ЗэIухыгъэ Iахьзэхэлъ обществэу «Полиграф Юг» зыфиIорэр загъэпсыгъэр щылэ мазэм илъэси 100 хъугъэ. А уахътэм къыкIоцI типографием хэхъоныгъэхэр ышIыгъэх, нахьышIум ылъэныкъокIэ зырагъэушъомбгъугъ, зэхъокIыныгъаби фэхъугъ.

Типографием инепэрэ щыIакI

[caption id="attachment_86787" align="aligncenter" width="800"] Iахьзэ­хэлъ обществэу «Полиграф Юг» зыфиIорэм игенеральнэ пащэу Шматов Владимир Виктор ыкъор.[/caption]

Сыд фэдиз гъогу къин къымыкIугъэми, типографиер къызэтеуцуагъэп, хэхъоныгъэхэр ышIыхэзэ ыпэкIэ лъыкIотагъ. Ар шIукIэ зыфэплъэгъунэу щытыр Адыгеим ипащэхэр ыкIи тхьаматэу предприятием иIагъэхэр ары. 2015-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу зэIухыгъэ Iахьзэ­хэлъ обществэу «Полиграф Юг» зыфиIорэм игенеральнэ пащ Шматов Владимир Виктор ыкъор. Ащ гущыIэгъу тызыфэхъум нафэ къытфэхъугъ зипэщэ типографием непэ изытет лъэшэу зэригъэгумэкIырэр, зыпкъитыныгъэ иIэу Iоф ышIэным иIахьышIу зэрэхишIыхьэрэр, ащ иIофышIэхэм зэрафэгуIэрэр.

— Пшызэ къэралыгъо университетым гъэIоры­шIэнымкIэ ифакультет къэсы­ухыгъ, — къеIуатэ Владимир Шматовым. — АР-м мылъку зэфыщытыкIэхэмкIэ и Комитет иунашъокIэ 2015-рэ илъэсым типографием генеральнэ пащэ сыфа­шIыгъ. А лъэ­хъаным предприятием федэ къымыхьыжьэу, зэтезыгъэу щытыгъ, чIыфэу телъыгъэр бэ. Илъэси 6-м къыкIоцI ар зыпкъ зэризгъэуцожьыщтым сыпылъыгъ ыкIи къыздэхъугъ. Мы мафэм ехъулIэу предприятием чIыфэ темылъы­жьэу зэкIэ тпщыныжьыгъэ, федэ къыхьэу джы тэлажьэ. ЗэхъокIыныгъэ тIэкIу-шъо­кIухэри предприятием иIофшIон фэтшIыгъэх. ЦIыфхэм заказ зыщашIын алъэкIыщт отделыр апэрэ къатым къэтхьыжьыгъ. Ар бэкIэ нахь IэшIэх хъугъэ, армырмэ ятIонэрэм нэс удэкIон фэягъэ, цIыфхэм ар къяхьылъэкIыщтыгъ. Ащ нэмыкIэу типродукцие зыщытщэн тлъэ­кIыщт тучаныр къызэIутхыжьыгъэу Iоф ешIэ. ЛэжьапкIэм, хэбзэIахьым ятынкIэ чIыфэ ттелъы­жьэп. Зэзэгъыныгъэу адэтшIыгъэхэр игъом тэгъэцакIэх.

АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат ренэу ынаIэ къыттет, тищыкIэгъэ IэпыIэгъур тегъэгъоты, ащкIэ тыфэраз. Мы мафэм ехъулIэу типографием нэбгырэ 64-мэ Iоф щашIэ. Коллектив зэгурыIожьым сыдэлэжьэнэу синасып къы­хьыгъ. Илъэсыбэ хъугъэу Iоф щызы­шIэхэрэри мымакIэу тиIэх. Ахэм IэпэIэсэныгъэшхоу ахэлъым ишIуагъэкIэ продукцием икъыдэгъэкIынкIэ апэрэхэм тащыщ. Ренэу зэнэкъокъу-аукционхэм тахэ­лажьэ ыкIи текIоныгъэ къащыдэтэхы. БэмышIэу УФ-м IэкIыб къэралыгъо IофхэмкIэ и Министерствэ итхылъ къыдэдгъэкIыгъ. Лъэшэу ар ведомствэм ыгу рихьыгъ ыкIи ирэзэныгъэ гущыIэхэр къытфигъэзагъэх. КъэIо­гъэн фае, зэкIэ полиграфием епхыгъэ фэIо-фашIэхэр зэрэдгъэцакIэхэрэр. Анахьэу мы аужырэ илъэсхэм студентхэм ядиплом IофшIэнхэр афызэкIэтыдэнхэу бэ къытахьылIэрэр. Къыхэгъэщыгъэн фае фэIо-фашIэхэр псынкIэу (сыхьатым къыкIоцI) ыкIи изытет уигъэрэзэнэу тиIофшIакIохэм зэрагъэцакIэхэрэр.

