Дунаир зэлъызыкIугъэ зэпахырэ узэу коронавирусыр цIыфым ипсауныгъэкIэ щынагъоу щыт. Мы гумэкIыгъор къызэмыолIэгъэ къэралыгъо щыIэп пIоми ухэукъощтэп.Шъхьадж амалэу иIэм елъытыгъэу мы узым пэшIуекIо, цIыфхэм япсауныгъэ ыкIи ящыIэныгъэ къызэраухъумэщтым пащэхэр, медицинэм иIофышIэхэр пы­лъых. Мы лъэныкъом епхыгъэу Адыгеими щызэшIуахырэр бэ.

АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат Адыгеим щыпсэухэрэр коронавирусым щыухъумэгъэнхэм, къызэузыгъэхэм япчъагъэ хэмыхъоным, зэрарэу къыхьырэр нахь макIэ хъуным фытегъэпсыхьэгъэ унашъохэр ышIыгъэх. Непэрэ мафэм ехъулIэу гъэлъэшыгъэ шIыкIэм тетэу Iоф ашIэ, цIыфхэр къызэраухъумэщтхэм пылъых.

БэмышIэу АР-м и ЛIышъхьэ IофшIапIэхэм япащэхэм унашъо афишIыгъ гриппым пэуцужьыгъэнымкIэ цIыфхэр прививкэ шIыгъэнхэ фаеу.

— Зэпахырэ узэу коронавирусым зимыушъомбгъунымкIэ шъолъырым иэпидемиологическэ зытет зэрэмыдэгъушхом, гриппымрэ пэтхъу-Iут­хъум­­рэ цIыфыбэмэ къызэряуталIэрэм тыкъыпкъырыкIызэ, джащ фэдэу цIыфхэм япсауныгъэ щынэгъончъэу щытыным ыкIи экономикэм зыпкъ итэу Iоф ышIэнымкIэ республикэм щыпсэухэрэм, джащ фэдэу мэкъумэщ субъектхэм яIофышIэхэм вакцинэр ахэлъхьэгъэн фае. Мы Iофтхьабзэм хахьэу цIыфхэм япроцент 60-мэ, узыр къяолIэнымкIэ «щынагъо» зышъхьащытхэм япроцент 75-мэ вакцинэр ахалъхьащт. Адыгеим зэпахырэ узым зыщимыушъомбгъуным, джащ фэдэу цIыфхэм ясанитарнэ-эпидемиологическэ зытет зыпкъ итыным, цIыфхэм яIофшIэн къызэтегъэнэжьыгъэным ыкIи щынэгъончъэным афэшI 2020-рэ илъэсым чъэпыогъум и 1-м нэс гриппым пэшIуекIорэ вакцинэр цIыфхэм ахэлъхьэгъэным шъунаIэ тежъугъэтын фае, — закъыфигъэзагъ АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат.

Мы унашъом игъэцэкIэн къыпкъырыкIы­зэ Адыгеим ыкIи Пшызэ шъолъыр ащы­псэурэ быслъымэнхэм я ДиндэлэжьапIэ кIэщакIо фэхъуи, коронавирусым Адыгеим зыщимыушъомбгъунымкIэ шIэгъэн фаехэм, гриппым зыщаухъумэным пае цIыф­хэм шIокI имыIэу вакцинэр зэрахалъхьащтым иIофыгъохэм атегущыIагъэх.

Ащ пае Iофтхьабзэм къырагъэблэгъа­гъэх АР-м псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ иминистрэу Мэрэтыкъо Рустем, Адыгэ Республикэм лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэ­гъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет итхьаматэу Шъхьэлэхъо Аскэр, коронавирусым зыщеIэзэхэрэ госпиталэу Мые­къуапэ дэтым иврачэу, реанимацием ыкIи интенсивнэ терапием иотделение ипащэу ВэкъэшIэ Рустем, республикэм иимамхэр.

Iофтхьабзэр къызэIуихыгъ ыкIи зэрищагъ Адыгеим ыкIи Пшызэ шъолъыр ащыпсэурэ быслъымэнхэм ямуфтиеу Къэрдэн Аскэрбый.

Мэрэтыкъо Рустем зэхахьэм къызэрэщиIуагъэмкIэ, коронавирусыр къызежьагъэм къыщыублагъэу республикэмкIэ ар къызпыхьагъэхэм япчъагъэ процент 0,6-рэ мэхъу. Непэрэ мафэм ехъулIэу гъэлъэшыгъэ шIыкIэм тетэу Iоф ашIэ, цIыфхэр къызэраухъумэщтхэм пылъых.

