«Адыгэ Республикэм псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ изаслуженнэ IофышI» зыфиIорэ щытхъуцIэр бэмышIэу къызфагъэшъошагъэхэм ащыщ Мыекъопэ къэлэ клиникэ сымэджэщым реанимациемрэ анестезиологиемрэкIэ иотделение ипащэу ВэкъэшIэ Рустем.

Медицинэр чIыпIэ зэжъу зыщиуцогъэ лъэхъаным зэмыблэжьэу пэрыт чIыпIэм итэу ащ Iоф ешIэ. Мы сымэджэщыр госпиталь зашIыгъэм къыщегъэжьагъэу врачым иIофшIэн бэкIэ нахь хьылъэ хъугъэ. Къэралыгъом имедик нэбгырэ мин пчъагъэхэм афэдэу, Рустем иIоф­шIэгъу куп игъусэу коронавирусыр къы­зэузырэ сымаджэхэм ящыIэныгъэ чэщи мафи фэбанэх.

Врач сэнэхьатым имэхьанэ зэрэиныр джыри зэ коронавирусым къыгъэшъыпкъэжьыгъ. Врачхэр ежь ящыIэныгъэ шъхьамысыжьхэу зикъэбар икъоу амы­шIэрэ зэпахырэ узым пэуцужьыгъэх. Социальнэ хъытыухэм узахаплъэкIэ, шъошэ Iужъоу ащыгъхэр зызыщахы­жьы­хэкIэ медикхэм акIышъо лъэужэу къыты­ригъанэрэм угу зэфимыщэн ылъэ­кIырэп. Чэщ-зымафэм ахэр сыхьати 3 — 4 ныIэп зэрэчъыехэрэр. Врачыбэмэ коронавирусыр къяузыгъэу, плъыр-стырым ыжъэхэу, Iоф зышIэн зэрэщымыIэм къыхэкIыкIэ сменэм техьэхэу бэрэ мэхъу. COVID-19-м илъэхъан врачыбэмэ яспециализацие зэблахъугъ. Хирургхэри, травматологхэри, гинекологхэри уз мэхъаджэм пэуцужьых. Мэзэ пчъагъэм къыкIоцI яIэхьыл-гупсэхэм апэчыжьэхэу хьакIэщ­хэм, сымэджэщхэм ащыпсэугъэх. Ащ фэдэ къинэу непэ алъэгъурэр цIыфхэм зэхашIыкIынэу, уасэ фашIынэу щыт.

Рустем иIофшIагъэ непэ къэралыгъом осэшIу къыфишIыгъ. Ау ежь ар изакъоу къылэжьыгъэу ылъытэрэп.

— «Адыгэ Республикэм изаслуженнэ врач» зыфиIорэ щытхъуцIэр сэ сиза­къоу къэсылэжьыгъэп, реанимацием Iоф щызышIэрэ санитаркэхэм къащегъэжьагъэу врачхэм анэсыжьэу яIа­хьышIу хэлъ мыр къызэрэсфагъэшъошагъэм, — къыхигъэщыгъ ащ. — Сэ сшъхьэкIэ игугъу къэсшIымэ, пшъэдэ­кIыжьэу схьырэм нахь хигъэхъуагъ, нахь лъэшэу Iоф сшIэным сыфигъэб­лагъ.

Къыхэзгъэщымэ сшIоигъу, Вэкъа­шIэхэм яунагъо исхэм врач сэнэхьатыр къызэрэхахыгъэр. Рустем ятэу Аслъан зэлъашIэрэ невролог, илъэс пчъагъэхэм республикэ сымэджэщым неврологиемкIэ иотделение пэщэ IэнатIэр дызэри­хьагъ, ышыпхъоу Саидэ джы ар лъигъэ­кIотагъ. Янэ терапевт, Мыекъопэ поликлиникэу N 4-м ипэщагъ. ТигущыIэгъу иIофшIэн 2001-рэ илъэсым сымэджэщым щыригъэжьагъ. Пшызэ къэралыгъо медицинэ институтым иинтернатурэ «кардиолог» сэнэхьатымкIэ къызеухым, кардиореанимацием ар Iухьагъ.

— Зэхэт реанимацием ыкIи анестезиологие къулыкъум Iоф щысшIэнэу езгъажьи, охътэ гъэнэфагъэ тешIагъэу гухахъо зэрэхэзгъуатэрэр къызгурыIуагъ, — еIо ащ. — Анестезиологым ипшъэрылъ шъхьаIэхэм ащыщ сымаджэр зэрыфэрэ чIыпIэ гузэжъогъум къырищыжьыныр. Операциехэм ялъэхъан анестезиологым «искусственнэ шIыкIэкIэ» а чIыпIэм сымаджэр рещэ, нэужым къырещыжьы. Сыхьат заулэхэм къакIоцI сизекIуакIэ икIэух къэнафэ.

