УФ-м и Президентэу Владимир Путиныр кIэщакIо зыфэхъугъэ лъэпкъ проектхэм ащыщэу «Дунэе кооперациер ыкIи экспортыр» зыфиIорэм ипхырыщын пае аштэгъэ федеральнэ проектхэм ащыщ мэкъу-мэщ хъызмэтым ипродукцие IэкIыбым гъэкIогъэным фытегъэпсыхьагъэр.

Ащ къыщыдэлъытагъэхэр Адыгеим щыгъэцэкIэгъэнхэм пае мэкъумэщ хъызмэтым ипродукцие IэкIыбым щыIугъэ­кIыгъэным фэгъэхьыгъэу шъо­лъыр проект аштагъ. США-м идолларкIэ къэлъытагъэу ауасэ миллион 36-м къыщымыкIэу тихъызмэтшIапIэхэм япродук­-цие IэкIыбым щыIуагъэкIыным 2024-рэ илъэсым нэс къыфэкIогъэныр ары пшъэрылъ шъхьаIэр. Ащ пае къыдагъэкIырэр нахьыбэ ашIын, товархэм ягъэзекIон ищыкIэгъэ инфраструктурэр гъэпсыгъэн фае. Ари проектым къыщеIо.

Зэпахырэ узэу дунаир зэлъы­зыкIугъэм щыIэныгъэм зэхъо­кIыныгъабэ къыхилъхьагъэ нахь мышIэми, Адыгеим ихъызмэтшIапIэхэм къыдагъэкIырэр IэкIыбым зэрэщыIуагъэкIырэм къыща­гъэкIагъэп. АР-м мэкъу-мэщымкIэ и Министерствэ тызэрэщигъэгъозагъэмкIэ, 2020-рэ илъэсым гъомылапхъэу ыкIи мэкъу­мэщ продукцие зыхашIыкIэу доллар миллион 12,8-рэ ауасэ IэкIыб къэралхэм ащыIуа­гъэ­кIыгъ. Китай, Монголиер, Тыркуер, Германиер, Польшэр, Из­раиль, Азербайджан, Армени­ер, Белоруссиер, Абхъаз Респуб­ликэр, Узбекистан ыкIи Молдовэр ары анахьэу зыдащагъэр.

Министерствэм къытыгъэ пчъагъэхэмкIэ, къэкIыхэрэм ыкIи былымхэм къатырэ дагъэу доллар миллиони 4,7-рэ, щэм хэшIыкIыгъэ гъомылапхъэу доллар миллиони 2,3-рэ, натрыфрэ пынджрэ доллар миллионрэ мин 900-рэ, пхъэшъхьэ-мышъхьэ­хэм ахэшIыкIыгъэ псыхэр, консер­вэхэр, нектархэр доллар мил­лиони 2,1-рэ, нэмыкIэу мэкъу— мэщ хъызмэтым къыди­гъэ­кIырэ продукциеу доллар миллионрэ мин 800-рэ ауасэ мы къэралыгъохэм ащаIуагъэ­кIыгъ.

Джащ фэдэу пынджэу Адыгеим къыщаугъоижьырэр экспор­тым агъэкIоным пае ащ фытегъэпсыхьэгъэ инвестиционнэ проект 2019-рэ илъэсым къыщыублагъэу пхыращы. Ащ къыщыдэлъытагъэу, республикэм имэкъумэщ хъызмэт хэхъоныгъэ езгъэшIырэ хъызмэтшIэпIэ анахь инхэм ащыщэу «Синдика-Агро» зыфиIорэм ипынджлэжьыпIэу Красногвардейскэ районым итыр егъэкIэжьы. Псыр зэрэкIагъэхъощт ыкIи ищыкIэгъэ чIыгъэшIухэр зэрэIэкIагъэхьащт системэу агъэпсыгъэм шэпхъа­кIэу лъэхъаным къыздихьыгъэ­хэр къыщыдэлъытагъэх.

Проектым ипхырыщын зырагъэжьагъэм къыщыублагъэу пынджыр щалэжьынэу гектар 500 гъэхьазырыгъэ хъугъэ. Тызы­хэхьэгъэ 2021-рэ илъэсым зэкIэмкIи гектар 800-м къыщымыкIэу атIупщыным ыуж итых. Къырахыжьырэр IэкIыб къэралхэм ащыIуагъэкIыныр ары гухэлъэу яIэр. Апэрэ гектари 100-м къытырахыгъэу пындж чылэпхъэ тонн 200 Тыркуем агъэкIуагъ.

Ахэм ямызакъоу субсидиеу сомэ миллион 36-рэ хъызмэтшIапIэм ытыжьыгъ. Ащ щыщэу миллион 27-м икIыгъэ илъэсыр ары зыригъэгъэзэжьыгъэр.

Федеральнэ проектэу «Экспорт продукции АПК» зыфи­Iорэм гъомылапхъэ къыдэзыгъэ­кIырэ хъызмэтшIапIэу продукциер IэкIыбым зыгъакIохэрэм къэралыгъо IэпыIэгъу ятыгъэным фытегъэпсыхьэгъэ Iоф­тхьабзэхэр къыщыдэлъытагъэх. Бэ­дзэршIыпIэм нэкъокъогъоу къадиуцохэрэм апэшIуекIо­шъуным ыуж итынхэм фэгъэ­хьыгъэ зэзэгъыныгъэм (Соглашение о повышении конкурентноспособности) кIэтхагъэхэм фэгъэкIо­тэнхэр къыщыдэлъытагъэхэу илъэсым проценти 5 нахьыбэ зытемыхъощт кредит ятыгъэныр зэу ахэм ащыщ.

Ащ фэдэ зэзэгъыныгъэ УФ-м мэкъу-мэщымкIэ и Министерствэ дыкIэтхагъ тыгъэгъазэм дагъэ къыдэзыгъэкIырэ хъыз­мэтшIапIэу ООО-у «Мамрыкъу» зыфиIорэр. Ащ ишIуагъэкIэ охътэ кIэкIым телъытэгъэ чIы­фэ илъэситIу хъугъэшъ къы­ра­ты. Шапхъэу ащ пылъхэм ащыщ кредитыр етыжьыфэкIэ продукциеу IэкIыбым ыгъакIорэм илъэс къэс процентищым къыщымыкIэу хигъэхъоныр.

Мы зэзэгъыныгъэм икIыгъэ илъэсым министерствэм дыкIэтхагъ ООО-у «Экспресс-Кубань» зыфиIорэри. Ащ пхъэшъхьэ— мышъхьэхэм ахэшIыкIыгъэ псы­хэмрэ спирт зыхэмыт шъонхэмрэ къыдегъэкIых. Консер­вэхэр зэришIыщтхэ материалхэр къырищэфынхэу ащ чIыфэ къы­ратыгъ.

Адыгеим ихъызмэтшIапIэхэм къыдагъэкIырэ продукциер IэкIыбым щыIугъэкIыгъэнымкIэ шIогъэ ин къеты ащ фэгъэзэгъэ Гупчэу зэхащагъэм. АР-м мэкъу-мэ— щымкIэ и Министерствэ къызэрэщаIуагъэмкIэ, бизнес цIыкIум ыкIи гурытым щылажьэхэрэр IэкIыб бэдзэршIыпIэхэм ары­хьанхэмкIэ, дунэе къэгъэлъэгъо­нэу, ермэлыкъэу зэхащэхэрэм ахэлэжьэнхэмкIэ, бзэ зэдзэкIынымкIэ лъэшэу IэпыIэгъу ар афэхъу.

ХЪУТ Нэфсэт.