Министрэм къызэриIуагъэмкIэ, мы илъэсым гъэтхапэм коронавирусыр къежьэгъакIэу мыщ фэдэ зэхахьэу имамхэм зэхащагъэм хэлэжьэгъагъ. Ащыгъум зэрэгугъагъэхэр гъэмафэм узыр зэкIэкIонэу ары. Ау пандемиер нахь лъэшэу къычIэкIыгъ ыкIи узыр зызэкIэкIощтыр мы мафэхэм зыми къы­Iонэу ышIэрэп.

ШышъхьэIум и 27-м ехъулIэу зэпахырэ узэу коронавирусыр Адыгеим щыпсэурэ нэбгырэ 3327-мэ къахагъэщыгъ. Ахэм ащыщэу нэбгырэ 478-мэ яIазэх (чэщ-зымафэм нэбгырэ 19 хэхъуагъ), хъужьыгъэхэр — 2822-рэ (чэщ-зымафэм 19 хэхъуагъ), зидунай зыхъожьыгъэр нэбгырэ 27-рэ (зы нэбгырэ хэхъуагъ).

Министрэм къызэриIуагъэмкIэ, коронавирусым зыщяIэзэхэрэ госпиталищри пштэмэ, непэ нэбгырэ 360-м ехъу ачIэлъ. Узыр зэкIэкIуагъэу пIон плъэкIыщтэп. Процент 65-м кIахьэу пIэкIорхэр ушъагъэх. Мы мафэм ехъулIэу сымэджэ дэйхэри тиIэх. Гукъау нахь мышIэми, зидунай зыхъожьыгъэхэри щыIэх. Джырэблагъэ Красногвардейскэ районым щыщ бзылъфыгъэу илъэс 60 зыныбжьым идунай ыхъожьыгъ. Лабораторнэ ушэтынхэм къызэрагъэлъэгъуагъэмкIэ, ащ лъапсэу фэхъугъэр коронавирусыр ары.

— Зэпахырэ уз щынагъоу коронавирусыр цIыфхэм къямыолIэныр непэ анахь Iофыгъо шъхьаIэу ыкIи гумэкIыгъоу тиIэхэм ащыщ. ЦIыфхэр бэу зэхэмыхьанхэу, шапхъэу щыIэхэр Iэпэдэлэл амышIынэу тыкъяджэ. Мафэ къэс мы узыр яIэу сымэджэщым къащэрэм япчъагъэ къыщыкIэрэп. Арышъ, ыпэкIэ тызытетыгъэ режимым тытекIыжьыныр жьыIоу сеплъы. Бэрэ­скэшхо нэмазыр яунэхэм щашIынэу имамхэм унашъо зэрашIыгъэм адесэгъаштэ, — къыIуагъ министрэм.

— Мы мафэхэм анахьэу тынаIэ зытедгъэтырэр гриппым пэуцужьырэ вакцинэр цIыфхэм ахэлъхьэгъэныр ары. ШышъхьэIум и 28-м вакцинэр Адыгеим къыIэкIэхьагъ. Мы Iофтхьабзэм хахьэу Iоныгъом къыщегъэжьагъэу цIыфхэм япроцент 60-мэ, узыр къяолIэнымкIэ «щынагъо» зышъхьащытхэм япроцент 75-мэ вакцинэр ахалъхьащт. Гриппым пэшIуекIорэ вакцинэу мыгъэ къыдагъэкIыгъэр аушэтыгъэу щыт, уз хьылъэ къыхэ­кIынэу тлъытэрэп. Вакцинэм цIыфым ииммунитет ыгъэпытэщт, ащ ишIуагъэ къэмыкIощтмэ, зыпари зэрар къыхьыщтэп. КъэIогъэн фае, практикэм къы­зэригъэлъагъорэмкIэ, вакцинэм зыпари зэримылIыкIыгъэр, ау гриппыр зыхэужъыныхьэкIэ цIыфыр ащ илIыкIын ылъэкIыщт. Арышъ, цIыфхэм ар къагурыIоу, нахьыбэмэ ахатлъхьэмэ бэкIэ нахь дэгъу. ШIокI имыIэу вакцинэр апэу зыхэтлъхьащтхэм ащыщых медицинэм иIофышIэхэр, кIэлэегъа­джэхэр, зыныбжь хэкIотагъэхэр ыкIи хэужъынахьыгъэ уз зиIэхэр. Коронавирусыр джыри зэкIэкIуагъэп. Бжы­хьэ-кIымэфэ лъэхъаным гриппыр ыкIи пэтхъу-Iутхъур къызежьэкIэ, джащыгъур ары Iофыр дэйдэдэ зыхъущтыр. Зэпахырэ узитIури зызэхахьэкIэ, ащ «микс инфекция» раIо, цIыфым ар фэукIочIыщтэп. Ащ пае, зэкIэми тыкъяджэ, мы Iофыр Iэпэдэлэл амы­шIынэу, вакцинэр зыхарагъэлъхьанэу. Режимым тытекIы хъущтэп, маскэр тIумылъэу, шапхъэу щыIэхэр тымыгъэцакIэхэ зыхъукIэ бэдэдэ къэсымэджэн ылъэкIыщт. Ащ фэдэ зыхъурэм джыри IофшIапIэхэр зэфашIыщтых, цIыфхэр агъэтIысыщтых. Арышъ, тызфэжъугъэсакъыжьых.