Гъэтхапэм къыщегъэжьагъэу Адыгеим исымэджэщхэр ковиднэ сымаджэхэр аштэнхэм фытырагъэпсыхьэхэ зэхъум, Мыекъопэ къэлэ сымэджэщым иреанимацие иIофышIэхэм узыухъумэрэ шъуа­шэхэр ащыгъынхэм зыфагъасэу ауб­лагъ. КIэкIэу ахэр яшъошэ шъыпкъэ хъугъэхэу сыхьати 4 — 5-м зыщамыхыхэу, гъэпсэф ямыIэу Iоф ашIэ. Ар зэрэкъиныр къызыгурыIорэ закъор ежь медикхэр ары.

— Реанимацием чIэлъ сымаджэхэр Iэзэгъоу арашIылIагъэм зишIуагъэ емыкIыгъэу, нахь хьылъэхэр арых, — къы­Iуагъ врачым. — Адрэхэм афэмыдэу, тиотделение Iутхэм хьадэгъур нахьыбэрэ алъэгъу. Врачым иэмоциальнэ лъэныкъокIэ ар лъэшэу къины. Джащ пае, амал зэриIэкIэ, ныбджэгъу­ныгъэ зэфыщытыкIэхэр отделением щытэгъэпытэх. Сэ сшъхьэкIэ гугъэм сы­хещыжьы.

ВэкъэшIэ Рустем зэрилъытэрэмкIэ, реанимацием илъ сымаджэхэми къинышхо алъэгъу. Дэпкъи 4-м уяплъэу, укъэтэджын, укъычIэкIын умылъэкIэу, укъэзыуцухьэрэ цIыфхэм анэгу умылъэ­гъоу, телефоныр умыгъэфедэшъоу ущы­лъыныр IэшIэхэп. Арэу зыхъурэм, ащыщыбэр депрессием ефэх. Амал зэриIэкIэ сымаджэхэм гущыIэгъу афэ­хъух, къызэрашIэжьынхэу ацIэ, алъэкъуа­цIэхэр зытетхэгъэ пкъыгъохэр ащыгъхэм ахалъхьэх. Узыр къызежьакIэм, къэбарыр икъоу амышIэу врачхэм а шъуашэр ащыгъэу сымаджэхэм залъэгъухэкIэ, ащыщтэщтыгъэх. Джы ащ фэдэжьэп.

Зэрэдунаеу врач сообществэр «ковидым» зэрэпэуцужьырэр шъхьэихы­гъэу къэбар жъугъэм иамал зэфэшъхьафхэм къащыраIотыкIы. Мафэ къэс ащ фэдэхэм Рустем ахэплъэ, IудзыгъэкIэ шIыкIэм тетэу кIорэ конференциехэм ахэлажьэ, Iэзэн IофымкIэ кIэ горэ къе­жьэмэ блимыгъэкIыным ыуж ит.

Коронавирусыр къызежьэм цIыфыбэм а узыр зэрэщыIэр ашIошI хъущтыгъэп. Ау нэбгырабэмэ къызалъыIэсым къагурыIуагъ зыфэдэри, щынагъоу къыздихьын ылъэкIыщтри. Ау джыри икъоу зыфэсакъыжьыхэрэп. ТигущыIэгъу цIыфхэм закъыфегъазэ амал зэриIэкIэ яунэхэм арысынхэу, яныбджэгъухэм ахэмыхьанхэу, нэбгырабэ зыщызэрэугъоирэ чIыпIэхэм защадзыенэу. Нэгуихъор, нэ­мыкI зыухъумэхэрэ шIыкIэхэр къызфагъэфедэнхэу.

— Непэ зэрэдунаеу зыхэфэгъэ гумэкIыгъом щыIэныгъэм илъэныкъо пстэуми зэрар якIы. Арышъ, шIуагъэ къэзытыщт лъэныкъор къыхихынэу нэбгырэ пэпчъ есIомэ сшIоигъу, — къыIуагъ Рустем. — Ащ къикIырэр ахъщэр е шIоигъоныгъэр арэп ыпэ ибгъэшъынэу щытыр, щыIэныгъэр ары. ЦIыфым ищыIэныгъэ зышIокIодыкIэ адрэхэм мэхьанэ яIэжьэп.

Сэнэхьат къыхэхыныр цIыфымкIэ Iофыгъо шъхьаIэу щыт. Врач хъу зышIоигъом къыгурыIонэу щыт шIуагъэу ыкIи щыкIагъэу мыщ хэлъхэр. Сыда пIомэ, врачыр ежь ищыIэныгъэ емыгупшысэу чэщи мафи сымаджэм IэпыIэгъу фэхъу. ЦIыфым ыпашъхьэкIэ пшъэдэкIыжь инэу иIэр лIыхъужъныгъэ хэлъэу зэрихьан фае мэхъу. Джа зэпстэури къыгурыIозэ, тигущыIэгъу мы сэнэхьатыр къыхихыгъ ыкIи зэрэфэшъыпкъэр мы охътэ гузэжъо­гъум къыщигъэнэфагъ. Рустем фэдэ врачхэр зэрэтиIэхэм уимыгъэгушIон ыкIи урымыгушхон плъэкIырэп. Республикэми ынаIэ ащ тыридзи щытхъуцIэу къыфагъэшъошагъэр къызэрилэжьыгъэм тицыхьэ телъ.

Iэшъынэ Сусан.