Адыгеир инвесторхэмкIэ нахь хъопсагъоу, экономикэм инвестициеу къыхалъхьэрэр нахьыбэ шIыгъэныр республикэ пащэхэм пшъэрылъ шъхьаIэу зыфагъэуцужьыхэрэм ащыщ. 2020-рэ илъэсым иапэрэ мэзих изэфэхьысыжьэу АР-м экономикэ хэхъоныгъэмкIэ ыкIи сатыумкIэ и Министерствэ къышIыгъэм ар къыщыхигъэщыгъ.

Тызыхэт илъэсым иапэрэ мэзих пстэумкIи сомэ миллиард 17,5-рэ инвестициеу къыхэлъхьагъэ хъугъэ. Анахьыбэу ащ зиIахь хэлъхэр жьыбгъэм ыкIуа­чIэкIэ Iоф зышIэрэ паркыр Джэджэ районым щызгъэпсыгъэ АО-у «ВетроОГК» зыфиIорэр (сомэ миллиарди 6,8-рэ), фэбэпIэ комплекс Тэхъутэмыкъое районым щызышIыгъэ ООО-у «Зеленый домыр» (сомэ миллиардрэ миллион 29-рэ), ты­гъэм ыкIуачIэкIэ Iоф зышIэрэ электростанцие къэзышIыгъэ ООО-у «ВИЭ» зыфиIорэр (сомэ миллион 422-м ехъу) ыкIи сатыушIы­пIэ гупчэшхоу «МЕГА Адыгеяр» зыгъэкIэжьэу ыкIи зезгъэушъом­бгъурэ ООО-у «ИКЕА» зыфи­Iорэр (сомэ миллион 283,7-рэ) ары.

Инвестициехэр нахьыбэ хъун­хэр энергетическэ инфраструктурэм изытет бэкIэ епхыгъ. Министерствэм идоклад къызэрэщыхагъэщыгъэмкIэ, ащ фэдэ кIуачIэхэр нахьыбэ шIыгъэнхэм пае УФ-м энергетикэмкIэ и Министерствэ, ПАО-у «Россети», «Кубаньэнерго», «Газпром» зыфиIохэрэм зэпхыныгъэ адыряIэу Iоф адашIэ.

ПэшIорыгъэшъэу къызэралъы­тагъэмкIэ, 2020-рэ илъэсэу тызыхэтым пстэумкIи сомэ миллиард 37-рэ фэдиз инвестициеу Адыгеим иэкономикэ къы­хэлъхьагъэ хъущт.

Джащ фэдэу бизнес цIыкIум ыкIи гурытым щылажьэхэрэм IофшIэкIэ амал тэрэзхэр ятыгъэнхэм республикэ пащэхэм лъэшэу анаIэ тет. Ащ пае сомэ миллион 278-рэ зытефэщт шъо­лъыр проект зэфэшъхьафэу 5 пхыращы.

«Расширение доступа к финансовым ресурсам» зыфиIорэ проектым къыдыхэлъытагъэу бизнес цIыкIум ыкIи гурытым ащылажьэхэрэм ахъщэ IэпыIэгъу язытырэр «Фонд поддержки предпринимательства» зыфиIорэ компаниер ары. Мэзихэу зигугъу тшIырэм чIыфэ (микрозайм) 88-рэ пстэумкIи ащ ытыгъ. Ар сомэ миллион 221,5-рэ мэхъу.

Бизнесым пылъэу, ау шэсэу къыгъэлъэгъон зимыIэхэм Гарантийнэ фондым ипрограммэкIэ IэпыIэгъу арагъэгъоты. 2020-рэ илъэсымкIэ ащ сомэ миллион 31,4-рэ къыдэлъытэ­гъагъ, зэрищыкIагъэм тетэу агъэфедагъ.

Илъэсэу тызыхэтым бизнес цIыкIум ыкIи гурытым ясубъект 23-мэ сомэ миллион 50-кIэ республикэр шыхьат афэхъугъ. Ащ ишIуагъэкIэ сомэ миллиони 126-рэ банкхэм чIыфэу къаIахын алъэкIыгъ.

