2020-рэ илъэсым бэдзэогъум монополием пэшIуекIорэ федеральнэ къулыкъур зызэхащагъэр илъэс 30 хъугъэ.

Мы мэфэкIым фэгъэхьыгъэу монополием пэшIуекIорэ федеральнэ къулыкъум и ГъэIорышIапIэу Адыгэ Республикэм щыIэм чанэу Iоф дэзышIэрэ республикэ гъэзетэу «Адыгэ макъэм» иобоз­ревателэу КIарэ Фатимэ къыхагъэщыгъ. Къулыкъум иIоф­шIэн шъыпкъагъэ ыкIи профессионализмагъэ хэлъэу журналистым къызэрэриIотыкIырэр щытхъукIэ фалъэгъугъ, рэзэныгъэ тхылъ къыфагъэшъошагъ.

Монополием пэшIуекIорэ къулыкъум итарихъ 1990-рэ илъэсым къыщежьэ, ащыгъум апэдэдэ федеральнэ антимонопольнэ къулыкъур — РСФСР-м антимонопольнэ политикэм ыкIи экономикэ структуракIэм IэпыIэгъу афэхъугъэнымкIэ Къэралыгъо комитетыр агъэпсыгъ. 1991-рэ илъэсым апэрэ антимонопольнэ законэу РСФСР-м нэ­къокъонымкIэ ыкIи бэдзэр ща­пIэхэм монополием иIофшIэнкIэ гъунапкъэхэр фэшIыгъэнхэр зыфиIорэр зэхащагъ. Монополием пэшIуекIорэ хэбзэгъэуцугъэр тикъэралыгъокIэ ащ къыщежьэ. А илъэс дэдэм тикъэралыгъо исубъектхэм зэкIэми чIыпIэ гъэIорышIапIэхэр ащагъэ­псынхэу унашъо ашIыгъ. 1991-рэ илъэсым монополием пэшIуе­кIорэ Адыгэ чIыпIэ гъэIорышIапIэ щыIэ хъугъэ.

1992-рэ илъэсым къыщегъэ­жьагъэу Урысыем итарихъкIэ апэрэ законэу «О защите прав потребителей» зыфиIорэр аш­тагъ ыкIи 2004-рэ илъэсым нэс монополием пэшIуекIорэ къулыкъум УФ-м ихэбзэ унашъо­хэм ягъэцэкIэн лъыплъэрэ къэралыгъо къулыкъоу Iоф ышIагъ.

1997 — 1998-рэ илъэсхэм Адыгэ чIыпIэ гъэIорышIапIэр УФ-м монополием пэшIуекIогъэ­нымкIэ къэралыгъо чIыпIэ органым икомитет хахьэщтыгъэ. 1999-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу 2004-рэ илъэсым нэс антимонопольнэ ГъэIорышIапIэм антимонопольнэ политикэм, предпринимательствэм IэпыIэгъу фэхъугъэнымкIэ УФ-м и Министерствэ ичIыпIэ структурэу Iоф ышIагъ. 2004-рэ илъэсым жъоныгъокIэ мазэм къыщыублагъэу къулыкъум ипшъэрылъхэр агъэ­кIэкIи, монополием пэшIуекIорэ федеральнэ къэралыгъо къулыкъур (ФАС) зэхащагъ.

2000-рэ илъэсым щылэ мазэм къыщегъэжьагъэу Федеральнэ законэу «О защите конкуренции на рынке финансовых услуг» зыфиIорэр ыкIи а законыр зэрагъэцакIэрэм лъыплъэгъэныр монополием пэшIуекIорэ къулыкъум ыпшъэ ралъхьагъ.

2004-рэ илъэсым къыщыублагъэу непэ къызнэсыгъэм монополием пэшIуекIорэ федеральнэ къулыкъум и ГъэIорышIапIэу Адыгэ Республикэм щыIэм анахьэу ынаIэ зытыригъэтыгъэр унэе предпринимательхэм, хъыз­мэт субъектхэм ядэо тхылъхэм ахэплъэгъэныр ыкIи зэхэфыгъэнхэр ары. Джащ фэдэу республикэм иэкономикэ хэхъо­ныгъэхэр ышIынхэмкIэ зиягъэ къэкIорэ, зэнэкъокъу шIыкIэр тэрэзэу зымыгъэфедэрэ пстэуми пшъэдэкIыжь ягъэхьыгъэным, гъэцэкIэкIо хэбзэ къулыкъухэм ыкIи чIыпIэ зыгъэIорышIэжьыпIэхэм япшъэрылъхэр шIуагъэ къытэу агъэцэкIэным мэхьанэшхо раты.

Джащ фэдэу хэбзэгъэуцугъэм къыдилъытэрэ лъэныкъо пстэури гъэцэкIэгъэныр, рекламэм, къэралыгъо ыкIи муниципальнэ фэIо-фашIэхэм язаказхэр, нэмыкIхэри зэшIохыгъэнхэм лъыплъэгъэныр монополием пэшIуе­кIогъэнымкIэ федеральнэ къулыкъум АР-мкIэ и ГъэIорышIапIэ ипшъэрылъ шъхьаIэу щыт. Ащ нэмыкIэу монополием пэшIуекIогъэнымкIэ федеральнэ къулыкъум естественнэ монополиехэм Iоф зэрашIэрэм гъунэ лъефы. А IофшIэныр зыфытегъэпсыхьагъэр ахэм къыдагъэ­кIырэ товархэр, агъэцэкIэрэ фэIо-фашIэхэр къызыIэкIагъэ­хьанхэмкIэ зэкIэми зэфэдэ амал яIэныр ары.

Мы мафэм ехъулIэу ГъэIорышIапIэм зэкIэмкIи нэбгырэ 11 Iут. Ахэм ахэтых монополием пэшIуекIорэ къулыкъур Адыгеим зыщызэхащагъэм къы­щыублагъэу Iоф щызышIэхэрэр ыкIи езыгъэжьэгъакIэхэри.