Урысыем чIыопс къэкIуапIэхэмкIэ ыкIи экологиемкIэ иминистрэу Александр Козловымрэ Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Муратрэ тыгъуасэ зэIукIэгъу зэдыряIагъ.

Тыкъэзыуцухьэрэ дунаим икъэухъумэнкIэ республикэм Iофтхьабзэу щызэрахьэхэрэм, лъэпкъ проектэу «Экология» зыфиIорэр зэрагъэцакIэрэм ахэр атегущыIагъэх.

Республикэм и ЛIышъхьэ къызэриIотагъэмкIэ, лъэпкъ про­ектым диштэу шъолъыр проектхэу «Чистая вода», «Формирование комплексной сис­темы обращения с ТКО», «Со­хранение лесов» зыфиIохэрэр Адыгеим щагъэцакIэх.

Проектэу «Чистая вода» зыфиIорэм диштэу мыгъэ къуа­джэу Кощхьаблэ псыкъычIэ­щыпIитIу щатыщт, псырыкIопIэ километрэ 42,5-рэ щагъэпсыщт, селоу Красногвардейскэм псыкъычIэщыпIитIу щатыщт.

Проектэу «Формирование комплексной системы обращения с ТКО» зыфиIорэм тетэу 2020-рэ илъэсым регион операторэу ООО-у «Экоцентрэм» зэзэгъыныгъэ дашIыгъ.

Проектэу «Сохранение лесов» зыфиIорэм диштэу гектар 12-мэ чъыгхэр къащыгъэкIы­гъэнхэмкIэ IофшIэнхэр зэрахьагъэх, гектар 82-мэ къащыкIырэ чъыгхэм ящыкIэгъэ агротех­ническэ фэIо-фашIэхэр ара­шIылIагъэх. Ащ нэмыкIэу чъыг­хэр зэрагъэтIысырэ машинэ, мэзхэм къащыхъурэ машIор зэрагъэкIосэжьрэ техникитIу къащэфыгъ.

2022-рэ илъэсым къыщегъэ­жьагъэу шъолъыр проектэу «Со­хранение уникальных вод­ных объектов» зыфиIорэм ипхы­рыщын Адыгеим щыфежьэщтых. Проектым игъогу картэ псыхъуи 5-м нахь мымакIэу хагъэхьащт, ахэм зэлъаубытырэ гектар 67,5-мэ экологиемкIэ язытет нахьышIу ашIыщт, километри 7-м нахь мымакIэу аукъэ­бзыщт.

ЗэIукIэгъум зыщатегущыIэгъэ Iофыгъохэм зэу ащыщ Шэу­джэн районымкIэ псыхъоу Фар­зэ дэжь дамбэр щыгъэкIэжьыгъэныр. Илъэсыр имыкIызэ Iоф­шIэнхэм яапэрэ чэзыу аухынэу рахъухьэ. 2022-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу 2023-рэ илъэсым нэс ятIонэрэ чэзыум Iоф дашIэщт. КъумпIыл Мурат къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, 2017-рэ илъэсым псыр къызеум сомэ миллион 393-рэ чIэнагъэу ашIыгъагъ. Гидротехническэ псэуалъэр щынэгъончъэу гъэ­псыжьыгъэным фэшI ятIонэрэ чэзыумкIэ мылъкум икъыхэ­гъэкIынкIэ IэпыIэгъу къафэ­хъунхэу Адыгеим и ЛIышъхьэ ялъэIугъ. Ащ дакIоу Адыгеим и ЛIышъхьэ псыхъохэу Щэхъурадж, Фарзэ, Шъхьэгуащэ, Лабэ япсырычъапIэхэр агъэкъэбзэнхэу предложение къыхьыгъ. Илъэс къэс республикэм чIыпIэ-чIы-пIэу мыщ фэдэ IофшIэнхэр ащызэрехьэх, ау псыкъэкIуапIэхэмкIэ Федеральнэ агентст­вэм иIэпыIэгъу мы IофыгъомкIэ рес­публикэм ищыкIагъ.

Джащ фэдэу ащ игъо ылъэгъугъ нэбгыри 130-рэ зыдэс поселкэу «Учебное лесничество» зыфаIорэр Мыекъопэ ботаническэ заказникым хэ­гъэ­кIыжьыгъэнэу. ПсэупIэм истатус иIэ зыхъукIэ къэралыгъо поселкэр программэхэм ахэлэжьэн ылъэкIыщт.

Урысые Федерацием чIыопс къэкIуапIэхэмкIэ ыкIи экологиемкIэ иминистрэрэ Адыгеим и ЛIышъхьэрэ зэдыряIэгъэ зэIу­кIэгъум джащ фэдэу федеральнэ хэбзэгъэуцугъэм диштэу лъэшэу къагъэгъунэрэ чIыпIэхэу шъолъыр мэхьанэ зиIэхэр амыгъэкощырэ мылъкум икъэралыгъо реестрэ зыкI хэгъэхьэгъэнхэм епхыгъэ Iофыгъохэми щатегущыIагъэх. Адыгеим лъэшэу къагъэгъунэрэ чIыпIэ 20 зэритыр, республикэм зэкIэмкIи зэлъиубытырэм ипроцент 14 ахэм зэратефэрэр зэIукIэгъум щыхагъэунэфыкIыгъ.

Адыгеим и ЛIышъхьэ экологиемкIэ республикэм иIофхэм язытет, мэз хъызмэтым иIоф­шIэн зэрэзэхищэрэм афэгъэ­хьыгъэу федеральнэ министрэм къыфиIотагъ. Къэралыгъо программэу «Охрана окружающей среды, воспроизводство и использование природных ресурсов» зыфиIорэм диштэу мыгъэ сомэ миллион 249,5-м ехъу къызэрэхагъэкIыгъэр ащ хи­гъэунэфыкIыгъ. Къэралыгъо про­граммэм Iофтхьэбзэ шъхьа­Iэу къыщыдэлъытагъэхэр псы хъызмэтхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэныр, тыкъэзыуцухьэрэ дунаир къэухъумэгъэныр, мэзхэм ягъэфедэнкIэ, якъэухъумэн­кIэ амал гъэнэфагъэхэр зе­хьэгъэнхэр ары.

Александр Козловым зэIу­кIэгъум икIэух зэрэщыхигъэу­нэфыкIыгъэмкIэ, республикэм игъоу ылъэгъугъэхэм тапэкIэ ахэплъэщтых, ищыкIэгъэ уна­шъохэр тапэкIэ аштэщтых.

Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу