Кавказ биосфернэ заповедникым ипащэ щытхъуцIэу «Адыгэ Республикэм изаслуженнэ эколог» зыфиIорэр къыфагъэшъошагъ. Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат блэкIыгъэ тхьамафэм Кавказ заповедникым ипащэу Сергей Шевелевымрэ ащ игуадзэу Николай Ескинымрэ къафагъэшъошэгъэ ты­н­хэр аритыжьыгъэх.

Кавказ заповедникым ипащэ зэрэхигъэунэфыкIыгъэмкIэ, лъэшэу къагъэгъунэрэ чIыопс чIыпIэм пшъэрылъ шъхьаIэу иIэр чIыопс байныгъэхэр къэухъу­мэгъэнхэр ары. Сергей Ше­велевым КъумпIыл Мурат зэ­рэриIуагъэмкIэ, заповедникыр та­пэкIи зекIоным изегъэушъомбгъун фэлэжьэщт. Хэбзэ Iэ­шъ­хьэтетхэр къадемыIэхэу ежь­хэм афызэшIомыхыщт Iофы­гъохэми ягугъу ащ къышIыгъ. ГущыIэм пае, Лэгъо-Накъэ екIо­лIэщт гъогухэр зэдашIынэу ра­хъухьагъ.

КIымафэрэ заповедникым зе­кIохэр бэу къызэреуалIэхэрэм, Краснэ Полянэм щыIэ экологическэ гупчэу «Лаура» зыфиIорэм нахьи илъэсыкIэ зыгъэпсэфыгъохэм ялъэхъан мыщ нахь зекIуабэ зэрэщыIэ­рэм, ащ фэдэ лъэныкъом зе­гъэушъомбгъугъэн зэрэфаем атегущыIагъэх.

КIымэфэ зыгъэпсэфыгъохэр къэмысыхэзэ республикэм ис­хэм Кавказым ичIыпIэ дахэхэм, ипсэушъхьэхэм, ащ къыщыкIхэрэм нэIуасэ зафашIын алъэкIыщт. Адыгеим и ЛIышъхьэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, бжыхьэ каникулхэм ялъэхъан кIэлэеджакIохэм Кавказ заповедникыр зэрагъэлъэгъуным пае автобусхэу къафыхагъэкIыщтхэр къызфагъэфедэн алъэкIыщт.