ТхэкIо цIэрыIоу МэщбэшIэ Исхьакъ сирэзэныгъэ гущыIэхэр фэзгъазэхэ сшIоигъу. Цыхьэ къытфишIэу зэкIэ иIофшIагъэхэр зыдэт тхылъхэр къыдытегъэгъэ­кIых. АщкIэ ежьыри къытфэраз. Щылэ мазэм типографием ыныбжь илъэси 100 хъугъэ. Предприятием иIофышIэхэм сафэгушIо. Псауныгъэ яIэу, шIоу щыIэр къадэхъоу щыIэнхэу сафэлъаIо. Типографием зыпкъ­итыныгъэ иIэу, гъэхъа­гъэхэр ышIыхэзэ ыпэ­кIэ лъыкIотэнэу фэ­сэIо.

Хъуадэ Арамбый, илъэс 35-рэ хъу­гъэу типографием Iоф щешIэ:

— Апэдэдэ, 1985-рэ илъэ­сым механик шъхьа­Iэу мыщ сиIоф­шIэн щезгъэ­жьагъ. Илъэси 10 фэдизрэ Iоф сшIагъэу, 2001-рэ илъэсым генеральнэ пащэм игуадзэу сагъэнэфагъ. Анахьэу сэ сипшъэрылъ хахьэщтыгъэр механикэ IофшIэныр ары. Хэутыным фэгъэзэгъэ машинэхэр къызэтемыуцонхэм, ахэм игъом гъэцэкIэн IофшIэнхэр яшIылIэгъэнхэм Iоф дасшIэщтыгъэ, гъэзетыр къызэрэдагъэкIырэ станокым зэпымыоу Iоф ышIэным сылъып­лъэщтыгъэ. Мы лъэныкъомкIэ специалистхэр рагъаджэхэу щытхэп, арыти электрик, механик ныбжьыкIэу къыIухьагъэхэр сэ згъэсагъэх. Илъэс 35-рэ хъугъэу IофшIапIэм сыIутышъ зы машини, зы станоки къэдгъэуцугъэп, зэкIэми дэгъоу Iоф ашIагъ. Тиреспубликэ ипащэхэр дэгъоу къыд­деIагъэх, ахэм тафэраз. Федэ къэзымыхьыжьырэ предприятиер зыпкъ ибгъэуцожьыным Iофы­шхо пы­лъыгъ. Джыдэдэм тхьаматэу тиIэ Владимир Шматовым Iоф­шIэныр дэгъоу къыгурыIуи, предприятиер зыпкъ ригъэу­цожьыгъ, IофшIакIохэр фэразэх.

Татьяна Балаевар, къыдэгъэкIынымкIэ отделым ипащ, илъэс 45-рэ хъугъэу Iоф ешIэ:

— Москва полиграфиемкIэ институтыр къызысыухыгъэм къыще­гъэ­жьагъэу типографием Iоф щэсэшIэ. Пэщэ Iа­джыми Iоф адэсшIагъ. Ау Бэджэнэ Мурат зэкIэм къахэзгъэщымэ сшIоигъу. Типографиер ылъэ теуцоным зиIахьышхо хэлъыр Бэджанэр ары. Ар зэлъашIэрэ ыкIи шъхьэкIэфэныгъэшхо къэзылэжьыгъэ пащэу щытыгъ. Тхьэм джэнэт къырет.

