Бэгъ Фатимэ Сахьидэ ыпхъур Урысые Фе­дерацием хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Ми­нистерствэ кощын IофхэмкIэ иотдел икъута­­мэу Адыгэ Республикэм щыIэм ипащэу 2016-рэ илъэсым щегъэжьагъэу Iоф ешIэ, по­лицием иподполковник.

Шъырытэу, шэнышIоу иIоф­шIэгъухэм ащ пэщэныгъэр ады­зэрехьэ, ащ пае къэмынэу, бзылъфыгъэ кIуачIэм къыхьын пIоу умышIэу, нахьыбэу Iутыр бзылъфыгъ, къулыкъум иIофшIэн щыкIагъэ имыIэу, япшъэ­дэкIыжь зэрэиныр зэхашIыкIэу мэлажьэх.

«ЦIыфэу къытихьылIэхэрэр зэфэшъхьафых, — еIо Фатимэ. — Тызфэгъэзагъэм елъытыгъэу, шъхьаджи ифэIо-фашIэ зэшIуехы. Пстэуми апэ изгъэшъырэр хабзэм къытитырэ амалхэмкIэ цIыфхэм тадэлэ­жьэныр, къытэуалIэхэрэр дгъэ­рэзэнхэр ары».

Урысые Федерацием зэ­рицIыфхэр къэзыушыхьатырэ тхылъ шъхьаIэр зыныбжь икъу­гъэхэм ятыгъэныр, къагъэшIагъэм елъытыгъэу ар афызэ­блэхъугъэныр, IэкIыб кэралхэм къарыкIыгъэхэу, Урысые гражданствэ зимыIэхэу Мыекъуапэ дэсхэм, къэралыгъом исынхэу фитыныгъэ къязытырэ охътэ пIалъэу къафагъэнэфагъэр зэрагъэцакIэрэм алъыплъэнхэр, УФ-м ицIыфхэр, ахэр зыщы­псэухэрэ адресхэр тхыгъэнхэр — мыхэр отделым зэшIуихырэ IофшIэных.

Мыщ фэдэ пшъэрылъхэр зезыхьэрэ къулыкъум урипащэу Iоф пшIэныр псынкIэп. Шъыпкъэ, Фатимэ нэмыкI сэнэхьат хихыгъагъэр. Джэджэхьэблэ гурыт еджапIэр къызеухым, Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтым IэкIыб къэралыгъуа­бзэхэмкIэ ифакультет чIэхьэ­гъагъ. Институтыр университет хъужьыгъэу, французыбзэмрэ нэмыцыбзэмрэ якIэлэегъаджэу Iоф ышIэнэу фитыныгъэ къезытырэ дипломыр Фатимэ къыщигъэшъыпкъэжьыгъ. Иапэрэ сэнэхьаткIэ Джэджэхьэблэ гурыт еджапIэм, Адыгэ къэралыгъо университетым Iоф ащишIэнэуи игъо ифагъ. Адыгэ Республикэм хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ ипаспорт-визовэ къулыкъу ипащэщтыгъэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан Фатимэ мыщ Iоф щишIэнэу къыригъэблагъи, икIэлэегъэджэ сэнэхьат зэбли­хъунэу хъугъэ. Аттестациер зе­кIум, 2002-рэ илъэсым ще­гъэжьагъэу инспекторэу Iоф ышIагъ, нэужым, 2005-рэ илъэ­сым, кощын IофхэмкIэ къулыкъур хэхыгъэу зэхэщагъэ хъугъэ, Урысые Федерацием и Президент иунашъокIэ бэдзэогъум и 19-м 2016-рэ илъэсым кощын IофхэмкIэ отделыр УФ-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ хэуцо. Ащ щегъэ­жьагъэу Мыекъуапэ иотдел ипащэу Бэгъ Фатимэ Iоф ышIэ­нэу регъажьэ. Исэнэхьат елъы­тыгъэу апшъэрэ юридическэ гъэсэныгъэр 2017-рэ илъэсым зэригъэгъотыжьыгъ. ЗэкIэмкIи къулыкъум зыхэтыр илъэс 18-м къехъугъ. Фатимэ иIофшIэн пшъэдэкIыжьэу къытрилъхьэрэм ифэмэ-бжьымэ игущыIакIэ къыхэщы:

— Нэбгырэ 15-у отделым щылажьэрэмэ ащыщэу 13-р бзылъфыгъэх, кIэлэ ныбжьыкIэу тIу къытхэт. Отделым иIофышIэхэр зыфэгъэзагъэхэр агъэцэкIэным, цIыфхэр агъэ­рэзэным пылъых. IэкIыб къэралмэ къарыкIыхэрэ ыкIи ахэр къезыгъэблэгъэхэрэ тицIыфхэу хабзэр зыукъохэрэми тяуалIэ, фитыныгъэ зимыIэу, зиохътэ пIалъэ икIыгъэу къэралыгъом, тэ къэдгъэгъунэрэр къалэу Мые­къуапэ, исхэм е ащ фэгъэхьыгъэ тхылъ нэпцIхэр къэзыгъэлъагъохэрэм якъыхэгъэщын, хабзэм диштэу тадэзекIоныр, япшъэдэкIыжьхэр ядгъэшIэжьыныр типшъэрылъ шъхьаIэх — ахэр лъэныкъо мыпсынкIэу ти­IофшIэн хэтхэм ащыщых.

