АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм тыгъуасэ я LVII-рэ зэхэсыгъо иIагъ. Ар зэрищагъ Парламентым и Тхьаматэу Владимир Нарожнэм.

Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, ми­ни­стрэхэм я Кабинет хэтхэр, федеральнэ ыкIи республикэ къулы­къухэм, ведомствэхэм япащэхэр.

Зэхэсыгъом зыщыхэплъагъэ­хэм апэрагъэр АР-м и ЛIышъхьэ иотчетэу гъэсэныгъэмкIэ, культурэмкIэ, псауныгъэм икъэухъу­мэнкIэ, социальнэ фэIо-фа­шIэхэм ягъэцэкIэнкIэ организациеу республикэм итхэм ыкIи ар зизэхэщакIохэм блэкIыгъэ 2019-рэ илъэсым зэшIуахы­гъэхэм, ахэм нахьышIоу Iоф ашIэным пае амалэу агъэфе­дэщтхэм афэгъэхьыгъэр ары. Депутатхэр ащ хаплъэхи, игъоу алъытагъ.

Нэужым къихьащт 2021-рэ илъэс бюджетым ыкIи 2022 — 2023-кIэ агъэнэфагъэхэм афэгъэхьыгъэ хэбзэгъэуцугъэм ипро­ект тегущыIагъэх. Ащ апэрэ еджэгъумкIэ зыхаплъэхэм ыуж зэхъокIыныгъэу фэхъугъэ­хэм къащигъэгъозагъэх Парламентым и Тхьаматэ игуадзэу, бюджет, финанс, хэбзэIахь ыкIи экономикэ политикэмкIэ, предпринимательствэмкIэ ыкIи Iэ­кIыб экономикэ зэпхыныгъэ­хэмкIэ Комитетым ипащэу Iэщэ Мухьамэд.

Ащ къызэриIуагъэмкIэ, законопроектым гъэтэрэзыжьынэу 7 фашIыгъ. Ахэм Парламентым икомитетхэр атегущыIагъэх, адырагъэштагъ. Республикэ бюджетым игъэпсын Феде­ральнэ гупчэм иIахь хэпшIыкIэу къыхилъхьагъ. Сомэ миллиардрэ миллион 890,7-рэ ащ къы­тIупщыщтым ишIуагъэкIэ хахъо­хэр нахьыбэ хъугъэх. Ащ фэгъэ­хьыгъэ гъэтэрэзыжьыни фа­шIыгъ. А мылъкум щыщэу субсидиехэр сомэ миллиардрэ миллион 648,1-рэ мэхъух, сомэ миллиони 4,7-р субвенций.

Ащ тетэу 2021-рэ илъэс бюджетыр хахъохэмкIэ сомэ миллиард 26-рэ миллион 510,9-рэ хъугъэ. Ащ хэхьэх хэбзэIахь ыкIи мыхэбзэIахь сомэ мил­лиард 11-рэ миллион 549,6-р, зымыгъэзэжьыщт мылъкоу сомэ миллиард 14-рэ миллион 961,4-р. Бюджетым ихъарджхэр сомэ миллиард 27-рэ миллион 36,5-рэ зэрэхъущтхэр. Сомэ миллион 525,6-рэ щыкIагъэ фэхъущт.

Лъэныкъо пстэумэ затегущыIэхэм ыуж, республикэм ифинанс тхылъ шъхьаIэ ятIонэрэ еджэгъумкIэ аштагъ.

Джащ фэдэу мы зэхэсыгъом шIокI зимыIэ медицинэ страхованиемкIэ ЧIыпIэ фондым 2021-кIэ ибюджети щаштагъ. Ащ щыкIагъэ фэхъущтэп. ХахъохэмкIи, хъарджхэмкIи ар сомэ миллиарди 5-рэ миллион 751-рэ зэрэхъущтыр.

ПстэумкIи республикэ хэбзэгъэуцугъэ 12-мэ атегущыIагъэх, игъоу алъытагъэх. Ахэм ащыщ медицинэм иIофышIэу, ипотекэр ыгъэфедэзэ псэукIэ амалэу иIэр нахьышIу зышIыгъэхэм, социальнэ IэпыIэгъу ятыгъэным фэгъэхьыгъэр. Апшъэрэ ыкIи гурыт медицинэ гъэсэныгъэ иIэу, муниципальнэ образованием иучреждениеу кадрэхэмкIэ щыкIагъэхэр зиIэм щылажьэ­рэм, банкым ипотекэ щи­гъэпси унэ къыщэфыгъэмэ, со­циальнэ ахъщэ тын фэгъэ­кIожьыгъэнэу ащ къыщеIо. Зако­ным къызэ­рэ­щы­дэлъыта­гъэмкIэ, ахъщэр зэтыгъоу ара­тыщт, сомэ мин 250-м ехъущтэп. Шап­хъэу пылъхэм зэу ащыщ Iэпы­Iэгъур зэратыгъэм а чIыпIэм илъэси 5-м нахь мымакIэу Iоф щишIэныр.