КъыкIэзгъэтхъынэу сыфай, мы аужырэ илъэсхэм Iоф амышIэжьышъухэу предприятиябэ зэфашIыжьыгъ. Ахэм ялъытыгъэмэ, тэ зыкъэдгъэнэжьын тлъэ­кIыгъ. Заказчикхэм тиIофшIагъэ лъэшэу агу рехьы ыкIи къыт­фэразэх. Къэлэ зэфэшъхьафхэм: Астрахань, Шъачэ, ТIуа­псэ, Геленджик, нэмыкIхэми заказхэр къытфашIых, тадэлажьэ. Журналхэр, бланкхэр, тхылъхэр, гъэзетхэр къыхэтэутых. Типащэу Владимир Шматовым лъэ­шэу тыфэраз. Ар зэрэныбжьыкIэм емылъытыгъэу, IофшIэнымкIэ опыт IэкIэлъ. ИсэнэхьаткIэ ар юрист, арышъ предприятиемкIэ ащ мэхьанэшхо иI. Типографиер ыкIи коллективыр къызэтыригъэнэн ылъэкIыгъ.

Ирина Щербаковар, инженер-технолог, илъэс 40 хъу­гъэу Iоф ешIэ:

— СыкъызыIо­хьа­кIэм зыщыхаутырэ цехым Iоф щыс­шIагъ, джы илъэс 20 хъу­гъэу сытехнолог. СиIофшIэн пшъэ­дэкIы­жьы­шхо пылъ. Заказхэр бэу тиIэх. Студентхэм, къулыкъушIэхэм диплом­хэр, папкэхэр афызэкIэтэдэх. ЩыIэныгъэм тыригъусэу ыпэкIэ тылъэкIуатэ, зы чIыпIэ титэп. ПрограммакIэу къежьагъэхэр зэтэгъа­шIэх, ахэр тиIэубытыпIэу Iоф тэшIэ.

Къошк Мэлайчэт, 1982-рэ илъэсым къы­щыублагъэу типографием Iоф щешIэ:

— Краснодар политехническэ институтыр къызысэухым экономист сэнэхьатыр сиIэу мыщ сыкъыIухьи, экономическэ отделым илъэ­сыбэрэ Iоф щыс­шIагъ. Ар зызэфа­шIы­жьыгъэм къы­щыу­бла­гъэу бухгалтерэу Iоф сэшIэ. Сишъхьэгъусэу Къошк Нурбыйи илъэс пчъагъэрэ типографием Iоф щишIагъ. ТиунагъокIэ тищыIэныгъэ мы IофшIапIэм епхыгъэ хъугъэ. 1987-рэ илъэсым IофшIапIэм ишIуагъэкIэ унэ къытатыгъ. Непэ тхьаматэу тиIэ Владимир Шматовым лъэшэу тыфэраз. КIэлэ ныбжьыкI, чаны. IофшIэным тыщыкIэрэп, лэжьапкIэми тегъэразэ ыкIи игъом къытеты. Илъэс 39-м къыкIоцI зы мафи сыкIэгъожьэу къыхэкIыгъэп типографием сищыIэныгъэ зэреспхыгъэм.

Пыщтыкъ Зарем, илъэс 34-рэ хъугъэу Iоф ешIэ:

— 1988-рэ илъэсым апэдэдэ типографием сиIофшIэн щезгъэжьагъ. Сэ анахьэу сызфэгъэзагъэр зэдэщхэныр, зэдэдэныр ары. ЗэкIэ IэкIэ тэгъэцакIэх. IофшIэным се­сагъ, къысшIо­къинэп. Тхылъэу, журналэу къыхаутыщтхэр, дип­лом­хэр апэ IэкIэ зэдэтэгъапкIэх. IофшIэн тимыIэу хъурэп. Краснодари, Къэ­рэщэе-Щэрджэсми ятхылътедзапIэхэм Iоф адэтэшIэ, учебникхэр къафыдэтэгъэкIых. Титхьаматэ лъэшэу тегъэ­разэ, коллектив зэгурыIожь Iоф зыдасшIэрэр.

Сапый Анзор, офсетнэ цехым иIофышI:

— Илъэси 10 хъугъэу хэутынымкIэ я 3-рэ разряд сиIэу типографием Iоф щысэшIэ. Гъэзетхэр, журналхэр, тхылъхэр къыхэтэутых. Мыщ ыпэкIэ редукторнэ заводым сыщылэжьагъ. Ау кризис лъэхъаным цIыфхэм япчъагъэ нахь макIэ ашIын фаеу зэхъум сыкъыIукIынэу хъугъэ. Сишъэогъу кIалэм мыщ Iоф щишIэщтыгъэти, къысиIуи сыкъэкIуагъ. IофшIэныр сыгу рихьи, сыкъы­Iунэнэу хъугъэ. IофшIэным зыпари къин хэлъэп. Титхьа­матэ лъэшэу ынаIэ къыттет, лэжьапкIэри игъом къытаты, тырыраз.

