Ахэм ащыщ непэ тигъэзетеджэхэр нэIуасэ зыфэсшIыхэмэ, ящыIэкIэ-псэукIэ бэмэ щысэтехыпIэ афэхъумэ тшIоигъор. Ар Теуцожь районымкIэ Очэпщые щыпсэухэрэ Делэкъо зэшъхьэгъусэхэу Рэщыдэрэ Мариетрэ яунагъу.

ЗэшъхьэгъуситIур зы щыIэныгъэ гъогу зыдызэдытехьа­гъэхэр илъэс 61-рэ хъугъэшъ, зым Iэпызырэр адырэм къы­штэжьызэ, зэфэсакъхэзэ зэ­дэпсэух. Мариет ипсауныгъэ тIэкIу къызэрэзэщыкъуагъэм фэшI ыгу къызэрэдащэещтым зэрэунагъоу пылъ.

Шэн-хэбзэ гъэнэфагъэхэм зэшъхьэгъусэхэр арыгъуазэхэзэ зэрэпсэухэрэм фэшыхьат якIалэхэми, ахэм къакIэхъу­хьэхэрэми IофшIэныр шIу алъэ­гъоу, адыгагъэ ахэлъэу, Iушэу псэухэу, лажьэхэу, еджагъэхэу зэрэхъухэрэр.

Ау ахэм ягугъу къэтымы­шIызэ унагъом ышъхьэу, ятэжъ пIашъэхэм лIакъом ишэн-хабзэу къагъэнагъэхэр лъыгъэкIотэ­гъэнхэм пылъ Делэкъо Рэщыдэ ищыIэныгъэ гъогу кIэкIэу нэIуа­сэ шъуфэтшIын. ПчыхьалIыкъое еджапIэр къызеухым, Краснодар монтажнэ техникумым ще­джагъ. Апэ IофшIэныр элект­рикэу ригъэжьагъ. Краим имон­тажникхэм адыгэ кIэлакIэр ахэ­тэу а лъэхъаным Пшызэ шъо­лъыр истаницэхэм шъоущыгъушI заводхэр ащатIупщыгъэх. Нэужым икъуаджэ къыгъэзэжьи, чIыпIэ колхозым иэлектрик шъхьаIэу, губгъо бригадэм, былымэхъо фермэм япащэу ищытхъу аригъаIозэ илъэс заулэрэ лэжьагъэу, Ермэлхьаблэ дэт зооветеринарнэ техникумым щеджэнэу агъакIо. Ар диплом плъыжькIэ къыухи къызэкIожьым, совхозым изоотехник шъхьаIэу агъэнэфагъ. Илъэ­си 4-рэ Iоф ышIагъэу районым мэкъу-мэщымкIэ игъэIорышIапIэ изоотехник шъхьаIэу ашIи, илъэсиблэ лэжьагъэу, Теуцожь чэтэхъо фабрикэу Хъот Казбек зипэщагъэм рагъэблагъи, ащ иапэрэ гуадзэу илъэс 12 Iоф ышIагъ.

Ащ ыуж ипсауныгъэ ыгъэгу­мэкIы зэхъум зигъэпсэфынэу тIысыжьыгъэ. Ау щысышъугъэп. Ащ къыщегъэжьагъэу Очэпщые чIыпIэ коим иветеранхэм я Совет итхьаматэу ипшъэрылъхэр еIолIапIэ имыIэу, районымкIэ щысэтехыпIэу зылажьэрэр илъэсипшI хъугъэ. Къуаджэм общественнэ IофшIэнэу щызэрахьэхэрэм псэупIэм инахьыжъхэм я

Совет ипащэу Пщыда­тэкъо Сулейман игъусэу, якIэщакIох. Ветеранхэр агъэразэх, ягумэкIхэр зэрагъашIэ, сыма­джэхэм алъэплъэх, зимэфэкIхэм афэгушIох.Ялъфыгъэхэр дэгъоу апIугъэх

Делэкъо Рэщыдэрэ Мариетрэ яшъэуищ щыIэныгъэм исыд фэдэрэ лъэныкъокIи щысэте­хыпIэу мэпсэух.

— Сишъхьэгъуси, сэри тынасыпышIоу тэлъытэ, — еIо Рэщыдэ. — Сэ илъэс 86-м, Мариет — 84-м тежьагъ. Илъэс 61-рэ хъугъэу тызэкIыгъушъ, зы мафи тыгу хэзэрэгъэкIыгъэп. Тишъаохэу Шыхьами, Щамсу­дини, Эдики унэгъо дэгъухэр ашIагъэх, блэгъэ дэгъухэр тиIэх, дэгъоу мэлажьэх, мэпсэух. Ахэм шъэуитIурэ пшъэшъиплIырэ къакIэхъухьажьыгъэх. Зэ­кIэ­ми апшъэрэ гъэсэныгъэ яI. Къыт­лъэхэсыр анахьыжъэу Шы­хьам ары. Районым и ДОСААФ иинструктор. Ащ ­ишъхьэгъусэу Фатимэ фэдэ нысэ улъыхъуагъэкIи бгъотынэп. Япшъашъэу, сипхъорэлъфэу Заремэ тыщэгушIукIы. Пшызэ къэралыгъо университетым ижурфак къыухыгъ, ащ къычIагъэнэжьыгъэу журналистикэмкIэ щырегъаджэх, кафедрэм ипащэ игуадз, доцент, филологие шIэныгъэхэмкIэ кандидат. Заремэ лъфыгъитIу иI — Сэтэнаерэ Джамбулатрэ. Шыхьам ыкъоу Мурат экономист.

