Коронавирус уз мэхъаджэм пэуцужьырэ вакцинэу Урысыем къыщы­­­дагъэкIыгъэхэм непэ жъугъэу ягугъу ашIы. ВирусологиемкIэ новоси­бирскэ гупчэу «Векторым» къышIыгъэмрэ московскэ «Спут­ник V» зыфиIорэмрэ сыда зэрэзэтекIыхэрэр? COVID-19-м пэуцу­жьырэ прививкэр сымэджагъэм зыхилъхьэ хъущта? Мы упчIэ­хэм ыкIи нэ­мыкIхэм джэуапхэр къащыритыжьыгъэх Новосибирскэ хэкум псау­ны­гъэр къэухъумэгъэнымкIэ и Министерствэ имму­нопрофи­лактикэмкIэ иштат хэмыт специалист шъхьаIэу Татьяна Ивлевам «Урысые гъэ­зе­тым» дишIыгъэ зэдэгущыIэгъум.

УпчIэ: Коронавирусым пэуцужьырэ препарати­тIоу тикъэралыгъо къыщашIыгъэхэм шIуагъэу къатырэр ыкIи щынэ­гъончъэу зэрэщытхэм непэ тыди щатегущы­Iэх. Ау ащ емылъыты­гъэу зы цIыф купхэм ащ цыхьэ фашIы, адрэхэр тещыныхьэх. Ахэр упчIэ шъхьаIэу зыгъэгумэкIы­хэрэр — вакцинитIум язэу тара анахь дэгъур?

Джэуап: Мы уахътэ вакцинитIур зэбгъэпшэныр тэрэзэп. Зэгъэпшэн клиническэ уплъэ­кIунхэр занкIэу ашIыгъэхэу щытыгъэмэ, къэтын гъэнэфа­гъэхэр къэпIон плъэкIыщтыгъэх, ау джыри ашIыгъэгоп. Арышъ, зы вакцинэм идэгъугъэ е адрэм идэигъэ япхыгъэхэу зэхахын алъэкIыщтхэм уядэIуныр тэрэзэп — нэбгырэ пэпчъ иеплъыкIэ къеIо. ГущыIэм пае, новосибирцэхэм яеплъыкIэр — ягупсэ гупчэу «Векторым» къегъэхьазырышъ, нахь цыхьэ фашIы. Вакцинэм ишIуагъэу къэкIощтыр ыкIи щынэгъончъэу зэрэщытыр а еплъыкIэмкIэ къыхэпхынэу щытэп. УинэIуасэ горэм «ар нахь дэгъу» зэриIуагъэм пае ащ икъыдэгъэкIын уежэнэу щытэп.

Зытетыр къэпIон зыхъукIэ, «ЭпиВакКорона» ыкIи «Спутник V» зыфиIохэрэр вакцинэ зэ­фэшъхьафитIу, ау иммунитетыр зыгъэпытэу ахэлъыр зэфэдэ. Коронавирусым ипанэ хашIыкIы­гъэ белокыр ары тIуми ахалъхьагъэр. Мыщ дэжьым мэхьанэ зиIэр – ар псэ зыхэмыт компонент. ПрепаратитIур зэрэзэтекIырэр узым изехьакIо «зытырагъэтIысхьэгъэ» белокыр ары. Новосибирскэ вакцинэм иантиген изехьакIо нэмыкI белокмэ хэлъыр, «Спутник V-м» — аденовирус псэухэри мыпсэухэри хагъэхьагъэх. Арэущтэу щыт нахь мышIэми, шIуагъэ къэзытырэ веществоу тIуми ахэлъыр зэфэдэ.

УпчIэ: Вакцинэм шIуа­гъэ къытыщтмэ а зэфэмыдэныгъэм мэхьа­нэ иIа?