Мы мафэхэм унэе типографиехэр Мыекъуапэ къыщызэIуахыгъэхэу Iоф ашIэ. Арэу щытми, типографиеу «Полиграф Юг» зыфиIорэм нэкъокъогъоу иIэхэм закъыригъэгъащтэрэп. Сыда пIомэ, продукциеу къыдигъэ­кIырэм изытет уехъырэхъышэжьынэу щытэп, ар бэмэ агу рихьэу зыкъыфагъазэ. Ащ нэмыкIэу уасэхэм лъэшэу зэрахамыгъахъорэм къыхэкIыкIэ, нахьыбэмэ мы типографиер къыхахы.

Тарихъ гъогур

Типографиер зэрагъэпсы­гъэм тарихъ гъэшIэгъон пылъ. 1921-рэ илъэсым щылэ мазэм къэралыгъо мэхьанэ иIэу ащ иIофшIэн ригъэжьагъ. Апэу ащ зэреджа­гъэхэр «Типография им. Гофицкого Управления полиграфического производства». ХэутынымкIэ тарихълэжьэу, тарихъ шIэныгъэхэмкIэ докторэу, профес­сорэу ХъуакIо Заур къызэритхырэмкIэ, революцием ыуж тхыбзэм хэхъоныгъэхэр егъэшIыгъэныр анахь пшъэрылъ шъхьаIэу щытыгъ. А лъэхъаным букварьхэр, учебникхэр, хэутыгъэ пособиехэр, гъэзетхэр ыкIи тхылъхэр ящыкIэгъагъэх. КъэIогъэн фае, типографиер Мые­къуапэ къызыщызэIуахыгъэм ыуж ары ныIэп Адыгэ автоном хэкур загъэпсыгъэр ыкIи ащ къы­хэкIыкIэ хэкум ифэIо-фашIэ­хэр мыщ щагъэцэкIэнхэ алъэкIыщтыгъэп. Сыда пIомэ, апэрэмкIэ, Мыекъуапэ Адыгеим хахьэщтыгъэп, ятIонэрэмкIэ адыгэ алфавитыр арап графическэ мэхьанэ иIэу гъэпсыгъагъ. Мыекъуапэрэ ащыгъум Екатеринодаррэ адэт типографиехэм арап шрифтыр ыкIи ар къыхэзыутыщт специалистхэр яIагъэхэп. Ар иушъхьа­гъоу 1925-рэ илъэсым нэс адыгэ тхылъхэр Москва къыщыхаутыщтыгъэх.

1918-рэ илъэсым апэрэ адыгэ букварыр къыдагъэкIыгъ ыкIи лъэпкъыбзэм ар ылъапсэ хъугъэ.

1922-рэ илъэсым Адыгэ оргбюром апэрэ зэхэсыгъоу иIа­гъэм пшъэдэкIыжь зыхьырэ секретарэу щыхадзыгъэ Ка­зимир Голодович ЦК РКП-м лъэIукIэ зыфигъэзагъ Адыгэ автоном хэкум ежь иеу типографие фа­гъэпсынэу. 1925-рэ илъэсым а лъэIур гъэ­цэкIагъэ хъугъэ ыкIи Адыгпромторгым епхыгъэу Краснодар дэт типографиер Адыгэ хэкум къыратыгъ. Ащыгъум ти­пографиер икъоу зэтегъэпсыхьэгъагъэп, зэкIэмкIи ащ нэбгырэ 19 щылажьэщтыгъэ. Анахьэу Адыгэ хэку исполкомым ифэIо-фашIэхэр ары щагъэцакIэщтыгъэхэр.

Нэужым, 1928-рэ илъэсым, партием ихэку комитет ибюро иунашъокIэ «Адыг­промторгым» итипографие хахьэу Адыгэ лъэпкъ тхылътедзапIэу «Адыгейская печать» зыфиIорэр агъэпсыгъ. 1930-рэ илъэсым «Адыгэ тхылътедзапIэмрэ» адыгабзэкIэ къыдэкIырэ гъэзетымрэ зэхагъэхьажьхи, Адыгэ лъэпкъ тхылътедзапIэу «Адыгнациздат» зыцIэ предприятиер агъэпсыгъ. Нэужым 1931-рэ илъэсым Адыгэ лъэпкъ тхылътедзапIэм полиграфическэ еджапIэ къызэIуи­хыгъ, ащ адыгэ нэбгырэ 35-рэ щырагъэ­джагъ.

