Пандемиер къызежьэм, нэжъ-I­ужъхэр ыкIи сэкъат­ныгъэ зиIэхэр зыщаIыгъхэ унэхэр, психо­невро­ло­гическэ интернатхэр АР-м и ЛIы­шъхьэу КъумпIыл Мурат иунашъокIэ зэфашIыгъэх.

Мыхэм ащыпсэу­хэрэм аныбжь елъытыгъэу ыкIи хэужъыныхьэгъэ узхэр зэряIэхэм къахэкIыкIэ коронавирусыр къапыхьаным ищынагъо ашъхьарытыгъ. Мы гъунапкъэхэм яшIуагъэкIэ мыщ фэдэ учрежде­ниехэм ковидым за­щиушъомбгъугъэп, цIыфыбэмэ ящы­Iэныгъэ къызэтенагъ.

Мы уахътэ вакцинациер жъугъэу Адыгеим щэкIо. Мы Iофтхьабзэр нэжъ-Iужъхэр ыкIи сэкъатныгъэ зиIэхэр зыщаIыгъхэ унэ-интерна- тэу Натырбые дэтым зэрэщыкIорэм зыщыдгъэгъозагъ. Коронавирусым пэуцужьырэ вакцинэр зыныбжь илъэс 80-м шIокIыгъэхэми ахалъхьэмэ хъунэу алъытагъ.

Унэ-интернатым ипащэу Мэрэтыкъо Асыет къызэриIуагъэмкIэ, мы уахътэ ехъулIэу мыщ нэбгырэ 38-рэ чIэс. Ахэм аныбжьыр илъэс 47-м къыщегъэжьагъэу 94-м нэс. Мыщ щаIыгъхэр зипсауныгъэ амал­хэр зэщыкъуагъэхэр, сэкъатныгъэ зиIэхэр, нэжъ-Iужъхэу зы­лъыплъэн зимыIэхэр арых.

— Тызылъыплъэрэ нэжъ-Iужъхэм ащыщэу нэбгырэ 20-мэ вакцинэр ахалъхьанэу афадагъ, — къеIуатэ Мэрэтыкъо Асыет. — Адрэхэм япсауныгъэ елъытыгъэу ахалъхьэ мыхъущтэу врачым ылъытагъ, ащыщхэм охътэ гъэнэфагъэ тешIэмэ хъунэу къараIуагъ. Апэрэ нэбгыри 10-р блэкIыгъэ тхьамафэм прививкэ ашIыгъэх, адрэ нэбгыри 10-м непэ ахалъхьащт (мэзаем и 1-м). Вакцинациер зыкIугъэхэм дэгъоу апэкIэкIыгъ, апкъышъол плъыгъэп, апэпс къичъыгъэп, ачый узыгъэп.

Хабзэгъэуцугъэу зекIорэм къызэрэдыхилъытэрэмкIэ, вакцинацием егъэзыгъэ Iоф хэлъэп. Джащ фэд, мы унэ IыгъыпIэм чIэсхэри рагъэзыгъэхэу щытэп. Коронавирус узыкIэм икъэбар дэгъоу ашIэ, щынагъоу къыхьын ылъэкIыщтыр къагурыIоу щыт.

— Едгъэзынхэшъ, вакцинэр ахядгъэлъхьан тыфитэп, ары пакIошъ, ар имыщыкIагъэу зэкIэми заха­рагъалъхьэ ашIоигъу, — еIо учреж­дением ипащэ. — Вакцинациер етымыгъажьэзэ терапевтым зеуп­лъэкIухэм, хъулъфыгъэ горэм охъ­тэ гъэнэфагъэм къыкIоцI прививкэ ашIы мыхъущтэу къыриIуагъ. А унашъом рымыразэу ыгъэхъагъэр макIэп: «сыда ахэр псаухэ хъущтых, сэ сызкIэлIэн фаер?» ыIуи. ЯтIонэрэ купэу вакцинэр зыхалъхьащтхэм джы ахэфагъ.