КIэлэцIыкIу ибэхэм е лъыплъэн имыIэу къэнагъэхэм япсэукIэ амалхэр нахьышIу ш­Iыгъэнхэм фытегъэпсыхьэгъэ республикэ закони Пар­ламентым идепутатхэм зэхэ­сыгъом щаштагъ. Мы купхэм ахахьэхэрэм псэупIэхэр яты­гъэнхэм ыкIи зыныбжь имы­къу­гъэхэм алъыплъэгъэным афэ­гъэхьыгъэ хэбзэгъэуцугъэхэм зэхъокIыныгъэу афашIыгъэхэм ибэу е лъыплъэн имыIэу къэнагъэм ыныбжь илъэс 23-м нэсыгъэми, ехъугъэми, псэупIэ имыIэмэ ар егъэгъотыгъэнэу къащыдэлъытагъ.

НахьыпэкIэ ащ фэдэ фэгъэ­кIотэнхэр илъэс 23-м нэсыфэкIэ ыгъэфедэнхэ ылъэкIынэу ары законым къызэрэщиIощтыгъэр. Ар депутатхэм агъэтэрэзыжьыгъ.

Джащ фэдэу бюджет Iоф­шIэным, муниципальнэ къулыкъум, АР-м игъогу фонд, гъэсэ­ныгъэм, нэмыкIхэм афэгъэхьыгъэ хэбзэгъэуцугъэхэм зэхъо­кIыныгъэхэр афэшIыгъэнхэм афэгъэхьыгъэ законхэр, законопроектхэр апэрэ ыкIи ятIонэрэ еджэгъухэмкIэ аштагъэх.

Повесткэм щыгъэнэфэгъэгъэ Iоф 30-р зызэхафым ыуж АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат гущыIэр ыштагъ. Непэ гумэкIыгъо шъхьаIэу зэпстэуми яIэ коронавирусыкIэм пэшIуе­кIорэ Iофэу зэшIуахыхэрэм апэ къатегущыIагъ. Ар къызэолIа­гъэхэм зыщяIэзэщтхэ чIыпIэ 260-у джыри хагъэхъощтым игъэпсынкIэ Iофхэр зынэсыгъэ­хэм, лабораторие къызэIуа­хынэу ыуж зэритхэм, федеральнэ IэпыIэгъум ишIуагъэкIэ томографитIу къызэращэфыщтым къащигъэгъозагъэх.

— КъызэуалIэхэрэм япчъагъэ къыщыкIэрэп, — къыIуагъ рес­публикэм ипащэ. — Медицинэм иIофышIэхэм атегъэуагъэ хъугъэр бэдэд, арышъ, сыма­джэхэм анэмыкIырэ Iоф амы­шIэ­нэу амалхэр ятыгъэнхэм ты­пылъын фае. Зэпахырэ узэу дунаир зэлъызыкIугъэм епхыгъэ Iофхэм ямызакъоу, тапэкIэ республикэм хэхъоныгъэхэр ез­гъэшIыщт лъэныкъохэмкIи тиIофшIэн къызэтедгъэуцорэп.

Федеральнэ министерствэ­хэмрэ ведомствэхэмрэ зэра­дэлажьэхэрэм, ахэм япащэхэм зэIукIэгъоу адыриIагъэхэм, зэ­хэсыгъоу зыхэлэжьагъэхэм, Iо­фыгъоу зигугъу ашIыгъэхэм ЛIышъхьэр къатегущыIагъ. Адыге­им иэкономикэ хэхъоныгъэхэр егъэшIыгъэнхэм фытегъэпсы­хьэгъэ хэушъхьафыкIыгъэ программэм ипхырыщын, Мые­къуапэ ыкIи Мыекъопэ районым ащыпсэухэрэм псы къабзэ аIэ­кIэгъэхьэгъэным фытегъэ­псыхьэгъэ проектхэм ягъэцэ­кIэнкIэ Федеральнэ гупчэм IэпыIэгъоу къытыщтым, гъэстыныпхъэ шхъуантIэр зимыIэу Адыгеим исхэм ар алъыгъэIэсыгъэным, нэмыкIыбэхэм зэ­ратегущыIэхэрэр къыIуагъ.

Республикэм ипащэ Парламентым идепутатхэм закъы­фигъазэзэ, хэбзэгъэуцун Iофэу агъэцакIэрэм шIуагъэ къызэритырэм, зэпахырэ узым зызщиу­шъомбгъурэ лъэхъаным къотэгъу къызэрафэхъугъэхэм, яшIогъэшхо къызэрагъакIорэм афэшI лъэшэу къазэрафэразэм къыкIигъэтхъыгъ, Къэралыгъо Совет — Хасэмрэ хэбзэ гъэцэкIэкIо къулыкъухэмрэ зэгурыIохэу зэ­рэзэдэлажьэхэрэр республикэм социальнэ-экономическэ хэхъо­ныгъэхэр ышIынхэм зэрэфэIорышIэрэр къыхигъэщыгъ.

ХЪУТ Нэфсэт.