1936-рэ илъэсым мэлылъфэгъум и 10-м РСФСР-м и ВЦИК и Президиум иунашъокIэ къалэу Мыекъуапэ, станицэу Ханскэр ыкIи Джэджэ районыр Адыгэ автоном хэкум къыхагъэхьажьыгъ. 1936-рэ илъэсым жъоныгъуакIэм и 20-м Мыекъуапэ административнэ гупчэу аштагъ. Урамэу Первомайскэм иунэу 161-м тетыгъэ типографиер

Адыгэ лъэпкъ тхылътедзапIэм хагъэхьажьыгъ. Ащ къыщегъэжьагъэу къыхаутыгъэ пэпчъ «Мыекъуапэ къыщыдэкIыгъ» ыIоу кIэтхэгъагъ. 1937-рэ илъэсым Азово-Черноморскэ краир агощын фаеу хъугъэ ыкIи Адыгэ автоном хэкур Краснодар краим хагъэ­хьагъ. Ащ къыхэкIэу урамэу Первомайскэм тетыгъэ типографиер Крайполиграфиздатым фэIорышIэнэу ратыжьыгъ.

Нэужым хэгъэгу зэошхор къызежьэм типографием Iоф щызышIэщтыгъэхэм ащыщыбэ фронтым кIуагъэх, IофшIапIэми фыкъуагъэхэр фэхъугъэх, ащ чIэтыгъэ оборудованиехэр акъутагъэх. Псыр, электричествэр ыкIи материалхэр афикъущтыгъэхэп. А зэо лъэхъан къин­хэм типографием итхьаматэхэр бэрэ зэблахъущтыгъэх. 1944-рэ илъэсым ащ пащэ фашIыгъ Хъуажъ Исмахьил Якъуб ыкъор. Ащыгъум оборудованиехэр икъоу зэрямыIэхэм къыхэкIэу, нахьыбэрэмкIэ IэкIэ Iоф ашIэщтыгъэ.

1948-рэ илъэсым И. Хъуажъым игу­къэкIыкIэ типографиер Адыгэ лъэпкъ тхылътедзапIэм къыхэкIыжьыгъ ыкIи ежь-ежьырэу Iоф ышIэнэу ыублагъ. ЗэкIэмкIи мыщ нэбгырэ 50 фэдиз щылажьэщтыгъэ, ахэм Адыгэ автоном хэкум ипащэхэм лъэшэу анаIэ къате­тыгъ. 1949-рэ илъэсым апэрэ хэутын машинэу «ПРГ» зыфиIорэр типографием къыIэ­кIэхьагъ, ащ ишIуагъэкIэ гъэзетхэр, тхылъхэр, стат-отчетхэр къыдагъэкIыщтыгъэх. А илъэс дэдэм ипсауныгъэ изытет елъытыгъэу Хъуажъ Исмахьилэ иIэнатIэ къегъэ­тIылъыжьы. 1950 — 1952-рэ илъэс­хэм типографием ипэщагъэх Б. Париновыр, Хъущт Хъалид, Теуцожь Салихь.

1957-рэ илъэсым Хьасанэкъо Ахьмэт Матыхъу ыкъор типографием ипащэу агъэнафэ. А илъэсым къыщегъэжьагъэу гъэзетхэу «Советская Адыгеимрэ» «Адыгэ макъэмрэ» «А1» форматыр яIэубытыпIэу нэкIубгъуиплI хъурэ гъэзетхэр къыдагъэкIынэу рагъажьэ. Ащыгъум хэпшIыкIэу къыхаутыхэрэм япчъа­гъэ хэхъуагъ. Ащ къыхэкIэу а уахътэм диштэу оборудованиякIэ зэрагъэгъотыгъ. Джащыгъум типографиер зычIэт унакIэр гъэпсыгъэн фаеу А. Хьасанэкъом пшъэ­рылъ зыфигъэуцужьыгъагъ. 1962-рэ илъэсым мылъку къыфатIупщи, типографием ишIын рагъэжьагъ. Илъэсищым къыкIоцI псэолъэшIын IофшIэнхэр кIуагъэх. 1965-рэ илъэсым урамэу Пионерскэм иунэу 268-м щашIыгъэ къатищэу зэтет унэшхом кощыжьыгъэх.