Джэуап: Вакцинопрофилактикэр зэхэщэгъэным хэлэжьэрэ специалистхэмкIэ ары а зэфэмыдэныгъэм мэхьанэ зиIэр. Вакцинэхэр зэрагъэтIылъыщтхэр зэфэшъхьафых: «Векторым» къышIырэ вакцинэр фабэр градуси 2 — 8-м фэдизэу пIыгъын олъэкIы, «Спутник V» — чъыIэр градус 18-м къыщегъэжьагъэу ыкIи нахь къехэу. Вакцинэхэм шIуагъэу е ащ ыуж гумэкIыгъоу къахэкIыхэрэр ащ епхыгъэхэп.

Тикъэралыгъо къыщашIыгъэ препаратитIур шIыкIэ гъэнэфагъэм тетэу атхыгъэх, ау ушэтын гъогур джыри акIугъэп. Лъэныкъо гъэнэфагъэхэмкIэ ары зэраушэтыгъэхэр. Пандемием ыпкъ къикIыкIэ ахэр псынкIэу агъэфедэнхэ фаеу хъугъэх.

УпчIэ: О пшъхьэкIэ прививкэ ябгъэшIыгъэу щыта?

Джэуап: ЗэIофшIэгъухэм унашъо зэдэтшIи, тыгъэгъэзэ мазэм «Спутник V» (ащ дэжьым щыIагъэр) зыхэтлъхьагъ. «Векторым» ипрепарат къызежьэщтым охътэ гъэнэфагъэ те­шIэщтэу къыдгурыIуагъ. Щылэ ма­зэм ыгузэгу къызэратыгъэмкIэ, «ЭпиВакКорона» зыфиIорэм фэдэ хэлъхьагъу 500 Новосибирскэ хэкум ратыгъ. Ащ пэIудзыгъэ районхэм а пчъа-гъэр атырагощагъ. «Спутник V» вакцинэр къалэм IэкIэлъ, мы уахътэ ехъулIэу хэлъхьагъу мин 14 фэдиз къэкIуагъ, джыри а пчъагъэм игъорыгъозэ хэхъощт. ИгъэкIотыгъэ вакцинациер шъо­лъырым щырагъэжьагъ. «ЭпиВакКорона» зыфиIорэр къы­зыкIощтыр къэсIонэу сшIэрэп. Фаер ащ ежэщт.

УпчIэ: Вакцинэр цIыфым зыхаригъэлъхьаным ыпэкIэ сыда ышIэн фаер? Хэта зыхэзылъхьэ мыхъущтхэр?

Джэуап: ПрепаратитIур зы­халъхьэ мыхъущтхэр зэфэдэх: пэтхъу-Iутхъу, хэужъыныхьэгъэ ыкIи адэбз уз зиIэхэр, кIэлэцIыкIухэр, бзылъфыгъэ лъэрмыхьэхэр ыкIи сабый зыгъа­шхэхэрэр. Ау илъэс пчъагъэкIэ узэкIэIэбэжьымэ адэбз узым цIыфыр пэшIуекIуагъэмэ, щынагъо хэмылъынэу къысшIошIы. ЛъыдэкIуаер хахьэрэп. Лъагэу лъыр зыщыдэкIоегъэ уахътэр тебгъэкIымэ хъущт.

Сыдэу щытми, вакцинэр цIыфым халъхьаным ыпэкIэ врачыр къызэригъэплъын фае.

Адрэ шапхъэхэу прививкэ шIыным епхыгъэхэр зэхъокIыгъэхэп. Къы­зыпхалъхьэрэ нэужым мэфи 5-м къыкIоцI хьамамэм укIо, IофшIэн хьылъэ пшIэ хъущтэп. Прививкэр зыхябгъэлъхьаным тхьамафэ ыпэу аллергие къызыхэкIырэ гъомылапхъэхэр умы­шхыхэмэ нахьышIу.

УпчIэ: Адэ шъыпкъа шъон пытэхэр мэфэ 40-м къыкIоцI зэпхьы­лIэхэ хъущтэп зэраIорэр?

