Тхьамафэм къехъугъэу республикэмкIэ коронавирусыр къызэузыхэрэм япчъагъэ чэщ-зымафэм нэбгырэ 70-м къехъу. Сымэджэщхэм, IэзапIэхэм шапхъэхэм аблэкIэу Iоф ашIэ, пшъэдэкIыжьэу яIагъэм, джыры нэмыIэмэ, нахь хэхъуагъэу щыт.

Мыекъопэ къэлэ IэзэпIэ шъхьа­Iэм пстэури епхыгъэхэу, ащ цIыфыбэ зэрекIуалIэрэр чэзыухэм къаушыхьаты. Врачхэм якабинетхэм сыхьат пчъагъэрэ ахэр аIусэу къыхэкIы. Сымаджэу къяджэхэрэми адэжь кIонхэ, къафакIохэрэми яплъынхэ фае, коронавирус къызэузыгъэхэми, ар зиIэу зэгуцафэхэрэми шэпхъэ гъэнэфагъэ апылъэу адэлэжьэнхэу щыт — а зэпстэур сыдэущтэу непэ IэзапIэм фэу­кIочIыра? Мыекъопэ къэлэ IэзапIэм иврач шъхьаIэу ЕмтIылъ Оксанэ тиупчIэхэм джэуапхэр къаритыжьыгъэх.

Пандемиер къызежьагъэм щегъэжьагъэу IэзапIэм иIофшIэгъу шапхъэ­хэр сыдэущтэу зэблихъугъэха?

— Нахьыпэм тиIэзапIэ Iоф­шIэгъу тхьамафэм къыкIоцI пчэдыжьым сыхьатыр 8-м щыублагъэу пчыхьэм 7-м нэс Iоф ышIэщтыгъэ, шэмбэтрэ сыхьатыр 9-м щегъэжьагъэу мафэм 2-м нэс лажьэщтыгъэ, тхьаумафэр — зыгъэпсэфыгъо маф. Пандемием ыпкъы къикIэу а IофшIэгъу графикыр зэхъокIыгъэ хъугъэп, ау COVID 19-р къызэузыгъэхэм ыкIи ар зиIэу зэгуцафэхэрэм адэлэжьэрэ хэушъхьафыкIыгъэ бригадэхэр тиIэ хъугъэх. Ахэм зыгъэпсэфыгъуи, мэфэкI мафи ямыIэу Iоф ашIэ.

Врачхэр екъуха? Терапевтым дэжь зарагъэтхын зэрамылъэкIырэр сыда къыз­­хэ­кIырэр?

— IэзапIэм врачэу щыла­жьэ­рэр нахьыбэ хъугъэп. Iоф зы­шIэрэ врачхэм азыныкъо зыфэс­Iогъэ ковид-бригадэхэм ахэтэу пандемием пэуцух. Арышъ, участ­кэхэм ащылэжьэрэ спе­циалистхэр икъухэрэп. ЕтIани тиврачхэр, амбулаторнэ-IэзэпIэ лъэныкъом щылажьэхэрэм ащыщ­хэр зэпахырэ узыкIэмкIэ сы­мэджэщхэм аштагъэхэу Iоф аща­шIэ. Плановэ медицинэ IэпыIэгъум цIыфхэр щытымыгъэ­кIэнхэм тыпылъ, ау къагурыIон фае тикадровэ амалхэр, джырэ IофшIакIэр къыдыхэлъытагъэу, зэрэмыгъунэнчъэхэр.

Ковид-сымаджэхэм сыдэущтэу амбулаторнэу шъуяIэзэшъурэ?

— Урысые Федерацием псау­ныгъэм икъэухъумэнкIэ и Мини­стерствэ IэзэкIэ амалэу къыгъэ­нэфагъэхэм тарыгъуазэзэ коронавирус сымаджэхэм тяIазэ, нэбгырэ пэпчъ зэрэсымаджэрэ шIыкIэр зэрэшъхьафыр къыды­хэлъытагъэу.

