«Къыддэзэуагъэхэм акIыб зыкъодгъэбылъыхьагъэп»
Шапсыгъэ къуаджэхэу Хьаджыкъо, Къэлэжъ, Лыгъотх ащыщ нэбгырэ 200-м ехъу Хэгъэгу зэошхом хэлэжьагъ.
Ахэм ащыщхэм ядэжь къагъэзэжьынэу янасып къыхьыгъ, ау нэбгыраби ащ щыфэхыгъ. Хэгъэгур фашистхэм ащызыухъумэгъэ тичIыпIэгъухэр тишIэжь непи хэлъых. Ветеранхэм ягугъу шIукIэ тэшIы, ахэм лIыхъужъныгъэ зэрэзэрахьагъэм фэгъэхьыгъэ тхыгъэхэр гъэзетхэм къарэхьэх, чIыгу гупсэр къэзыухъумэгъэ нахьыжъхэр ныбжьыкIэхэмкIэ щысэтехыпIэу щытых.
Къуаджэу Лыгъотх къыщыхъугъэ Хьахъо Аслъан ЛъэпшъыцIыкIу ыкъом ищыIэныгъэ зэрэщытэу Хэгъэгу зэошхом къызэпыригъэзагъ. ЛъэпшъыцIыкIу къыпыфэгъэ сабыи 10-мэ ащыщэу плIыр: Рэщыдэ, Щамил, Долэт, Аслъан фронтым щызэуагъ. 1943-рэ илъэсым зыдэхъугъэр амышIэу Долэт кIодыгъэ. Зыныбжь илъэс 21-м нэмысыгъэ Аслъан ялъэIуи, 1941-рэ илъэсым чъэпыогъум и 16-м заом заригъэщагъ. Лыгъотх щыщ кIалэр хы флотым изенитнэ артиллерие хэтыгъ. Сталинград дэжь щызэогъэ Волжскэ дзэ флотым исклад икъэухъумэн ар зыхэтыгъэ дзэр фэгъэзэгъагъ. ЫужкIэ зенитчикхэр Севастополь дэжь щыкIогъэ заохэм ахэлэжьагъэх. Аслъани, ащ къыдэзэуагъэхэми стратегическэ мэхьанэ зиIэ аэродромышхор пыим иавиацие щаухъумагъ.
1944-рэ илъэсым хы ШIуцIэ флотым ипащэхэм Хьахъо Аслъан Батуми агъакIо, партийнэ-комсомол учетымкIэ политотделым иинструкторэу ащ щэлажьэ.
Зэо ужым Лыгъотх щыщ кIалэр Московскэ горнэ институтым чIахьи, 1952-рэ илъэсым къыухыгъ. Донбасс ишIомыкIчIэхыпIэхэм ащылэжьагъ. ЕтIанэ шIомыкI промышленностымкIэ научнэ-ушэтэкIо институтэу Москва дэтым, химическэ промышленностымкIэ проектнэ институтым Iоф ащишIагъ. СССР-м къэралыгъо псэолъэшIынымкIэ и ГъэIорышIэпIэ шъхьаIэ илъэс 16 щылэжьагъ. 1985-рэ илъэсым пенсием кIуагъэ. Ащ ыуж илъэси 8 тешIагъэу ветераным къызыщыхъугъэ къуаджэм къыгъэзэжьыгъ.
— Хэгъэгу зэошхом фэгъэхьыгъэ мэфэкI горэ хагъэунэфыкIы къэс шъхьэм бэ щызэпэкIэкIрэр, — къысиIогъагъ чэфынчъэу Хэгъэгу зэошхом иорден къызыфагъэшъошэгъэ Хьахъо Аслъан. Джыдэдэм ветераныр къызэрэтхэмытыжьыр, 2010-рэ илъэсым ибэдзэогъу ащ идунай зэрихъожьыгъэр лъэшэу гукъау. — Мамыр щыIакIэм къыфэзгъэзэжьынэу, хэгъэгум ихэхъоныгъэ зэрэсфэлъэкIэу сиIахь хэслъхьанэу Тхьэм амал зэрэсигъэгъотыгъэмкIэ лъэшэу сырыраз. Илъэсэу къэзгъашIэрэ пэпчъ сэркIэ ушэтыпIэшхоу щыт: фронтым къыщыздэзэогъэ синыбджэгъухэу Хэгъэгум ишъхьафитыныгъэ пае зыпсэ зытыгъэхэр сыгу изыхэрэп. Къыддэзэуагъэхэм акIыб зыкъодгъэбылъыхьагъэп. ЗэкIэри Тхьэ Iоф. Зыхэр заом щыфэхыгъэх, мамыр щыIакIэм хэплъэнхэу адрэхэм янасып къыхьыжьыгъ…
Ныбэ Анзор.