Мэкъумэщ хъызмэтым иIофышIэхэр арых цIыфхэр зыгъашхэхэрэр. Iоф мыпсынкIэу хьалыгъум, лым, фэшъхьаф шхыныгъомэ якъэгъэкIын пылъ цIыфхэм къиныгъуабэ зэшIуахызэ, зыгъэпсэфыгъо ямыIэу аIэшъхьэ есагъэхэмкIэ чIыгур алэжьы, былымхэр ахъух.

ЧIыгулэжьыр ары зэпхыгъэр цIыфхэм ящыIакIэ тхъагъо хэлъэу щытыныр. Мыхэм Iофыгъо пчъагъэу къапыщылъхэр къэплъытэни плъэкIынэп, щыбгъэзые хъуни ахэтэп. Нэфшъагъом щегъэжьагъэу пчыхьэр хэкIотэфэ, мэфэ гъэпсэфыгъуи, мэфэкIи ямыIэу щэр, хьалы­гъур, лыр ыкIи фэшъхьаф гъомылапхъэхэр Iанэм телъ зэрэхъущтым дэлажьэх.Адыгэмэ «Улажьэмэ лыжъ пшхын» аIуагъ. ЧIыопсыр зыпкъ итэп, непэрэ тищыIакIэ зэтеуцогъэ шъыпкъ къытшIошIызэ, мары мыгъэ гумэкI тыхэфагъ. ТапэкIэ, колхозхэр зыщыIагъэхэм, ини цIыкIуи чылэм дэсхэм Iоф ашIэщтыгъэ, джы а цIыф заулэмэ ашIэщтыгъэр ныбжьыкIэ заулэмэ апшъэ илъ хъугъэ. Ар щыIэныгъэм къыздихьыгъ, техническэ прогрессыр къыднэсыгъ. Техникэ IэпыIэгъу шIагъохэр тиIэ хъугъэх, ау цIыфыр хэмытэу, къин хэмылъэу, ежь-ежьырэу рызыкъыр Iум къихьащтэп. Мы охътэ благъэхэм тIэ ышIэрэм тыщыгушIу­кIыжьэу, тилэжьыгъэ тшхыжьымэ тезэгъын. ЗэкIэ цIыфхэр зыкIэхъопсыхэрэ роботмэ яуахътэ джыри къэсыгъэгоп.

ЦIыфыр сыдигъуи нахьыбэ фай. НыбжьыкIэхэм къэлэ псэукIэм зыфащэи, чылэм дэлъ Iофхэм агъэщынэхэрэм фэд, ау къалэм дэс ныбжьыкIэхэми IофшIэным фэмыехэр ахэтых. ЗэкIэми узэгупшысэн Iэджи ахэлъ, ау пшъхьэ закъо пIыгъыжьыщтми, Iоф пшIэн фае. Ар къин къыпщыхъущтэп о уикIэсэ, узыфэшIу Iофыр къэбгъотымэ. Ащ ишыхьатэу зы щысэ къэтхьын. Урым (римляне) къэралыгъом анахь илъэшыгъо уахътэ пачъыхьэу яIагъэм ипачъыхьэгъу IэнатIэ къыгъэтIылъи, икъуаджэ къэкIожьыгъагъ. Ащ Рим къикIыхи къелъэIужьыгъэх, ипачъыхьэ Iоф фежьэжьынэу, ау лIыр къафытегъэнагъэп: «Шъо шъулъэгъугъэмэ сэ къэбаскъэу мыщ къыщызгъэкIы- гъэр, сыкъытежъугъэнэнэу шъупылъыны­еп», — къариIуагъ. Арышъ, гукIэ къыхэпхырэ Iофым бэ елъытыгъэр.

КIэлэегъэджэ сэнэхьатыр зэзгъэгъотыгъэу, Iоф сшIэнэу езгъэжьагъэу, гъэ­мэфэ зыгъэпсэфыгъо уахътэм пионер лагерым исщыхи еджакIохэр экскурсиекIэ колхоз бригадэу шъофым итым коцыр зэрэIуахыжьырэм езгъэплъынхэу автобускIэ къэсщэгъагъэх, концерт цIыкIуи мэкъумэщышIэхэм къа­фэдгъэ­лъэгъонэу тыпылъыгъ, ау тызэрэфаеу хъугъэп. Комбайнэр къутагъэу къызэтеу­цуагъэу, хъулъфыгъэхэр зэрэгъэ­гуза­жъохэу ар зэрашIыжьыщтым ыуж итыгъэх. СшIэщтыр сымышIэу, сигукъао сигъунэгъоу, уасэ зыфашIырэ цIыф шIагъоу бригадирэу Щэрдж Аскэрбый есIуагъ:

— Сыдэу дэеу хъугъа анахь мыхъущтым тыкъызэрэтефагъэр, сабыйхэм коцыр зэрэIуахыжьырэр язгъэлъэгъу сшIоигъуагъ.

— А сипшъашъ, умылъэгъугъэмэ дэгъуба, ар боу Iоф хьылъ! — къысиIогъагъ.

А гущыIэхэр, мары илъэс 50 тешIагъэми, сщыгъупшэхэрэп. А мэфэ за­къом къинэу алъэгъугъэри екъу: тыгъэнэстырым хэтхэу, пкIантIэу рагъэхыгъэри узынчъэныгъэм къызэрэщигъэкIагъэри гурыIогъуаеп. ЛэжьакIом шъхьэкIафэ фэтшIын, мыхьамелэр тшIобылымын зыкIыфаер джары.

Диныр

Охътэ блэкIыгъэм шIогъэ Iаджи къыз­дихьыгъ. Къоджэ ефэндэу Гостэхъу Аслъан кIалэмэ афэраз. ТхьэшIошъхъуныгъэ зиIэу, мэщытым къакIохэрэм япчъагъэ нахьыбэ мэхъу зэпыт. ПсэпэшIэнымкIэ чылэдэсхэр хъупхъэх. Зыми мыхъун рагъэшIэщтэп, къэзэрэухъу­мэжьых. Адыгэмэ егъашIи цIыфхэм аIощтым мэхьанэшхо раты, IаекIэ уигугъу амышIмэ нахьышIу.

Чылэр умышIэжьынэу зэгъэзэфагъэ хъугъэ, къэбзэныгъэр дэлъ. КIэлэ шIагъохэр уащыгугъынэу къыдэхъухьагъэх, ари къагъэшъыпкъэжьы. Ахэм ацIэхэр зэкIэми ашIэх. Мы аужырэ илъэсхэм нахь тызгъэгушIуагъэр Улэпэ еджапIэр дэгъоу зэрагъэцэкIэжьыгъэр ары. Джащ фэдэу Щэрдж Аслъан Сэфэрбый ыкъом ихьатыркIэ чылэгъунэм дэжь псынэкIэ­чъэу щытиIагъэр зыгъэпсэфыпIэ, гуIэтыпIэ ашIыгъ, ар зымыуасэ щыIэп.

Пщыкъэнэ Май. Улап.