ЕплъыкIэхэр

Нэжъ-Iужъхэр зыщаIыгъхэ унэ-­интернатэу Натырбые дэтым чIэс­хэм ащыщэу коронавирусым пэу­цужьырэ прививкэр зыфашIыгъэ- хэм ащыщхэм гущыIэгъу тафэхъугъ. Коронавирусым ыкIи вакцинэм якъэбарэу ашIэхэрэм, щыIэкIэ-­псэукIэу щыряIэм рыразэхэмэ, нэмыкIхэми такIэупчIагъ.

Алексей Гайдеевыр, илъэс 82-рэ ыныбжь:

— 2008-рэ илъэсым къыще­гъэ­жьагъэу мы унэ-интернатым сычIэс. Ащ ыпэкIэ илъэс 32-м ехъурэ IофшIэн зэфэшъхьафхэр згъэцэкIагъэх. ЩыIэныгъэм сызэригъэуцолIагъэм къыхэкIэу мыщ сыщыпсэунэу хъугъэ. Сишъхьэгъусэу Людмилэ сигъу­сэу тIэкIурэ мыщ тыщы­псэугъ, ау ащ идунай ыхъожьыгъ. Щы­IэкIэ-псэукIэу щытиIэм сэ сшъхьэ­кIэ сырыраз: дэгъоу та­гъашхэ, анаIэ къыттет, къабзэу таIыгъ. Тигукъэо закъор пан­демием ыпкъ къи­кIыкIэ тызэ­фашIи, культурнэ щыIакIэу ти­Iа­гъэр къызэрэзэ­теуцуагъэр ары. КIэлэ­еджа­кIохэми, культу­рэм и Унэ иIофышIэхэми мэфэкI Iофтхьа­бзэхэр тфызэхащэщтыгъэх, джы ахэр зэпыугъэх.

Телевизорым къытырэ къэбархэм сядэIуныр сикIас. Ащ ишIуагъэкIэ коронавирусым щынагъоу къыздихьын ылъэ­кIыхэрэм ащыгъуазэ тыхъугъ. Джащ фэдэу, мы узыр зэрэщыIэр тшIошъ зыгъэхъугъэхэм ащыщ ти ЛIышъхьи, къэралы­гъохэм япащэхэри зэригъэсымэджагъэхэр. Мары бэмышIэу зэлъашIэрэ актерэу Василий Лановоим идунай ыхъожьыгъ. Ар сэ силэгъугъ. Джащ фэдэ тхьамыкIагъор къытлъымыIэ­сыным пае прививкэр сыфаеу зыхязгъэлъхьагъ. Сыныбжь емы­лъытыгъэу, дэим ылъэныкъокIэ зыхэсшIагъэп, къысэкIугъ.

Джы ятIонэрэ шIыгъом сежэ.

Сыпсаоу сыщыIэмэ, къэ­кIощт илъэсхэми зыхязгъэлъхьащт.

ТиятIонэрэ гущыIэгъу апшъэрэ гъэсэныгъэ зиIэу, сэмэркъэур къызэбэкIэу, щыIэныгъэм кIэгушIурэ цIыф чэфхэм ащыщэу Эдуард Арустамян:

— Сэ илъэс 57-рэ сыныбжь, тарихъ сэнэхьатым сыфеджагъ, Iоф рысшIагъ. Нэужым псэо­лъэшIыным зыфэзгъэзэжьи, мы тхьамыкIагъор къысэхъулIэфэ сыхэтыгъ. Зэрэшъулъэгъоу, сIэ­хэр пытыжьхэп, а 1-рэ купым хэхьэрэ сэкъатныгъэ сиIэ хъугъэ. СиIахьыл гупсэхэм къин сафэхъунэу, саIыгъынэу сы­фаепти, сэ сишIоигъоныгъэкIэ мы унэм сыкъэкIуагъ. Ахэр къыслъэкIох, сфэлъэкIыщтымкIэ сэри IэпыIэгъу сафэхъу.

Унэ-интернатым иIофышIэ куп зэдиштэжьэу, зыгу зэIухыгъэ цIыфхэу щытых. Ащ пцIы хэ­лъэп. ФыщытыкIэу къытфыряIэщтымкIэ тэри макIэп къытэлъыты­гъэр. ТызчIэсыр тиунэ фэдэу — сыр­нычыпэ тIэпызыгъэми къэтштэжьызэ, къэбзэныгъэм тызэдылъыплъэн фае. Мы унэм «ГукIэгъуныгъэкIэ» еджэх. Ащ имэхьанэр гум къикIэу зэкIэ пшIэныр ары.