Непэрэ мафэм ехъулIэу ковид-сымэджэ тхьапша амбулаторнэу шъузэ­Iазэрэр?

— МыекъуапэкIэ ащ фэдэ сы­маджэу тызэIазэхэрэм япчъа­гъэ нэбгырэ минырэ ныкъорэм къехъу непэрэ мафэм.

ЦIыфхэр чэзыухэм бэ­рэ ахэсых врачым дэжь чIэхьанхэ амылъэкIэу. Гу­щыIэм пае, анализ зытыгъа­хэхэр ащ къылъымыкIохэу, «личный кабинет» зыфиIорэмкIэ, «электроннэ почтэмкIэ» гаджет амалхэр агъэфедэхэзэ анализ хьазырхэр афагъэ­хьыжьмэ хъущтба? Цифрэ къэ­барлъыгъэIэс системэр Iэ­запIэхэм агъэфедэн алъэ­кIынымкIэ зыгорэхэр зэшIо­хыгъэ мэхъуа?

— Мы упчIэр Адыгэ Респуб­ликэм псауныгъэр къэухъумэ­гъэнымкIэ и Министерствэ фэгъэзагъэмэ нахь тэрэз.

Зэрэсымэджагъэхэр къэзыушыхьатырэ тхьапэ­хэр кабинет шъхьафхэм ащаратыжьмэ хъущтба? Сымаджэхэри, хъужьыгъэхэри зэхэтэу чэзыумэ ахэтых.

— Ковид-бригадэхэм IэзапIэм Iоф щызышIэхэрэм азыныкъо зэрахэхьагъэхэр къэсIогъах. Зэ­гуцафэхэу «контактнэхэр» сымаджэхэм афэдиз мэхъух. Ахэм зэкIэми а тхьапэхэр яттыжьын фае. Ахэм кабинет хэушъхьафыкIыгъэ къафыхэдгъэкIышъущтэп, ау ар нахь Iэрыфэгъу зэрэтшIыщтым тегупшысэ.

Ковид ыкIи ОРЗ-кIэ сымэджэ тхьапша шъуиIэзапIэ щыгугъыхэу къы­шъуфытеуагъэхэр?

— Ащ фэдэ статистикэ къабзэ къэжъугъотышъущтэп. Сыма­джэм ковидмэ е ОРВИ-мэ иIэр, зэу зэхэпфышъурэп. Плъыр­-стыр къызкIилъхьагъэ пэпчъэу къытфытеорэм коронавирус иIэу те­гуцафэ. Гъэмафэм температурэ зиIэхэу нэбгырэ 50 чэщ-­зымафэм IэзапIэм къытеощтыгъэмэ, непэ къытеорэр нэбгырэ 200-м къехъу. Арышъ, бригадэр пчыхьэ хэкIотагъэу сымаджэм дэжь нэсын ылъэкIыщт къодый. КъыкIэлъыкIорэ мафэм сыма­джэм лъыкIонхэм нахьи, ар нахь дэгъукIэ хэсэхы.

ПЦР-анализыр сыма­джэм Iызыхырэ IэзапIэм иIофышIэ сыд пшъэдэ­кIыжьэу телъыр? Анализым изэфэхьысыжьхэр нахь псын­кIэу сымаджэм къызэрэIэ­кIэ­хьажьыщтым IэзапIэм иIофы­шIэхэм зыгорэущтэу япхыгъэу щыта?

— Врачым къызеджэгъэхэ мафэм анализыр цIыфхэм аIахы. А мэфэ дэдэм ПЦР-лабораторием агъэхьы, анализыр хьазыр зэрэхъущтым ипсынкIагъэ IэзапIэм зыкIи епхыгъэп.

Анализхэр ашIокIодэу сыда къызхэкIырэр?

