КIэлэцIыкIум ищыIэныгъэ ным чIыпIэшхо щеубыты. Ащ иапэрэ гу­щы­Iэ зыфигъэхьырэр дунэе нэфым къытезыгъэхъогъэ бзылъфыгъэр ары. Ащ дакIоу, ным ищыIэныгъэкIэ илъфыгъэ чIыпIэу щиубытырэр гурыIогъуае. Ащ ижьыкъэщэни, ипсэукIи, игупшыси зэпхыгъэр исабый.

Ащ рэхьатныгъэ иIэным, ипсау­ныгъэ зэщымыкъоным зыгъэпсэфыгъо имыIэу пылъ. Ным гукIэгъуныгъэу хэлъыр, фэбэныгъэу илъфыгъэ пигъохырэр гъунэнчъэм фэд.

Шъыпкъэ, бзылъфыгъэм мэхьанэшхо иI. Унагъом зэгу­рыIоныгъэ, шъхьэкIэфэныгъэ ­илъыщт­мэ, кIэлэцIыкIухэм гуфэ­бэныгъэ зэфы­ряIэу къэхъущтхэ­мэ анахьэу зэлъытыгъэр бзылъфыгъэр ары. Ар акъылышIоу, Iушэу псэу зыхъукIэ, унэгъо дахэ зэришIэщтым щэч хэлъэп.

Непэ зигугъу къэтшIы тшIои­гъо бзылъфыгъэр къызэрыхъу­хьэгъэ унагъом шэн-хэбзэ дахэу илъхэр иIэубытыпIэу исабыйхэр егъасэх. Пстэуми апэу цIыфыныгъэ ахилъхьаным, гукIэгъуныгъэ зэфыряIэу къэтэджынхэм пылъ.

Джарымэкъо лIакъом Рузанэ къызыхэхьагъэр илъэси 10 ­хъу­щт. А уахътэм къыкIоцI бзы­лъфыгъэр зыщынысэ къуаджэу Тэхъутэмыкъуае игугъу дахэкIэ ща­шIы, щагъэлъапIэ. Ишъхьэгъу­сэу Азмэтрэ ежьыррэ непэ сабыиплI зэдапIу. Унагъом иIэ­шIугъэ зэхашIэу, гуфэбэныгъэ зэфыряIэу къэтэджынхэм ахэр фагъасэх.

— 2010-рэ илъэсым Джары­мэкъомэ сакъыхэхьагъ, — къыт­феIуатэ Рузанэ. — Хэтрэ бзылъ­фыгъи къызщыхъугъэ, зы­щапIугъэ унагъор ыбгынэни нэмыкI лIакъо хэхьаныр фэ­­псын­кIэп. Ащ шэн-хабзэу илъыр шъхьафы, о узэсагъэм фэдэп. Ау апэрэ мафэу мы унагъом сыкъызихьагъэм къыщегъэжьа­гъэу сигъашIэм сахэсыгъэм фэдэу ащыщ сыхъугъ. НысэкIэ къысэмыплъыхэу япшъашъэу салъытагъ. Ащ мэхьанэшхо иI. Унагъом гуфэбэныгъэ къыс­фыриIэн, силъытэн чIыпIэ сизыгъэуцуагъэр бзылъфыгъэу исыгъэр ары — ятIонэрэ нэу слъытэрэ сигуащ. АщкIэ лъэшэу сыфэраз. Сыгу къэмыкIыгъэ- хэр шъабэу къысиIожьыщтыгъэх, къысигъэлъэгъущтыгъэх. ЗыщищыкIагъэм гъэсэпэтхыдэ сигъэ­гъотыгъ, зыщищыкIагъэм сидахэ ыIуагъ.

Рузанэ адыгэ унэгъо зэкIу­жьэу Очэпщые дэсхэм ащыщ къихъухьагъ. Нахьыжъыр зыщагъэлъапIэу, цIыфыныгъэм уасэ зыщыфашIырэмэ ащыщ. Де­лэкъо Азмэтрэ Марыетрэ якIэ­лищырэ япшъэшъэ нахьыкIэрэ лъытэныгъэ цIыфмэ афыряIэу, Iэдэбныгъэ ахэлъэу зэрагъэсэщтхэм пылъыгъэх. Джащ фэдэу яунагъо спортым мэхьанэшхо щыратыщтыгъ. Ащ ишыхьат Рузанэ ышнахьыжъхэм дзюдом, самбэм алъэныкъокIэ зэнэкъо­къухэм хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр къазэрэщыдахыгъэхэр.

— Сянэ тапэкIэ къысшъхьэпэжьыщт ушъыйхэр къысиIощтыгъэх, шIэныгъэ зыхэсхыщт къэ­бархэр къысфиIуа­тэщтыгъэх, — игукъэкIыжьхэм тащегъэгъуа­зэ Рузанэ. — Бзы­лъфыгъэм лъагъоу къыхихырэм мэхьанэу иIэр, ар унагъо ихьэмэ зэрэзекIон фаер сигъашIэщтыгъ. Сызэрэхъущтыр къысиIощтыгъ, мытэрэзэу зе­кIорэм фыщылъыр къысфиIуа­тэщтыгъ. Сэр-сэрэу емрэ шIумрэ зэхэсфын слъэ­кIынэу гупшысэхэр сигъэшIыщтыгъэх.

