2017-рэ илъэсым къыщегъэжьагъ КъумпIыл Мурат Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ Iэна­тIэ зыIутыр.

Илъэсыбэ хъугъэу Прави­тельствэм ипэщагъэу, Iофхэм язытет, экономикэм ыкIи нэ-мыкI лъэныкъохэм хэхъоныгъэу ашIыхэрэм, щыкIагъэу джыри яIэхэм ащыгъуазэу, зэшIохыгъэ хъугъабэхэм иIахь ахилъхьагъэу IэнатIэм Iухьагъ.

Къэралыгъом зыпкъитыныгъэ илъ зыщыхъугъэу, субъектхэм федеральнэ гупчэр къызэрадеIэрэм зыщыхэхъуагъэу, рес­публикэр инвесторхэмкIи нахь хъопсагъоу зыщыт лъэхъаным КъумпIыл Мурат пэщэ IэнатIэм Iухьагъэ фэдэу апэрэмкIэ къыпщэхъу. Шъыпкъэ, илъэс 20-кIэ узэкIэIэбэжьмэ Iофхэр зэрэщытыгъэхэмрэ джы зэрэщытымрэ лъэшэу зэтекIых. Арэу щытми, Iофхэр аущтэу псынкIэхэу пIон плъэкIыщтэп. Республикэм ипащэ иIофшIэн зэрэзэхищэрэм, командэу ыгъэпсыгъэр зэригъэ­­IорышIэрэм бэ япхыгъэр. Адыге­им хахъоу иIэр къызэ­рыкIоу къыдэхъугъэу пIон плъэ­кIыщтэп.

Непэ программэхэр, проект зэфэшъхьафхэр бэу щыIэ хъугъэх. ЦIыфхэм ящыIакIэ нахьышIу шIыгъэным фытегъэпсыхьагъэхэу Лъэпкъ проект 12-мэ УФ-м и Президентэу Владимир Путиныр кIэщакIо афэхъуи, япхы­рыщын рагъэжьагъ. Ахэр субъектхэмкIэ IэпыIэгъушхо зэрэ­хъущтхэр нафэ.

Гъэсэныгъэм, медицинэм, культурэм, спортым япхыгъэ псэолъакIэхэр, гъогукIэхэр шIыгъэнхэр, жъыхэр гъэкIэжьы­гъэнхэр, лъэхъаным къыздихьыгъэ оборудование дэгъукIэ зэтегъэпсыхьэгъэнхэр, гъогурыкIоныр щынэгъончъэу шIыгъэныр, нэмыкIыбэхэр къащыдэлъыта­гъэх. А зэпстэумэ апэIухьанэу федеральнэ гупчэм мылъкуи къетIупщы.

ГущыIэм пае, Адыгеим ­лъэпкъ проектхэм къащыдэлъытагъэу 2020-рэ илъэсым щызэшIуахыщтхэм сомэ миллиарди 4,2-рэ апэIухьанэу къалъытагъ. Ащ щыщэу миллиарди 3,6-р федеральнэ бюджетым къыхэхыгъ. Ау республикэм иIахь химылъхьэу, а хилъхьащтыр пэшIорыгъэшъэу къымыгъотэу, къымыгъэлъагъоу, игъом тхылъхэр ымыгъэхьазырхэу а мылъкур зыпарэми къыфитIупщыщтэп. Джа зигугъу къэтшIыгъэ федеральнэ ахъщэр къатIупщыным пае республикэм ибюджет къы­хэхыгъэу сомэ миллион 558-рэ хилъхьагъ, муниципальнэ образованиехэм сомэ миллион 37-рэ хагъэхъуагъ. ЕтIани проектхэм, программэхэм пIалъэ ыкIи шэпхъэ гъэнэфагъэхэр апылъых.

Лъэпкъ проектхэм япхырыщынкIэ Адыгеир пэрытныгъэр зыIыгъ субъектхэм ащыщ зэрэ­хъугъэм республикэм ипащи, ащ икоманди ахэр игъом ыкIи икъоу гъэцэкIагъэ хъунхэм зэ­рэпылъхэр къеушыхьаты.

Мары мыгъэ «Псауныгъ» зыфиIорэ проектым къыдыхэ­лъытагъэу фельдшер-мамыку IэзэпIэ 23-рэ кIэу ашIынэу агъэ­нэфагъ, 20-р рагъэжьэгъах. «Гъэ­сэныгъ» зыфиIорэм ишIуагъэкIэ Мыекъуапэрэ ащ хахьэрэ станицэу Ханскэмрэ ащырагъэ­жьэгъэ еджапIэхэр аухыжьыщтых, республикэм ит еджэпIи­бгъумэ спортзалхэр ащагъэ­псыгъэх, нэмыкIэу кIэлэеджа­кIохэм хэхъоныгъэхэр ашIынхэм фытегъэпсыхьэгъэ IофшIэн зэ­фэшъхьафыбэ зэшIуахы.