1967-рэ илъэсым типографием ипащэу агъэнэфагъ гъэзетэу «Адыгейская правда» зыфиIорэм иредактор шъхьаIэу Брыцу Хьаджыбэчыр Хьалау ыкъор. ИлъэсиплIырэ ащ предприятием пэщэныгъэ дызэрихьагъ.

Нэужым, 1971-рэ илъэсым, Бэджэнэ Мурат Безрыкъо ыкъор типографием пащэ фашIи, илъэс 20-рэ ищытхъу аригъаIозэ Адыгэ хэку полиграф объединением итхьаматэу Iоф ышIагъ. Бэджэнэ Мурат шъхьэкIэфэныгъэшхо зыфашIырэ цIыфэу щытыгъ, иIофшIагъэхэмкIэ хэкум дэгъоу щызэлъашIэщтыгъ. Адыгеим иполиграф къыдэгъэкIын лъэшэу зыкъыригъэIэтын ылъэкIыгъ, машинакIэхэр къыз­IэкIагъэхьагъэх, цехыкIэхэр ытIупщыгъэх, тхылъэу къыхаутыхэрэм япчъа­гъэ хэпшIыкIэу хэхъуагъ. Коллектив зэгурыIожь ыгъэпсыгъ. IэпэIэсэныгъэ— шхо зыхэлъ IофшIакIохэр къыугъоигъэх, ахэм ицыхьэ ателъэу ренэу къыхигъэщыщтыгъэ. А лъэхъаным специалист— электронщик ящыкIагъэу Беджэлды Амэрбый IофшIапIэм къыригъэблагъи, типографием хэхъоныгъэхэр ышIынхэм иIахьышIу хишIыхьагъ, ежь шIэныгъэу IэкIэлъымкIэ иIофшIэгъухэм адэгощагъ. Ащ ихьатыркIэ машинэхэм нахь дэгъоу Iоф ашIэ хъугъэ, ежьыри зыхэт коллективым шIу къалъэгъугъ.

Джащ фэдэу 1970 — 80-рэ илъэсхэм технологием игъэфедэн ылъэныкъокIэ типографием хэхъоныгъэшIухэр ышIынхэмкIэ зиIахьышхо хэзышIыхьагъэхэм ащыщ Гриценко Юрий Григорий ыкъор.

1990-рэ илъэсхэр типографием имызакъоу тикъэралыгъокIэ къиныгъэ. Хабзэм, политикэм ыкIи экономикэм зыпкъитыныгъэ яIагъэп. Къэралыгъом зэхъокIыныгъабэ ыпэ илъыгъ.

1993-рэ илъэсым шэкIогъум и 3-м предприятием иIофышIэхэм ялъэIукIэ полиграфистэу Беджэлды Амэрбый Хьасанэ ыкъор типографием ипащэу агъэнафэ. Лъэхъаныр зэрэкъиным емылъытыгъэу Амэрбый ыпэкIэ плъэщтыгъэ, коллективэу зипащэм цыхьэ ыкIи шъхьэкIафэ къызфыригъэшIын ылъэкIыгъ. Ащыгъум оборудованиеу зэрэлажьэщтыгъэхэр жъы дэдэ хъугъагъэх. Республикэ гъэзетхэу «Адыгэ макъэмрэ» «Советская Адыгеимрэ» къызэрэтырадзэрэм изытет уигъэрэзэнэу щытыгъэп. А лъэхъаным АР-м и Президентыгъэу Джарымэ Аслъан гъэзетым икъыдэгъэкIынкIэ цIыфхэр гумэкI зэрэхэтхэм ынаIэ тыридзагъ ыкIи Правительствэм унашъо фишIи, жъы хъугъэ оборудованиер къыращэфынэу мылъку афитIупщыгъ. Ащ ишIуагъэкIэ, 1994-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу офсетнэ шIыкIэр къызфагъэфедэзэ республикэ гъэзетхэр къыхаутыхэу рагъэжьагъ.

Я 4 – 5-рэ нэкIубгъохэр зыгъэ­хьазырыгъэр КIарэ Фатим.