Щамсудинэрэ Эдикрэ Мые­къуапэ хъупхъэу щэлажьэх. Щамсудин ыпхъоу Саидэ «Россельхозбанкым» иотдел ипащ, нахьыкIэу Бэллэ Пшызэ къэралыгъо университетыр къыухыгъэу дизайнерэу Iоф ешIэ. Эдик ыпхъоу Маринэ Краснодар и Гупчэ округ и МВД къулыкъур щехьы, ыкъоу Аслъан шIэхэу хирург хъущт. Ахэм унагъор ащэгушIукIы.

ЯхапIи мафэ, яхати агъэбагъо

— Мы хапIэм тыкъызитIыс­хьагъэр 1963-рэ илъэсыр арышъ, хъяр нэмыкI къытэхъулIагъэп, тфэмаф, ари тинасып къыхьыгъ, — къеIуатэ Рэщыдэ. — Алахьым тыфэраз, тызфэныкъо щымыIэу тэпсэу.

«Улажьэмэ лыжъ пшхын» аIо, тышъхьахырэп, гухахъо хэд­гъуатэзэ тэлажьэ. ХэтэрыкIхэр пасэу гъэфэбапIэм къыщытэ­гъэкIых. Помидори, щыбжьыий, нэшэбэгуи тищыкIагъэр зэкIэ ащ къычIэтэхы. Бэдзэрым тыкIорэп. Хатэм къэби, джэнчи, картофи, къэбаскъи, адыгэхэм къагъэкIы хабзэр дэт, — еIо Рэщыд. — Натрыфым хьэр, коцыр хэтэхьаджэшъ, чэтхэм ятэгъэшхы. Чэт 70-рэ тиIэшъ, тилъфыгъэхэр кIэнкIэ щыкIэ­хэрэп. Былымышъхьэхэри, тхьа­чэтхэри зэрэтихъойщтыгъэр ашIэ, ау амал тимыIэжь зэхъум, ахэм ауж тикIыжьыгъ. Хатэм дэ­лажьэхэрэр сэрырэ Шыхьамрэ. Ащ мотоблокымкIэ чIыгур къегъэушъэбы, уцыжъыр егъэ­кIоды, уцуи тIыси иIэп. Сэ пчэдыжь нэфшъагъом сыдахьэ, тыгъэм ышъо къэплъыфэ сэлажьэ. Ари псауныгъэмкIэ дэгъу.

Динлэжьхэми ахэт

Делэкъо Рэщыдэ итеплъэкIи изекIуакIэкIи а зыфиIогъэ ныбжьыр зыми ритырэп. ЛIы гу­бзыгъэ Iушэу, ренэу нэгушIоу, шъыпкъагъэ хэлъэу, ныбджэгъу шIагъоу щыт. Ижабзэ къабзэ, бай.

Амал иIэмэ, райоными, Адыгэ­къали нэшхъэигъо къащыхъугъэмэ, ячылэ ефэндыр игъусэу ащэIэ. ЕтIани ар зэ­кIэупсыхьагъэу, шынкIэу, зэ­кIужьэу фэпагъэу, адыгэ паIор къекIоу щыгъэу цIыф купэу зыхэтхэм къахэщэу щыт. Зэ­рэ­губзыгъэр, Iушыгъэ хэлъэу, зэ­­кIужьэу зэрэгущыIэрэр ашIэшъ, къекIолIагъэхэм ацIэкIэ къин зиIэ лIакъом къыфэтхьаусы­хэ­жьынэу нахьыбэм къыхахырэр Делэкъо Рэщыд ары.

Чылэ IофшIэнхэм якIэщакIу

Делэкъом Очэпщыерэ Очэ­пщыякIэмрэ хэхъоныгъэшIухэр ягъэшIыгъэныр ипшъэрылъ шъхьа­Iэу елъытэ. Зэхахьэхэм къащэгущыIэ, IэпыIэгъу къафэ­хъун зылъэкIыщтхэр къегъотых.

ПсэупIитIумэ къэхэлъищэу адэтхэр къабзэу арегъэIыгъых. Очэпщые икъэхэлъитIу джынэзэ нэмазхэр зыщашIыщтхэ бгъа­гъэхэр ащашIыгъах. Ахэм ягъэ­псынкIэ мылъкукIэ къадеIагъэ­хэу районым ипащэу Хьачмамыкъо Азэматрэ Краснодар щыпсэурэ якIалэу Пщыдатэкъо Руслъанрэ зэрафэразэр къеIо.

— Тикъуаджэ мы аужырэ илъэс зытIущым хэхъоныгъэшIу­хэр зэришIыгъэм тыщэгушIукIы, — еIо Рэщыдэ. — Культурэм и Унэу чылэ гупчэм итыр IыгъэкI дэдэ, теплъаджэ хъу­гъагъэ. Ти ЛIышъхьэу КъумпIыл Муратэ сомэ миллион 27-рэ къытфаригъэтIупщи дэхэ дэдэу аригъэшIыжьыгъ. Спорткомплекс зэтегъэпсыхьагъэри бэрэ пэмылъэу аухыщт. Очэпщые иурам шъхьаIэу Лениным ыцIэкIэ щытэу километриплIым ехъу зикIыхьагъэм асфальт тыраригъэлъхьагъ. Ащ фэшI тикъоджэдэсхэм ацIэкIэ ипсауныгъэ пытэнэу, шIоу, дэгъоу, дахэу щыIэр къыдэхъунэу ты­фэлъаIо.

Нэхэе Рэмэзан.