Тэу З.: Пандемием ­сыдэущтэу Iоф шъушIагъа?

Бэгъ Ф.: Пандемием къулыкъум иIофшIэн зэхъокIыныгъэхэр къыхилъхьагъэх нахь мышIэми, тыкъызэтеуцуагъэп. Санитарнэ-эпидемиологическэ шапхъэхэр дгъэцакIэхэзэ тэлажьэ. Кощын IофхэмкIэ хэ­бзэуцугъэхэр IэкIыб къэралмэ къарыкIырэ цIыфхэу Мыекъуапэ къыдахьэхэрэм е псэупIэкIэ хэзыхыхэрэм зэрагъэцакIэхэрэм тынаIэ атетэгъэты, нэпцI шIыкIэм тетэу зязыгъэтхыхэрэм, зипIалъэ икIыгъэу щыпсэу­хэрэм якъыхэгъэщын къулыкъум ипшъэрылъ шъхьаIэу къэ­нэжьы.

2020-рэ илъэсым IэкIыб къэ­ралыгъохэм яцIыфхэу Мые­къуапэ нэбгырэ 9183-рэ къыдэхьагъ ыкIи зарагъэтхыгъ. Ахэм ащыщэу республикэм икъэлэ шъхьаIэ щеджэрэ студентхэр зэрэхъухэрэр 4786-рэ. Ахэр къыздикIырэ къэралы­гъохэр — Мысыр, Афганистан, Йемен, Ирак, Ливан, Шам, Судан, Иорданиер, Туркменистан. ЯIахьыл-благъэхэм адэжь къэкIуагъэхэр нэбгырэ 757-рэ хъухэу дгъэунэфыгъэх, Iоф щы­зышIэу ыкIи IофшIапIэ лъы­хъухэу къэкIуагъэхэм япчъагъэ нэбгырэ 2351-рэ зэрэхъурэр. НэбгырипшIымэ япIэлъэ уахътэ афагъэкIэкIыгъ, нэбгыритIу рагъэкIыжьыгъ, нэбгыриймэ къэралыгъом къихьанхэу фи­тыныгъэ аратыгъэп.

Тэу З.: Фатим, къулыкъоу узипащэм ипшъэ­рылъхэр ин дэдэх. Ар етIани убзылъфыгъэу бгъэцэкIэныр Iоф псын­кIэп. КIэлэегъэджэ сэнэхьатым укъыхэкIынышъ мыщ фэдэ къулыкъум укъыхэхьаныр сыд къыхэозгъэхыгъэр?

Бэгъ Ф.: КIэлэегъэджэ сэнэхьатыр къыхэсхыгъ нахь мы­шIэми, юристхэм, къулыкъу­шIэхэм яIофшIэн сыдигъокIи сшIогъэшIэгъоныгъ. Адыгэ къэралыгъо университетым июридическэ факультет къэсыухы­жьынэуи хъугъэ. Сятэу ХъуакIо Сахьидэ Исмахьилэ ыкъор Хэгъэгу зэошхом хэлэжьагъ, ветераныгъ, орденэу «Красная звезда», бгъэхалъхьэхэу «За отвагу», «За оборону Кавказа», «За взятие Берлина», «За победу над Германией в Великой Отечественной войне» зыфи­Iо­хэрэр къыфагъэшъошагъэх. Берлин нэсыгъагъ, Быракъ Плъы­жьыр Рейхстаг зыпа­лъэм, ащ иунэ дэпкъхэм адэжь адыгэ къашъо къыщишIыгъагъ. Зэо ужым Пшызэ мэкъумэщ академиер къыухыжьыгъагъ, Джэджэхьаблэ дэт колхозэу «Октябрь» зыфиIорэм иагроном шъхьаIэу лэжьагъ. ­Илъ­эс 50 нахь къымыгъэшIагъэу игъонэмысэу идунай ыхъожьыгъ. Сэ ащы­гъум илъэсищ ныIэп сыныбжьыгъэр. Сятэ къэсшIэжьырэп, ау къы­кIэныгъэ документхэм, тхылъхэм, бгъэхалъхьэ­хэм сахэсынэу сикIэ­сагъ. Ащ фэгъэхьыгъэу тянэ къытфиIуатэщты­гъэхэм исурэт тынэгу къыкIагъэуцоу, мыхъун пшIэ зэрэмыхъущтыр, хабзэм диштэу узэрэзекIон фаер тицIыкIу­гъом щегъэжьагъэу тыгу рытигъэубытагъ. Сянэ, ХъуакIо Мариет Хьаджы­мосэ ыпхъур, «Дом бы­та» зыфаIощтыгъэу Джэ­джэхьаблэ дэтыгъэм ипэщагъ, нэбгыриплIэу — зэшыпхъуищырэ зы шырэ типIугъ, тилэ­жьыгъ, изакъоу сабыйхэмкIэ тыкъыIэтыгъ, сэнэхьат дэгъухэр дгъотыным фэгуIагъ. Ахэр зэкIэ сищысэтехыпIэу, унашъо зыщысшIыщт уахътэм IэпыIэгъу къысфэхъущтыгъэх. Сянэ джыри тиупчIэжьэгъу, пенсием щыI, илъэс 84-рэ ыныбжь. ТынаIэ тетэгъэты. Сшыпхъоу Теуцожь Юлэ Джэ­джэхьэблэ гурыт еджапIэм пэу­блэ классхэмкIэ икIэлэегъадж, ятIонэрэ шыпхъур, ХъуакIо Ла­рисэ, Адыгэ Республикэм зэпахырэ узхэмкIэ иклиническэ сымэджэщ Iоф щешIэ, исэнэ­хьаткIэ — медсестра, сшына­хьыжъэу ХъуакIо Асхьад Адыгэ къэралыгъо университетыр къыу­хыгъэу Красноярскэ краим щэлажьэ. ТиунагъокIэ, зыны къылъфыгъэхэмкIэ, тятэрэ тя­нэрэ тищысэтехыпIагъэх.