Мэрэтыкъо Рустем къызэриIуагъэм­кIэ, цIыфым ииммунитет коронавирусыр есэным пае, зэкIэмкIи процент 60-м кIахьэу сымэджэнхэ фае. Мыщ дэжьым министрэм къыкIигъэтхъыгъ уз щынагъом къыхэгъэщыгъэным, гъэхъужьыгъэным ыкIи ащ пэуцужьыгъэным тиврачхэр зэрэфэхьазырхэр. Адрэ зэпахырэ узхэм афэдэу мэкIэ-макIэу цIыфым ииммунитет мыщ есэщт ыкIи нахь псынкIэ къыфэхъущт. Ау мы мафэхэм ащ джыри тыкъы­фэкIуагъэп, ащ уахътэ ищыкIагъ. Гукъау нахь мышIэми, бэхэр егъэсымаджэх, цIыфхэр малIэх.

Госпиталым иврачэу ВэкъэшIэ Рустем мы уз щынагъом зэрэпэшIуекIохэрэм, сымэджэщым чIэлъхэм япсауныгъэ изытет зыфэдэм зэхахьэм къекIолIагъэхэр щигъэгъозагъэх. Ащ къызэриIуа­гъэмкIэ, коронавирусыр нахьыбэу къызэуталIэхэрэр зыныбжь хэкIотагъэ­хэр, шъоущыгъу уз ыкIи хэужъыныхьэгъэ уз зиIэхэр, цIыф пщэрхэр арых. Анахьэу узыр къяолIэным ищынагъо зышъхьащытхэм ащыщ бэ къэзыщэчыхэрэр. Мыхэм жьы дэгъоу къазэрэфэмыщэрэм къыхэкIыкIэ аппаратым пагъанэх, адрэхэм афэдэу узыр афэукIочIырэп. Ащ пае сакъыныгъэ къызхагъэфэнэу, зыфэсакъыжьынхэу имамхэм закъыфигъэзагъ.

Джащ фэдэу къэгущыIагъэхэм къоджэ псэупIэхэм яимамхэм араIуагъ бэрэскэшхо нэмаз зэхахьэхэр амышIынхэу, цIыфхэм, анахьэу ныбжь зиIэхэм, шIокI имыIэу прививкэхэр ашIынхэ зэрэфаер агурагъэIонэу.

Нэужым диным иеплъыкIэкIэ узым узэрэпэшIуекIон плъэкIыщтым фэгъэхьыгъэу къэгущыIагъ имамэу Дзэукъожь Анзор.

IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет итхьаматэу Шъхьэлэхъо Аскэр Адыгеим ыкIи Пшызэ шъолъыр ащыпсэурэ быслъымэнхэм я ДиндэлэжьапIэ кIэщакIо зыфэхъугъэ Iофтхьабзэр игъоу ылъытагъ. Джащ фэдэу коронавирусым цIыфхэр щыухъумэгъэнхэмкIэ шIэгъэн фаехэр, узэрэзекIощт шапхъэхэр зэрытхэгъэ узыгъэгъозэрэ тхьапэу къыдигъэ­кIыгъэр щытхъукIэ афилъэгъугъ.

Имамхэм Iофтхьабзэм упчIабэ къыщаIэтыгъ, ахэм ащыщ зэпахырэ узэу коронавирусым илIыкIыгъэхэм яхьэдэ фэIо-фашIэхэм ягъэцэкIэн. Медицинэм иIофышIэхэм ахэм игъэкIотыгъэ джэуап­хэр къаратыжьыгъэх.

КIАРЭ Фатим.