КIэлэцIыкIухэм яфитыныгъэхэмрэ яфедэхэмрэ къэухъумэгъэнхэмкIэ Iофхэр нахьышIоу зэрэзэхащэн фаем республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат ренэу ынаIэ тет.

ЦIыфхэм ятхьаусыхэ тхылъхэм икъоу ахэплъэнхэм, амал зэриIэкIэ ахэм ялъэIухэр афэгъэцэкIэгъэнхэм мэхьанэшхо зэриIэр къыхегъэщы. МыщкIэ лъэшэу ишIуагъэ къэкIо кIэлэцIыкIум ифитыныгъэхэмкIэ Уполномоченнэу Адыгэ Респуб­ликэм щыIэм хэбзэ ыкIи чIыпIэ зыгъэIорышIэжьын къулыкъухэм, прокуратурэм, общественнэ организациехэм зэдэ­лэжьэныгъэу адыриIэр гъэлъэ­шыгъэным ынаIэ зэрэтыригъэ­тырэм.

Зыныбжь имыкъугъэхэм яфитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэмкIэ Iофэу агъэцакIэрэр зыфэдэм, тапэкIэ пшъэрылъэу зыфигъэуцужьхэрэм ягугъу къедгъэшIыгъ Уполномоченнэу Адыгеим щыIэ Александр Ивашиным. Аппаратым гъэрекIо Iоф зэришIагъэм зэфэхьысыжьхэр къыфишIызэ ащ къызэриIуагъэмкIэ, Уполномоченнэм иаппарат тхылъ 205-мэ ахэплъагъ. Сабыйхэм жъалымэу зэрадэзекIохэрэмкIэ, гъэсэныгъэ ыгъотынымкIэ кIэлэцIыкIум фитыныгъэу иIэхэр къызэрэдалъытэрэмкIэ, сабый ибэхэмрэ ны-тыхэр зышъхьащымытыжьхэмрэ яфитыныгъэ­хэм якъэухъумэнкIэ, ны-тыхэм япшъэрылъхэр зэрамыгъэ­ца­кIэрэмкIэ тхьаусыхэ тхылъхэу къаIэкIахьэрэр нахь макIэ хъугъэ.

ПравэмкIэ кIэлэцIыкIухэм шIэныгъэ ягъэгъотыгъэнымкIэ, кIэлэеджакIохэм я Урысые движение ишъолъыр къутамэ зэпхыныгъэ дыряIэнымкIэ Iофышхо зэрашIагъэр Александр Ивашиным къыIуагъ. КIэлэцIыкIум ифитыныгъэхэмкIэ Уполномоченнэу Адыгэ Республикэм щыIэм къепхыгъэ кIэлэцIыкIу общественнэ советми онлайн шIыкIэм тетэу Iоф ышIагъ.

— БлэкIыгъэ илъэсым пандемием илъэхъан гъунапкъэу агъэуцугъэхэм такъыпкъырыкIызэ цIыфхэм якъегъэблэгъэн изэхэщэн зэрэтфэлъэкIэу Iоф дэтшIагъ. 2020-рэ илъэсым иапэрэ мэзищ ежьхэр зыщыфэе уахътэм пэшIорыгъэшъэу зыхэзытхэгъэ цIыфхэр аппаратым иIофышIэхэм мафэ къэс рагъэб­лэгъагъэх. Нэужыми гъунапкъэ­хэр амыукъонхэм фытегъэпсы­хьагъэу почтэ зэпхыныгъэмкIэ ыкIи электроннэ шIыкIэмкIэ Уполномоченнэ къулыкъум зыкъыфагъэзэн амал яIагъ, — еIо Александр Ивашиным.