ЩыIэныгъэм зыкъыхэдгъо­тэнымкIэ учреждением амалы­шIухэр щыгъэпсыгъэх: тхылъеджэпIэ дэгъу, Iэнэшъхьэ джэгукIэхэр, телевизорхэр тиIэх. Сэ сиунаеу ноутбук сиIэу социальнэ хъытыухэм къарыхьэрэ къэбархэм дэгъоу сащыгъуаз. Ахэм COVID-м фэгъэхьыгъэу зэ­кIэ арытхэр зэсэгъашIэх, си­гъусэхэм къафэсэIуатэ.

Вакцинациер къызежьэм, ар къытлъыIэсыным тежагъ. Сэ сшъхьэкIэ апэрэ купэу ашIы­гъэм сыхэфагъэп, ятIонэрэм сыхэт. Коронавирусым пэуцужьырэ прививкэм сыщэгугъы мы узыр сшъхьарихыным.

Владимир Никитиныр, илъэс 62-рэ ыныбжь.

— ИлъэситIу нахь хъугъэп мыщ сызщыпсэурэр. СынитIу амылъэгъужьы зэрэхъугъэм пае мыщ сыкъычIэфагъ. Спхъуи, скъуи сабый щырыщхэр яIэх, Iоф ашIэ, къыслъыплъэнхэу амал яIэп. Селоу Натырбыем сэ сы­щыщ, ныбджэгъухэри щысиIэх. Ау ахэри, сигупсэхэри къыс­лъыкIонхэу хъурэп тызэрэзэфэшIыгъэм пае. Мы охътэ благъэ­хэм а гъунапкъэхэр щымы­Iэжьынхэм, цIыфхэм ящыIэ­кIэ-псэукIэ къызэрыкIо техьажьынхэм тыщэгугъы. Сыда пIомэ, тимафэхэр къытфэзгъэчэфыщтыгъэхэ культурэм иIофышIэхэми, кIэлэеджакIохэми лъэшэу тафэзэщы. Непэ синыбджэгъу­шIу закъор сашъхьагъ ит радиор ары.

ЩыIакIэу щыIагъэм шIэхэу къыфэдгъэзэжьыным, ащкIэ вак­цинэр IэпыIэгъу къытфэхъуным тыщэгугъы. Ащ ишIуагъэ зыхэм дырагъаштэ, адрэхэм икъоу амыушэтыгъэу алъытэ. Сэ сшъхьэкIэ прививкэр зыхалъхьагъэхэм яеплъыкIэхэм сядэIугъ, синэIуасэхэу а узыр зыпэкIэкIыгъэхэм сымэджэщым къинэу чIалъэгъуагъэр къысфа­Iотагъэу щыт. Джащ фэдэ къи­ны­гъохэр зэпысымычынхэм фэшI вакцинэр зыхязгъэлъхьагъ. Си­псауныгъэ егоуагъэп, къысэхьылъэкIыгъэп, нэмыкI уз тедзэхэр къыхэкIыгъэхэп. Зы­шIошъ мыхъухэрэм тэ щысэшIу тафэрэхъу!

Нэжъ-Iужъхэр ыкIи сэкъатныгъэ зиIэхэр зыщаIыгъхэ унэ-интернатэу Натырбые дэтым чIэс­хэр вакцинацием пхырыкIы­гъэх. Ыгъэсымэджагъэхэу дао яIэп. Гукъэо закъоу къыхагъэщыгъэр пандемием ыпкъ къи­кIыкIэ гъунэпкъэ гъэнэфа­гъэхэр зэряIэр, шъхьафитэу къы­зэ­ремыкIокIышъухэрэр, куль­турнэ щыIэныгъэр къызэрэзэтецуа-гъэр ары. Коронавирус уз мэхъаджэр зэкIэкIожьыным, цIыф­хэр зэкIэри ящыIэкIэ-псэукIэ къызэрыкIо къыгъэзэжьыным кIэхъопсых.

Iэшъынэ Сусан.

Сурэтхэр Iэшъынэ Аслъан тырихыгъэх.