Джэуап: Хьау. Узэрэзе­кIощт шIыкIэхэу препаратхэм апытхагъэхэм шъон пытэхэм афэгъэхьыгъэу къыщиIорэп, шэпхъэ пытэхэр тыди щыгъэнэфагъэхэп. Ау, тэрэзэу узегу­пшысэкIэ, прививкэр ябгъэшIыным ыпэкIэ ыкIи ыуж мэфищ уемышъомэ нахь тэрэз. Адрэ мэфэ 42-м ехъурэ къэбарыр ошIэ-дэмышIэу къежьагъэп. COVID-19-м епхыгъэ вакцинациер уцугъуитIоу зэтеутыгъ тхьамэфищ азыфагоу. ЕтIани шIуагъэ къытыным тхьамэ­фищрэ уежэ. Зызэхэбгъэхъо­жьыкIэ, мазэрэ ныкъорэр къекIы. Иммунитетыр бгъэпытэнэу уфаемэ, шъон пытэхэм за­щыбдзыемэ нахьышIу.

УпчIэ: Коронавирусыр къызэузыгъэ цIыфым прививкэ сыдигъо аригъэшIымэ хъущта?

Джэуап: Мы узымкIэ цIыфыр вакцинэм ыгъэсымаджэу бэмэ къазэрашIошIырэр тэрэзэп. ЫпэкIэ къызэрэщысIуагъэу, пкъынэ-лынэр узым пэзгъэуцужьырэр псэ зыхэмыт компонентхэр арых. Арышъ, антителахэр иIэхэми, вакцинэм шIуагъэу къыхьырэм пэуцущтхэп. НэмыкI лъэныкъокIэ тыкъеплъы­мэ, коронавирусымкIэ сымэджа­гъэм вакцинэр ищыкIагъэмэ упчIэм иджэуап джыри щыIэгоп.

Пкъынэ-лынэр мы узым щызыухъумэрэ антителахэм ябагъэ зыфэдизын фаер ыкIи уахътэу зэрэхэлъыхэрэр джыри зэрэдунаеу щашIэрэп. Ау прививкэм иягъэ къызэрэмыкIощтыр нафэ.

УпчIэ: IофшIэнымкIэ зэзэгъыныгъэм къыщыдыхэлъытагъэу вакцина­циер шIокI имыIэу ягъэшIыгъэн фаеу экспертхэм ащыщхэм къаIо. ЦIыф­хэм яIофшIэн ашIокIодыным тещыныхьэх. Сыд еплъыкIа о ащ фыуиIэр?

Джэуап: Мы упчIэр къызэрыкIоу щытэп. Сыд хъугъэми, мыщ фэдэ екIолIакIэм фэгъэ­хьыгъэ унашъо ашIыным ыпэ- кIэ, нэбгырабэхэм яшIошIхэр къыдалъытэнхэ фае. Мыщ дэ­жьым пхъэшэ екIолIакIэр

сшIо­тэрэзэп. ИкIыгъэ илъэсым цIыф­хэм хахъоу яIэм чIэнэгъэшхо фэхъугъ ыкIи моральнэу къяхьылъэкIыгъ. Ау зыщыдгъэгъупшэ хъущтэп пандемием ты­зэрэхэтыр. Мы уахътэ псауныгъэр къэухъумэгъэным исистемэ къиныгъоу зэпичыхэрэр, акIуачIэ зэхэлъэу коронавирусым зэрэпэуцужьыхэрэр, нэ­бгырэ пэпчъ изэхэшIыкI къы­хьынэу щыт прививкэр зыха­ригъалъхьэмэ зэрэнахьышIур пстэуми тинэрылъэгъу. Мы Iоф мыпсынкIэм епхыгъэ унашъохэр зыштэщтхэм лъэныкъо пстэури къыдалъытэнхэм мэхьанэшхо иI.

Хэутыным фэзыгъэхьа­зырыгъэр Iэшъынэ Сусан. Сурэтхэр Iэшъынэ Аслъан тырихыгъэх.