— ПЦР-анализыр IэзапIэм щыкIодыгъэу зэ нэмыIэми щагъэунэфыгъэп. Анализ хьазырхэр поликлиникэм икъутамэу урамэу Школьнэм тет унэу N 182-м агъэхьыжьых ыкIи къэбарлъы­гъэIэс базэм итэгъахьэ врачри, сымаджэри щыгъозэнхэ алъэ­кIынэу. ПЦР-анализым изэфэ­хьысыжьхэр зыгъэгужъохэрэр лабораториехэр ары, сыда пIо­мэ, къызэрэсшIошIырэмкIэ, ахэм биоматериалэу къарахьылIэрэр бэдэд. Сымаджэ хъухэрэм япчъа­гъэ зэрэхэхъуагъэм ыпкъ къикIыкIэ лабораториехэм яамал­хэр афырикъужьхэрэп.

Гриппым пэшIуекIорэ прививкэ IэзапIэм къыщыпхалъхьан алъэкIыщта?

— АлъэкIыщт къодыеп, шъуи­псауныгъэ шъогъэлъапIэмэ, при­вивкэ шъушIын фае. IэзапIэм икъутамэ пэпчъ вакцинациер щэкIо. Ащ шъори, къышъупэблэгъэ цIыфхэри гриппым щиухъу­мэщтых. Прививкэ зыхэплхьаным мэхьанэшхо иI, сыда пIомэ коронавирусымрэ гриппымрэ амал иIэу зэхахьэхэ хъущтхэп.

Медицинэм иIофы­шIы­хэм коронавирусыр къып­пызымыгъэхьащт вакцинациер аублагъ. Сыдигъуа цIыфхэм ар жъугъэу зыхалъхьан амал яIэ зыхъущтыр?

— Вакцинэм иапэрэ Iахь — хэлъхьагъу 40 хъоу медицинэм иIофышIэхэм апае респуб­ликэм къыIэкIэхьагъ, зыхэзылъхьагъэхэри щыIэх. ЗэкIэ фаехэм ар ахэтлъан тлъэкIыным пае вакцинэр къытIэкIэхьаным тыщэгугъы.

КоронавирускIэ сымэ­джэгъахэхэм сыдигъуа при­вивкэр зашIымэ хъущтыр?

— ЦIыфыр зысымэджагъэм ыуж мазэ зытешIэкIэ прививкэ ышIы хъущт. КIочIаджэ хъугъэ пкъышъолым гриппыр къемыо­жьыным пае. Ахэр зызэхахьэкIэ, пкъышъолым щэчыгъуае фэхъущт.

КоронавирусымкIэ сы­мэ­джагъэхэм язытет зэтырагъэуцожьыным пае ежь вирусыр текIыгъахэу сыдэущтэу амбулаторнэу шъуя­Iазэра?

— КоронавирускIэ сымэджагъэхэу пневмоние хьылъэ зиIагъэхэр тхьабылхэм зыщяIазэхэрэ отделениеу Адыгэ Республикэм иклиническэ сымэджэщ хэтым чIагъэгъуалъхьэх. Ащ япсауныгъэ щызэтырагъэуцожьы. Ковидым цIыфым иегъэшхо римыгъэкIыгъэмэ, витаминхэмкIэ, гимнасти­кэ IэзэгъумкIэ зыфэсакъы­жьын­хэу афагъэнафэ.

КовидкIэ цIыфыр сы­мэджагъэмэ къэзыушы­хьатырэ анализэу лъымкIэ аIахырэр (анализ на антитела — Т. З.) IэзапIэм ыпкIэ хэмылъэу щатышъущта?

— Ащ фэдэ анализ ковидкIэ сымаджэхэм IэзапIэм щатыныр къэралыгъо шапхъэхэм япрограммэ къыдилъытэрэп. Коронавирус къыоутэлIагъэмэ къэу­шыхьатыгъэнымкIэ мы анализ тыныр агъэнэфэгъэ шапхъэхэм язэмылIэужыгъуагъэ хагъэхьагъэп.

Тэу Замир.