НахьыбэрэмкIэ цIыфхэм даоу яIэхэр зыфэгъэхьыгъэхэр кIэлэцIыкIухэм яфитыныгъэхэр, яшъхьафитыныгъэ ыкIи яшIоигъоныгъэхэр зэраукъохэрэр, ахэм ыпкIэ зыхэмылъ юридическэ IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэным епхыгъэ Iофыгъохэр, зыныбжь имыкъугъэхэм яфитыныгъэхэр ыкIи яхэбзэ шIоигъоныгъэхэр зэраукъуагъэхэм япхыгъэ хъугъэ-шIагъэхэр, кIэлэцIыкIухэм жъалымагъэ зы­хэлъ зекIуакIэхэр зэрадызэрахьэ­хэрэр ары.

— 2020-рэ илъэсым зэкIэмкIи цIыфхэм ядэо 205-мэ тахэплъагъ (2019-рэ илъэсым а пчъагъэр 280-рэ хъущтыгъэ), — еIо А. Ивашиным. — Янэ-ятэхэр ямыгъусэхэу ашъхьэ аIыгъыжьышъунымкIэ, ямылъку фитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэмкIэ дэо 59-рэ къулыкъум къыIэкIэхьагъ, ахэм ащыщэу 32-р кIэлэцIыкIухэр социальнэу къэухъумэгъэнхэм иIофыгъох. Юридическэ IэпыIэгъу ящыкIагъэу нэбгырэ 34-мэ, кIэлэцIыкIухэм япсэупIэ фитыныгъэхэр къэухъумэгъэнымкIэ 23-мэ зыкъытфагъэзагъ. Дэо тхылъэу къытIэкIэхьагъэхэм япчъагъэ нахь макIэ хъугъэми, социальнэу ухъумэгъэнхэмкIэ, зыныбжь имыкъугъэхэм гражданствэ яты­гъэнымкIэ, япсауныгъэ изытет епхыгъэу зыкъытфэзыгъэзагъэхэм япчъагъэ хэхъуагъ.

Гъэсэныгъэ зэригъэгъотынымкIэ, унагъом щыпсэунымкIэ ыкIи щапIунымкIэ кIэлэцIыкIум ифитыныгъэхэм япхыгъэ даоу Упол­номоченнэм къыIэкIэхьагъэм ипчъагъэ нахь макIэ хъугъэ. Джащ фэдэу кIэлэцIыкIухэм жъалымагъэ зыхэлъ зекIуакIэу адызэрахьагъэу агъэунэфыгъэм къыщыкIагъ.

2020-рэ илъэсым даоу къатыгъэхэм япроцент 38-м кIахьэу агъэцэкIагъ. Адрэ процент 62-мкIэ узэрэзекIон фаер агурагъэIуагъ, IэпыIэгъу афэхъугъэх.

Дэо тхылъ 15-р АР-м и Прокуратурэ хэплъэнэу фагъэхьыгъ. Хабзэр зыукъуагъэхэм щыкIагъэхэр дагъэзыжьынхэу унэ­шъуи 7 афашIыгъ. Ахэм ахэтых АР-м IофшIэнымкIэ ыкIи социальнэ хэхъоныгъэмкIэ иминистрэ, Мыекъопэ ыкIи Красногвардейскэ район администрациехэм япащэхэр.

Къэралыгъо къулыкъухэм зэпхыныгъэ адыриI

Зыныбжь имыкъугъэхэм яIоф­хэмкIэ ыкIи яфитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэмкIэ респуб­ликэ комиссием, кIэлэцIыкIу общественнэ организациехэм хэхъоныгъэ ашIынымкIэ ыкIи IэпыIэгъу афэхъугъэнымкIэ Коор­динационнэ советэу АР-м щыIэм, кIэлэцIыкIухэм ягъэмэфэ зыгъэпсэфыгъо уахътэ изэхэщэнкIэ координационнэ советым, Урысые народнэ фронтым ишъолъыр къутамэу АР-м щыIэм ыкIи Адыгеим и Общественнэ палатэ яIофшIэн, язэхэсыгъохэм Уполномоченнэр чанэу ахэлажьэ.

Джащ фэдэу кIэлэцIыкIум ифитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэмкIэ Уполномоченнэу УФ-м и Президент дэжь щыIэ А. Кузнецовам иунашъо игъэцэкIэн хахьэу Урысые народнэ фронтыр (ОНФ-м иныбжьыкIэхэр) игъусэу 2020-рэ илъэсым бэдзэогъум и 1-м къыщыублагъэу шышъхьэIум и 31-м нэс Урысые Iофтхьабзэу «Сабыи­гъор щынэгъончъэныр» зыфи­Iорэм хэлэжьагъэх. Респуб­ли­кэм щыIэ Уполномоченнэм иаппарат мыщкIэ IофшIэкIо куп зэхищагъ, ащ хэхьагъэх народнэ фронтым и Адыгэ шъолъыр къутамэ, АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ ялIыкIохэр, нэмыкIхэри. Мобильнэ купэу зэхащагъэхэм бэдзэогъу — шышъхьэIу мазэ­хэм кIэлэцIыкIухэм зызщагъэ­псэфырэ псэолъэ 25-рэ ыуплъэ­кIугъ. ЗэкIэмкIи хэукъоныгъи 6 къыхагъэ­щыгъ: кIэлэцIыкIу пло­щадкэхэм ащыщхэм щынэгъончъэным ишапхъэхэр къащыдэлъытэгъагъэхэп, псэуалъэу адэтхэр къы­зэхэонхэм ищынагъо щытыгъ, икъоу къагъэнэфыщтыгъэхэп. УплъэкIунэу ашIыгъэхэм къапкъырыкIыхэзэ Уполномоченнэм Мыекъопэ къэлэ администрацием даокIэ зыфигъэзагъ. Нэужым ахэр дагъэзыжьыгъэх. Хэбзэукъоныгъэ зышIыгъэхэм пшъэдэкIыжь арагъэхьыгъ.

Яфитыныгъэхэм ащагъэгъуазэх

Уполномоченнэм иIофшIэнкIэ анахь шъхьаIэу щытыр кIэлэцIыкIур ифитыныгъэхэм ащигъэ­гъозэныр ары. Илъэс къэс АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ яIэпыIэгъоу кIэлэцIыкIухэм ыкIи ныбжьыкIэхэм апае республикэ зэнэкъо­къоу «Фитыныгъэу уиIэхэр ошIэха?» зыфиIорэр зэхащэ. 2020-рэ илъэсым ар онлайн шIыкIэм тетэу кIуагъэ.

Урысые зэнэкъо­къоу «Блогерэу ущытыныр»

КIэлэцIыкIум ифитыныгъэхэр къэухъумэгъэнымкIэ Уполномоченнэу УФ-м Президент дэжь щыIэ А. Кузнецовар кIэщакIо зыфэхъугъэ Урысые Iофтхьабзэу «Блогерэу ущытыныр» зыфи­Iорэм республикэри хэлэжьагъ. Мурадэу яIагъэр Урысые программэу «В кругу семьи» зыфиIорэм хахьэу кIэлэцIыкIухэм яшIоигъоныгъэхэм защагъэгъо­зэныр, ахэм IэпыIэгъу афэхъун­хэр ыкIи блогер хъунымкIэ сэнаущыгъэ зыхэлъ кIэлэцIыкIур къыхэгъэщыгъэныр арых. Зэ­кIэмкIи мы зэнэкъокъум респуб­ликэм щыщ нэбгырэ 64-рэ хэлэжьагъ. Урысые зэнэкъокъум текIоныгъэр къыщыдахыгъэх ыкIи дипломхэр къафагъэшъошагъэх Адыгеим илIыкIохэу Ангелина Герасимовскаямрэ Мария Мариенкамрэ.

Джащ фэдэу урысые ыкIи шъолъыр мэхьанэ зиIэ Iофтхьабзэхэм Уполномоченнэр ахэлажьэ.

КIАРЭ Фатим.