Адыгэ къуаер республикэм ибренд. Ду­на­­им къое зэмылIэужыгъо минищ фэдиз къыщыдагъэкIы. Ахэм ащыщэу зыпэпшIын щы­мыIэ адыгэ къуаем идэгъугъэкIэ ыцIэ лъагэу зэрэIугъэм уимыгъэгушхон плъэкIырэп.

Урысыем мэкъу-мэщымкIэ и Министерствэ «Урысыем иIэ­шIугъакIэхэр» зыфиIорэ апэрэ лъэпкъ зэнэкъокъоу зэхищагъэм икIэуххэр тыгъэгъазэм и 8-м зэфихьысыжьыгъэх. Лъэныкъуи 8-кIэ текIоныгъэ 24-рэ агъэнэфагъ. Адыгэ къуаем ятIонэрэ чIыпIэр къыдихыгъ ыкIи лъэныкъоу «На всю страну» зыфиIорэмкIэ хагъэунэфыкIырэ чIыпIищыр къыдэзыхыгъэхэм ахэфагъ. Мыщ фэгъэхьыгъэ къэбар гушIуагъор АР-м и ЛIы­шъхьэу КъумпIыл Мурат иин­стаграм нэкIубгъо къыригъэ­хьагъ.

Шъугу къэдгъэкIыжьын, Урысыем мэкъу-мэщымкIэ и Ми­ни­стерствэ кIэщакIо фэхъуи зэ­нэкъокъур шэкIогъум зэхащагъ. Къэралыгъом ишъолъыр 79-мэ ялъэпкъ шхыныгъо 500-м ехъу зэнэкъокъум къыщагъэлъэгъуагъ. Урысыем щыпсэурэ цIыф пэпчъ икIэсэ гъомылэпхъи­­щымэ ымакъэ афитын амал иIагъ, ау ахэр шъолъыр зэфэшъхьафищмэ ащыщын фэягъ.

Адыгеим и ЛIышъхьэ респуб­ликэм ибренд шъхьаIэу адыгэ къуаем икъыдэгъэкIын мэхьа­нэ­шхо реты, мы шхыныгъор на­хьыбэ хъумэ, ащ зызэриушъом­бгъущтыр къыхегъэщы. Ащ пае адыгэ къуаер къыдэзыгъэкIы­хэрэм я Союз республикэм щы­зэхащагъ.

— Вологодскэ дагъэм ыкIи башкир шъоум ягъусэу тиадыгэ къуае шъолъыр брендхэмкIэ анахь дэгъоу алъытагъ. Эксперт комиссием ыкIи цIыфхэм амакъэ зэратыгъэм джыри зэ къыгъэлъэгъуагъ тикъэралыгъо щы­псэухэрэм адыгэ къуаер агу зэрэрихьырэр. Мы гъомылапхъэр псауныгъэмкIэ ишIуагъэ къызэрэкIорэм ыкIи зэрэIэшIум имызакъоу тикультурэ, титарихъ, тишэн-хабзэхэм агопчын умы­лъэкIын язы Iахьэу щыт! Зэлъа­шIэрэ адыгэ къуаем амакъэ фэзытыгъэхэм зэкIэми сирэзэныгъэ гущыIэхэр афэсэгъазэ, — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

ЗэкIэмкIи нэбгырэ 8504-мэ адыгэ къуаем амакъэ фатыгъ. Ащ къегъэлъагъо мы гъомылапхъэм къызэрэкIэупчIэхэрэм ыкIи икъыдэгъэкIын зэрэхахъо­рэм. 2020-рэ илъэсым имэзипшIэу пыкIыгъэм къое ыкIи ащ хэшIыкIыгъэ гъомылэпхъэ тонн мин 16,2-рэ Адыгеим къы­щыдагъэкIыгъ. БлэкIыгъэ илъэсым егъэпшагъэмэ, ащ ипчъа- гъэ тонн мини 2-кIэ нахьыбэу мыгъэ къыдагъэкIыгъ.

Адыгэ къуаем икъэбар апэдэ­дэ я 7 — 8-рэ лIэшIэгъухэм къа­­щежьэ. Ащ фэгъэхьыгъэ къэбарыр Нарт эпосым къыщыреIотыкIы. ЛIыжъхэм къызэраIотэ­жьыщтыгъэмкIэ, зэолIыр зекIо кIон хъумэ къое гъэгъугъэр ыкIи фыгу IамычIэ зыдырихьыжьэщтыгъэ ыкIи ащ къыхэкIыкIэ ренэу ыныбэ изыгъ, кIуачIэ иIагъ. Мы гъомылапхъэм къэбарэу пылъым джыри зэ нафэ къешIы адыгэ къуаем итарихъ лъэпкъым итарихъ, ишэн-ха­бзэ­хэм агопчын умылъэкIынэу пытэу зэрэхэхьагъэр.

Урысыем ишъолъырхэм ямызакъоу, IэкIыб къэралыгъохэми адыгэ къуаер дэгъоу ащашIэ, ыцIэ чыжьэу Iугъэ. ИIэшIугъэкIэ, изэхэлъыкIэкIэ ащ ебгъэпшэнэу щыIэр макIэ. Ижъырэ лъэхъаным къыщегъэжьагъэу мы гъомылапхъэм адыгэхэм осэшхо фашIы, агъэлъапIэ. ХьакIэу ыкIи зекIоу Адыгеим къеблагъэхэрэр апэу къызкIэупчIэхэрэр адыгэ къуаер ары. Бэмэ ар агу рехьы ыкIи шIухьафтынэу ащэфы.

Урысыем мэкъу-мэщымкIэ иминистрэу Дмитрий Патру­шевым къызэриIуагъэмкIэ, мы проектым ишIуагъэкIэ Урысыем къыщыдагъэкIырэ гъомылапхъэ­хэм ядэгъугъэ нахь щыгъуазэ хъугъэх.

— Зэнэкъокъум пшъэрылъэу иIагъэр УФ-м и Президент иуна­шъо игъэцэкIэн къыпкъырыкIыхэзэ анахь «лъэшхэр» ыкIи зэ­лъашIэрэ шъолъыр брендхэр къыхэгъэщыгъэнхэр ары. «Урысыем иIэшIугъакIэхэр» зыфи­Iорэм ишIуагъэкIэ IофшIэпIэ цIыкIухэм ыкIи фермер хъызмэт­шIапIэхэм къыдагъэкIырэ гъомылапхъэхэм япчъагъэ, экспортым ыкIи зекIом алъэныкъокIэ шъолъырхэм яамалхэм ахэ­хъощт, джащ фэдэу урысые брендхэр, гъомылапхъэр къыдэзыгъэкIыхэрэр нахь зэлъашIэ хъущтых, — къыIуагъ министрэм.

Шъугу къэдгъэкIыжьын, адыгэ къуаер тыди зэрэщызэлъашIэрэр къызфагъэфедэзэ, илъэс пчъагъэхэм ар нэмыкI шъолъыр­хэм яхъызмэтшIапIэхэм къыдагъэкIыщтыгъ. Специалистыбэ­ми, цIыф къызэрыкIохэми зэра­лъы­тэрэмкIэ, иIэшIугъэкIи, изэхэлъы­кIэкIи Адыгеим къыщыда­гъэ­кIырэм ар лъэшэу текIыщтыгъ. «Адыгэ къуай» зытетхэгъэ про­дукциер джы къызщыдэб­гъэкIын плъэкIыщт закъор тиреспублик ары. Ащ фэдэ уна­шъо 2017-рэ илъэсым ашIыгъагъ.

КIАРЭ Фатим.