Уайкъокъо Рэмэзан иятIонэрэ тхылъэу «Мэз гъэхъун» зыфиIорэр икIы­гъэ 2020-рэ илъэсым къыдэкIыгъ.

Тхылъым ехьылIэгъэ тхыгъэшхо тигъэзет къихьагъэти, сэри сызеджэм зэхэсшIагъэр къас­Iомэ сшIоигъу. Баснэхэр, усэхэр дэтых. Рэмэзан къыдигъэ­кIыгъэ тхылъитIум сшIогъэшIэгъонэу ыкIи сигъэразэу ся­джагъ.

Уайкъокъо Рэмэзан зысшIэ­рэр бэшIагъэ. Общественнэ Iоф­шIэнэу дгъэцакIэхэрэм тызэфахьыгъагъ. ЦIыф гъэтIы­лъыгъэу, удэгущыIэгъэ зэпы­тыми уемызэщынэу, игущыIэ щэрыохэм гухахъо ахэбгъуатэу щыт.

Джы Рэмэзан итхылъ зыфэз­гъэзэн. Ащ нахьыбэу къыдэ­хьагъэр баснэхэр арых. Ситхыгъэ анахьэу къыщыхэзгъэщы сшIоигъор — непэ тиадыгэ ли­тературэ жанрэу иIэхэм анахь макIэу тхыгъэу къахафэрэр баснэхэр ары. ИгъэкIотыгъэу тапэкIэ ахэр зэратхыщтыгъэм фэдэу джы щытыжьэп. Демократиер тиIэ хъуи, узыфаер зэкIэ къэпIон, къэптхын узщыфитым «баснэхэр сыдыкIэ ти­щыкIэгъэжьых» зыIон къыкъо­кIынкIи хъун. Ау баснэм ыкIуа­чIэ ины, ар зытхын зылъэкIырэм амал игъэкIотыгъэ къыре­ты. Рэмэзан цIыфхэм ахэлъ шэнхэр псэушъхьэмэ ахилъхьагъэу, гум къинэу къатегущыIэ.

ТхьагъэпцIыгъэм, «къэбар нэпцI» шъхьэщытхъужьым, шIу­лъэгъуныгъэм, гукIэгъуныгъэм, шъыпкъагъэм, шэныжъ Iаеу ешъоным, цIыф зэхэтыкIэ-зэфыщытыкIэхэм ахэр яхьылIа­гъэх. Уайкъокъо Рэмэзан итхыгъэхэр зэкIэ щыIэныгъэм къы­хэхыгъэ хъугъэ-шIагъэхэм ате­шIыкIыгъэх. ГущыIэхэр уашъом къыримыхьыхэу, бзэ къызэрыкIо гурыIогъошIукIэ тхыгъэх. Авторым ибаснэхэм гухьэ-гужъ уамыгъэшIэу, урагъэгупшысэу, сатирэр къахэжъыукIэу тхыгъэх. Ини цIыкIуи еджэхэрэм агу рихьынхэу къысщэхъу. УсакIор щыIэныгъэм ихъугъэ-шIагъэу зынэмысыгъэ щымыIэу къыпщэхъу. Непэрэ щыIэкIэ жъот тхьамыкIагъом хэхъухьэрэ- пстэури ежь ынитIукIэ елъэгъу, зэхехы, зэхешIэ, дэгъури дэйри зэхедзы.

Рэмэзан баснэ тхыным псэ къыпигъэкIэжьыгъэу къысщэхъу. ИлъэсыкIэу къихьагъэм итхылъеджэмэ шIухьафтын афишIыгъэу сэлъытэ.

Уайкъокъо Рэ­мэзан иусэхэу тхылъ цIыкIум къыдэхьагъэхэри джыгъошIух, о пшъхьэкIэ ппэкIэкIыгъэу, пщэ­чыгъабэ гум къагъэкIыжьы.

ТитIо зэдэтшIыгъэ Iуагъэ ЗэфытиIэнэу шъыпкъагъэ. Илъэс пчъагъэм ДгъэцэкIагъэ. ТитIу язи Лъэпэуагъэп. Сыкъыпфай, сызэбгъэлъэгъурэп. Мафэхэр макIох — Къэбар къэбгъэIурэп. Ори ошIэ — НыбжьыкIэгъур кIэкIы. Бэдэд цIыфым Ыпэ къикIырэр. Къэмыубытымэ Игъом насыпыр, Регъафэ уахътэм хьапэ-сапэ. Сыхэпэзэнэу зесэгъэкIы. Сыгу укъехьэ, Сынэгу укIэкIы. Чыжьэу IукIыгъ НыбжьыкIэгур. Къэсыгъ щыIэныгъэм Ибжыхьэ.

Уайкъокъо Рэмэзан непэ къызнэсыгъэм щыгъупшэн ылъэ­кIырэп игупсэ псы къэргъошхоу ицIыкIугъом зыхэсыгъэр, икъуаджэ зэбгырачи, тхьа­мы­кIагъоу къыфахьыгъэр зэхе-­шIэ, щыгъупшэрэп:

Псэкъупсэ лъэмыджы КIалэхэр къепкIэхых. СыкъэрэбгъэкIай — Тесэлъхьэ, тесэхы. Гу тесэшIыхьэшъ, сыкъепкIэхы, Бэрэ сэбыбы Жьым сыхэтэу…

Ау егъэшIэрэ Псэкъупсэ цIыфыр ежь-ежьырэу егоуагъ, псы ичъи, ышъуи, илъэкIи зэща­гъэкъуагъ.

Уайкъокъо Рэмэзан иусэ кIэкI­хэр, ибаснэ тхыгъэхэр зыдэтхэ итхылъ цIыкIу сэгугъэ тхылъеджэхэм агу рихьынэу, къыдэхьэгъэ тхыгъэхэм акъыл ахэпхынэу сэлъытэ. Анахьэу сынаIэ зытесыдзэмэ сшIоигъор тинепэрэ ныбжьыкIэхэу къыткIэ­хъухьэхэрэр арых. Мыхэр блэ­кIыгъэ уахътэм икъоу щы­гъуа­зэхэп, непэ алъэгъурэр ары ашIошъ хъурэр, тхылъым еджэ­хэмэ къашъхьэпэщт. Рэмэзан тапэкIи итхыгъэхэм ахигъэхъо­нэу, бэрэ тигъэгушIонэу тыщэгугъы.

Хъодэ Сэфэр.