Шъыпкъэ, шэныр, цIыфгъэ­псыкIэр унагъоу узщапIугъэм къыздиохых. УзэрапIугъэм, уянэ игъэсэпэтхыдэ, уятэ ищысэте­хыпIэ лъапсэ пфэхъух. Ары хэбзэ къулыкъум зыIохьэм, Фатимэ IофшIэным ыгукIи ыпсэкIи зыритыгъэу ар ыгъэцэкIэным зыкIыпылъыгъэр. IофшIэныр ежь иунагъо ыгъэпсыным пэрыохъу фэхъугъэп. Зыхэхьэгъэ Бэгъхэм ялIакъо гурэIо. Ишъхьэгъусэу Бэгъ Ахьмэдрэ ежьыррэ сабыитIу зэдапIугъ. Апхъу нахьыжъэу Светланэ унагъо ихьагъ, акъо нахьыкIэу Долэт гурыт еджапIэм щеджэ. Унагъор Фатимэ ипытапI.

Iоф зыдишIэрэ иIофшIэгъухэм Бэгъ Фатимэ уасэ афешIы. Сэнэхьатэу зэрылажьэрэм уп­чIэжьэгъу щыфэхъугъэхэу итхьа­мэтагъэхэм ыкIи джы иIэшъхьэтетхэм лъэшэу афэраз. Ащ фэдэу зыцIэ къыриIуагъэхэр: Урысые Федерацием хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ ипаспорт-визовэ къулыкъу Адыгэ РеспубликэмкIэ икъутамэ ипащэщтыгъэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан, федеральнэ миграционнэ къулыкъум Адыгэ Рес­публикэмкIэ иотдел ипащэщтыгъэу Александр Ивашиныр, рес­публикэм хэгъэгу кIоцI Iоф­хэмкIэ и Министерствэ кощын IофымкIэ игъэIорышIапIэ ипащэу, полицием иполковникэу Андрей Скобченкэр, Урысыем хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ къалэу МыекъуапэкIэ иотдел ипащэу, подполковникэу Шъа­шъэ Артур.

ИIофшIэн зэрэфэшъыпкъэм, гъэхъагъэхэр зэрэщишIыхэрэм апае Бэгъ Фатимэ Сахьидэ ыпхъум Урысые Федерацием хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ, Урысыем кощын IофхэмкIэ и Федеральнэ къулыкъу, зыдэлажьэхэрэ къэралыгъо организациехэм ящытхъу тхылъхэр къыфагъэшъошагъэх. Я ХХII-рэ Олимпийскэ зэнэкъо­къухэу ыкIи я ХI-рэ Паралимпийскэ зэнэкъокъухэу 2014-рэ илъэсым Шъачэ щыкIуа­гъэхэм язэхэщэн ыкIи регъэ­кIокIын иIахьышхо зэрахишIы­хьагъэм пае шIэжь бгъэхалъхьэрэ щытхъу тхылърэ Урысые Федерацием и Президентэу Владимир Путиным къыфигъэшъошагъэх.

Гъэхъагъэ зышIэу лэжьэрэ адыгэ бзылъфыгъэу, хэбзэ къу­лыкъушIэу, полицием иподполковникэу Бэгъ Фатимэ Сахьидэ ыпхъум бзылъфыгъэхэм ямэфэкI мафэу къэблагъэрэмкIэ ты­фэгушIо, иIофшIэн гухахъо фэхъоу, ибын-унагъо хъярыр къебэкIэу щыIэнэу тыфэлъаIо!

Тэу Замир.