Лъэпкъ проектэу «Культурэм» къыдыхэлъытагъэу культурэм и Унэу 5 республикэм мы илъэсым щагъэкIэжьы, кIэу зы ашIы, культурэм ылъэныкъокIэ гъэ­сэ­ныгъэ зыщарагъэгъотырэ учреждениехэм, тхылъеджапIэхэм ящыкIагъэхэр афащэфыщтых.

Джащ фэдэу «Безопасные и качественные дороги», «Демография», «Экология», «Цифровая экономика», «Международная кооперация и экспорт» зы­фиIохэрэм, псэупIэхэм ыкIи къэлэ щыIакIэм афэгъэхьыгъэм къадыхэлъы­тагъэу зэшIуа­хырэр бэ.

КъумпIыл Мурат цIыф­хэм цыхьэ къы­фашIыныр, ахэр къызэ­­рэ­щыгугъыгъэ­хэр къыгъэ­шъыпкъэжьыныр ежьымкIэ анахь шъхьа­Iэу зэрэщытыр, хабзэм лъэбэкъоу, унашъоу ышIырэ пстэури зэIухыгъэу, цIыфхэмкIэ гурыIогъошIоу щытын фаеу зэрилъытэрэр мызэу-мытIоу ипса­лъэхэм къащыхигъэщыгъ. Ар къызэрэдэхъурэри уахътэм къы­гъэлъэгъуагъ.

Мы илъэсэу тызыхэтым пыкIыгъэ мэзибгъур къызэрыкIуагъэхэп. Зэрэдунаеу зэлъызыкIугъэ коронавирусыкIэу COVID-19-кIэ зэджагъэхэм медицинэр зыпарэкIи римыхьылIагъэу, зэрэфэмынэIуасэм къыхэкIыкIэ къиныгъуабэ къыздихьыгъ.

Зэпстэумэ афэдэу АдыгеимкIи ар ошIэ-дэмышIэ Iоф къин хъугъэ. ЦIыфхэм къяуалIэ, лъэшэу ыгъэсымаджэрэр бэ, гухэ­кIыми, нэбгырэ 30-м ехъу екIо­дылIагъ. Арэу щытми, мы уз мэхъаджэм пэшIуекIогъэнымкIэ, зэрарэу къыхьырэр нахь макIэ шIыгъэнымкIэ анахьыбэу зыщызэшIуахыхэрэм тиреспубликэ ащыщ. Игъом госпитальхэр гъэ­псыгъэ хъугъэх, оборудование­кIи, Iэзэгъу уцхэмкIи щыкIагъэ яIэп, IэпыIэгъу псынкIэм иIоф­шIэн шапхъэхэм адиштэу зэхащагъ. Бизнес цIыкIум ыкIи гурытым ащылажьэу зэпахырэ узым анахьыбэу иягъэ зэригъэ­кIыгъэхэми IэпыIэгъур игъом агъотыгъ. Социальнэ фэIо­-фа­шIэхэри апэрэхэм ащыщхэу цIыфхэм афагъэцэкIагъэх. Ахэр зэкIэ ЛIышъхьэмрэ ащ икомандэрэ нахьыбэу зишIушIагъэр.

КъумпIыл Мурат Правительствэм ипащэу зыщэтми зы чIыпIэ исыныр, гущыIэным охътабэ тыригъэкIодэныр икIэса­гъэп, Iуагъэр нахь макIэу, шIа­гъэр нахьыбэн фаеу ылъытэщтыгъ. ЛIышъхьэ IэнатIэм зы­Iохьэм, ар нахь лъэшыжьэу къыхэщыгъ.

Мары, зэпахырэ узэу дунаир зэлъызыкIугъэм ищынагъо джыри тшъхьащыт нахь мышIэми, зы мафи иIофшIэн къызэтыригъэуцуагъэп, лъэпкъ проектхэм къадыхэлъытэгъэ псэуалъэу агъэуцухэрэр етIупщыгъэу къыкIухьагъэх. ГухэкIыми, уз мэ­хъаджэр къеолIагъ, ау ащ пае къэмынэу, пэIудзыгъэ шIыкIэм тетэу Iоф ешIэ.

КъумпIыл Мурат иIофшIэн зэрэзэхищэрэм тапэкIи къыщимыгъэкIэным, хэхъоныгъэхэр нахьыбэнхэм, щыIакIэр нахьышIу хъуным фэлэжьэным, респуб­ликэм иIахь зыми химыгъэкIодэным, емызэщыным, дэмышъхьа­хыным щэгугъых. Ар къызэ­ригъэшъыпкъэжьырэр уахътэм къыгъэлъэгъуагъ. Ипсауныгъэ зэтеуцожьынышъ, гухэлъыбэу иIэр къыдэхъунэу тыфэлъаIо.

ХЪУТ Нэфсэт.