэм адиштэхэу дэгъоу шIыгъэх, — къыIуагъ сенаторым. — Программэм шIуагъэ къызэритырэр, проектхэм япхырыщын республикэ пащэхэм лъэшэу анаIэ зэрэтетыр тлъэгъугъэм къеушыхьаты. Джа зэрешъухьы­жьагъэм къыщышъумыгъакI. Производствэм зегъэушъом­бгъугъэным, IофшIэпIэ чIыпIэхэр нахьыбэ шIыгъэнхэм мэхьэнэшхо яI.

Республикэм зекIоным зиу­шъомбгъуным фытегъэпсыхьэгъэ Iофэу щызэшIуахыхэрэр, индустриальнэ паркэу рагъэжьагъэр сенаторым игъоу ылъытагъэх. АР-м и ЛIышъхьэ къызэриIуагъэмкIэ, 2025 — 2027-рэ илъэс­хэм анэс республикэм иэкономикэ нахьышIум ылъэныкъокIэ зэхъокIыныгъэшхохэр фэхъунхэмкIэ шIуагъэ къытыщт.

— ЦIыфхэм IофшIагъэу щыIэхэм осэ ин къафашIы, — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ. — Унэе программэм къыдыхэ­лъытагъэу зэшIотхын фаер бэшъ, ащ тетэу тиIофшIэн лъыдгъэкIотэн гухэлъ тиI.

Республикэм хэхъоныгъэхэр ышIынхэр къызэтезыIажэрэ Iофыгъохэми зэхэсыгъом щытегущыIагъэх. Ахэр дэгъэзыжьыгъэ зэрэхъущт предложениехэр пхырыщыгъэнхэмкIэ Федеральнэ гупчэм иIэпыIэгъу ищыкIагъ. Гу­щыIэм пае, сэкъатныгъэ зиIэ­хэм яреабилитацие пае гупчэ республикэм ищыкIагъ. Жъэгъэ- узыр къызэолIагъэхэм зыщя­Iазэхэрэ сымэджэщыр зычIэт унэр жъы зэрэхъугъэм имыза­къоу, къэлэ гупчэм ит. Ащ пае псэолъакIэ ашIын фае. Ощх-осхэм ауж Мыекъуапэ иурамэу Хьахъуратэм ыцIэ зыхьырэм псыр лъэшэу теуцо, щагухэм адахьэ, унэхэм акIао. Ащ псыр зыдэчъэжьыщтыр фэшIыгъэн фаеу щыт. Ахэр гупчэр хэмытэу шIыгъуае мэхъух. Джащ фэдэу кIэлэцIыкIу ибэхэм псэупIэхэр ягъэгъотыгъэнхэмкIи, унэгъо ныбжьыкIэхэм псэукIэ амалэу яIэр нахьышIу шIыгъэнымкIи республикэм ыкIуачIэ икъурэп.

АР-м и ЛIышъхьэ зэпстэур къызэфихьысыжьзэ, сенаторхэм республикэм ынаIэ зытыригъэтымэ нахьышIоу къыхагъэщы­гъэхэр УФ-м и Президент истратегическэ гухэлъхэм ягъэцэкIэнкIэ къызэрэдалъытэщтхэр къыкIигъэтхъыгъ.

Зэхэсыгъом ыуж станицэу Дахъом икIэу Лэгъо-Накъэ екIурэ автомобиль гъогоу агъэцэкIэжьырэр, курортэу «Лэгъонакъэр» зыщагъэпсынэу агъэнэфэгъэ чIыпIэр, нэмыкIэу зекIоным изегъэушъомбгъун фытегъэ­псыхьагъэу ашIыгъэхэр зэрагъэ­лъэгъунхэу сенаторхэр Мыекъо­пэ районым кIогъагъэх.

ХЪУТ Нэфсэт.