Шъолъыр проектэу фермер­хэм IэпыIэгъу ятыгъэнымкIэ системэ гъэпсыгъэным ыкIи къоджэ кооперацием зегъэу­шъомбгъугъэным афэгъэхьы­гъэм къыдэлъытагъэу, егъэжьапIэ ашIынэу грантхэр мэкъумэщ- фермерскэ хъызмэтшIэпIэ 11-мэ аратыгъ. Ар пстэумкIи сомэ миллион 25-рэ мэхъу. АщкIэ мэкъумэщ техникэ къащэфыгъ, фэбапIэхэр агъэуцугъэх, агъэтIысхьащт рассадэхэр, чылэпхъа­кIэхэр зэрагъэгъотыгъэх. Джащ фэдэу зы мэкъумэщ кооператив ащ хэтхэм щэ къызэращищэфырэм пэIуигъахьэрэ ахъщэм ычIыпIэ ихьажьынэу сомэ миллион 33,4-рэ фагъэкIуагъ.

Зэпахырэ узэу дунаир зэлъы­зыкIугъэм бизнес цIыкIум ыкIи гурытым исубъектхэм ащыщыбэхэм иягъэ лъэшэу аригъэ­кIыгъ. Ащ фэшI ахэм фэгъэкIо­тэнхэр ятыгъэнхэм фэгъэхьыгъэ законхэр АР-м и Парламент мэлылъфэгъу мазэм ыштагъэх.

Министерствэм къызэритыгъэмкIэ, бизнес цIыкIум ыкIи гурытым ясубъект 3065-мэ транспортым пае хэбзэIахьхэр амытынхэу тхылъхэр агъэхьазыри атыгъэх. Джащ фэдэу 2020-рэ илъэсым ищылэ мазэ и 1-м ыуж зязгъэтхыгъэу, къызэрыкIоу гъэпсыгъэ ыкIи «патентнэ» зыфаIорэ системэхэмкIэ хэбзэIахьхэр зытырэ субъе­кти 168-мэ законым къыщыдэлъытэгъэ фэгъэкIотэнхэр агъэфедэнхэу агъэпсын алъэкIыгъ.

ЗекIоным ылъэныкъо щылажьэрэ организациехэм, мы илъэсым иапэрэ мэзих пштэмэ, апэрэ мэзэ зытIущыр ары ныIэп Iоф зэрашIэнэу хъугъэр. Коронавирусым ыпкъ къикIыкIэ ахэр зэфэшIыгъагъэх. Ащ лъэшэу иягъэ къэкIуагъ. А уахътэм пстэумкIи нэбгырэ мин 58-рэ ныIэп Адыгеим къихьагъэр. 2019-рэ илъэсым мыщ фэдэ иуахътэ а пчъагъэр мини 136,3-м нэсыщтыгъ.

АР-м зекIонымкIэ ыкIи курортхэмкIэ и Комитет къызэрилъытагъэмкIэ, мэлылъфэгъу- мэкъуогъу мазэу зызэфэшIыгъа­гъэхэм зызгъэпсэфынэу Адыгеим къихьэрэ нэбгырэ мин 90-рэ фэдиз чIэнагъэ ашIыгъ. Джащ фэдэу цIыфыбэ зыхэлажьэрэ Iофтхьабзэхэр зэхамыщэнхэу зэрэхъугъэми зекIоу къихьэрэ нэбгырэ пчъагъэм мин 20 фэдиз къыщигъэкIагъ.

Зэпахырэ узэу зэрэдунаеу зэлъызыкIугъэм лъэныкъо пстэуми иягъэ зэраригъэкIыгъэр нафэ. Ау ащ зимыушъомбгъуным пае режим гъэнэфагъэу республикэр зытехьэгъагъэм игъорыгъоу къызэрэтекIыжьырэм, кризисэу къыздихьыгъэм иягъэ нахь макIэу къэкIоным фытегъэпсыхьэгъэ Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафыбэ пхыращынэу зэрэрагъэжьагъэм экономикэр зыпкъ ригъэуцожьынэу, цIыфхэм ящыIакIи нахьышIу хъужьынэу гугъапIэ къеты.

Зыгъэхьазырыгъэр ХЪУТ Нэфсэт.