2004-рэ илъэсым Рузанэ гурыт еджапIэр къыухыгъ ыкIи Адыгэ къэралыгъо университетым июридическэ факультет чIэхьагъ. Нэужым Iоф ышIэнэу игъо имыфэу унагъо ихьагъ. ТигущыIэгъурэ ишъхьэгъусэрэ Мыекъуапэ илъэс заулэрэ дэсыгъэх, ау IофшIэным ыпкъ къикIыкIэ Азмэт къызщыхъугъэ Тэхъутэмыкъуае ыгъэзэжьын фаеу хъугъэ. Джырэ уахътэ ар ТэхъутэмыкъуаекIэ спорт ко­митетым итхьамат.

Азмэтрэ Рузанэрэ сабыиплI зэдапIу. Лъэпкъыр лъызы­гъэ­кIотэщт шъэожъыиплIымэ ахэр ащэгушIукIых, арэгушхох. Ана­хьыжъэу Мурат илъэсибгъу ыныбжь, Джанбэч илъэсих хъу­гъэ. Ащ ыуж къикIырэ Батыр илъэсищ ыныбжь. АнахьыкIэ цIыкIоу Дамир илъэситIу хъущт. Нахьыжъхэр зэрафэлъэкIыщтымкIэ янэ IэпыIэгъу фэхъух. АшнахьыкIэ цIыкIухэм акIэрэсых, агъэджэгух. — СызщапIугъэ унагъом щыс­лъэгъугъэ шэн дахэхэр сисабый­хэм ахаслъхьэ сшIоигъу, — къыт­феIуатэ Рузанэ. — Ны­жъыр шIу алъэ­гъоу, ежьхэм азыфагу зэгу­рыIоныгъэрэ гуфэ­бэныгъэрэ илъэу згъэсэнхэу сыфай. Сэри унэгъо Iужъу сы­къихъухьа­гъэшъ, цIыфыбэ зэрысым насып илъэу сэлъытэ.

ТигущыIэгъу къызхэкIыгъэ уна­гъоми, къызхэхьагъэми спортыр шIу щалъэгъу. Ясабыйхэри ащ зэрэпащэщтхэм пылъых. Мурат цIыкIур самбэм агъакIо. Джащ фэдэу пианинэми шъэо­жъыем дэгъоу къырегъаIо.

— Анахьэу сигущыIэ къыщы­хэзгъэщы сшIоигъор сишъхьэгъусэ янэрэ ятэрэ сызэрафэразэр ары. Апэрэ мафэу яунэ сыкъызихьагъэм къыщегъэжьагъэу япшъашъэм фэдэу къысэплъыгъэх ыкIи гуфэбэныгъэ къысфыряIэу къыспэгъокIыгъэх. Сабыйхэр спIунхэмкIэ сигуащэ IэпыIэгъушхо къысфэхъу. Узхэхьэгъэ унагъом уигъэлъэпIэным сэркIэ осэшхо иI, — къыт­фе­Iуатэ тигущыIэгъу.

Джарымэкъомэ яунагъо спортым фэгъэхьыгъэ зэнэкъокъу-хэм чанэу ахэлажьэ. БлэкIыгъэ илъэсым ясабыйхэр ягъусэу ГТО-р атынэу Мыекъуапэ кIогъагъэх, зэфэхьысыжь дэгъу­хэри яIэу къэкIожьыгъэх. ХэушъхьафыкIыгъэ чIыпIэ къыпфагъэ­шъошэным нахь лъапIэр зэ­гурыIоныгъэ дахэ уиIэу узэрэзэдэпсэурэр уилъфыгъэхэм о уищысэкIэ ябгъэлъэгъуныр ары. Мыщ фэдэ Iофтхьабзэхэр, зэ­нэкъокъухэр ащкIэ амалышIух.

— Еджагъэхэу, гъэсагъэхэу сикIалэхэр хъунхэу сызэрэфаем дакIоу, ахэм цIыфыныгъэ ахэлъэу къэтэджынхэм сыкIэхъо­псы. Ежьхэм азыфагу гукIэгъу­ныгъэ илъэу, шъхьэкIэфэныгъэ цIыфхэм афыряIэу дгъэсэнхэу сыфай, — игупшысэхэмкIэ къыд­дэгуащэ Рузанэ.— Тиунагъо спортым чIыпIэ гъэнэфагъэ щеу­быты. Ащ къыхэкIэу тикIа­лэхэм апкъышъол псыхьагъэу, спортыр шIу алъэгъоу къэтэ­джынхэм тыпылъыщт.

Джырэ уахътэ ныбжьыкIэхэм сабыибэ къагъэхъужьырэп, ащ къиныгъоу пылъым ­егъэщынэх, ау сыкъызтегу­щы­Iэгъэ унагъор ахэм ащыщэп. Рузанэ илъэс 33-рэ ыныбжь, сабыиплI иI.

Хэтрэ цIыфи зыкIэхъопсырэ нэхъоир, насыпыр Джарымэ­къомэ яунагъо илъ. Непэ ныб­жьы­кIэхэм щысэ зытырахырэмэ ащыщых Азмэтрэ Рузанэрэ. Ящагу сабый щхы макъэ дэ­IукIы, ежьхэм зэгурыIоныгъэу азыфагу илъым уегъэрэхьаты. ЦIыфым нахь ыгъэлъэпIэрэ шэн-хэбзэ дахэхэр зэрылъ унагъом гухэлъэу иIэхэр къыдэ­хъунхэу тыфэлъаIо.

Абрэдж Сэтэнай.