Медицинэ IэпыIэгъу псынкIэм и Адыгэ республикэ станцие ыкIи катастрофэхэмкIэ медицинэ гупчэм яврач шъхьаIэу Сихъу Ахьмэд загъэнэфагъэр жъоныгъокIэ мазэр ары.

Ащ Пшызэ къэралыгъо меди­цинэ академиер 2008-рэ илъэсым къыухыгъ. Интернатурэм ыуж Адыгэкъалэ исымэджэщ травматологэу илъэситфырэ Iоф щишIагъ, нэужым Пэнэжьы­къуае икъоджэ врачыгъ, поликлиникэу дэтым ипэщагъ, 2018-рэ илъэсым къыщыублагъэу джы зыдэщыIэм къагъэкIофэкIэ Теуцожь районым иврач шъхьэIагъ.

Джырэблагъэ ащ гущыIэгъу тызыфэхъум коронавирусым зэхъокIыныгъэу IэпыIэгъу псынкIэм иIофшIэн къыхилъхьагъэхэр, ежь ышъхьэкIэ ар зэриушэтыгъэр къедгъэIотагъэх, иеплъыкIэхэмкIэ къыддэгощагъ.

— Вирусыр къызэолIагъэхэм зиIоф хьылъэ хъугъэу къахэкIырэм ипчъагъэ хэхъуагъ, — къы­Iуагъ ащ непэ Iофхэм язытет къытегущыIэзэ. — Коронавирусыр зэрэщыIэр, ар зэрэщынагъор зышIошI мыхъоу цIыфхэм ахэтыр бэ. Къэсымэджагъэхэми медицинэ IэпыIэгъум къеджэ­хэрэп, поликлиникэм кIохэрэп, ежь-ежьырэу зыгорэхэр зэра­шIэжьышъ унэм исых. Ащ тетэу уахътэр аIэкIэкIы, яIоф нахь хьылъэ мэхъу, компьютернэ томографием тхьабыл уз (пневмония) яIэ хъугъэу къегъэ­лъа­гъо. Ащ къикIырэр узыр зэрэ­хэкIотагъэр ары.

Коронавирусыр къызэолIагъэ­хэм узэряIэзэщтым лъым кислородыр зэрэIэкIахьэрэр уплъэ­кIугъэнэу къыдэлъытагъ. Медицинэм иIофышIэхэр къыхэмыхьэхэу ор-орэу ар бгъэунэфын плъэкIынэу щытэп. «Пульсоксиметр» зыфаIорэ прибор ащ ищыкIагъ. Коронавирус къы­зэолIагъэу унэм исэу зэIа­зэхэрэм IэпыIэгъу псынкIэм ибригадэу афэгъэзагъэхэм зэкIэми ар аIыгъ.

— О уишIошIкIэ, сыда цIыфхэм коронавирусыр щымыIэу зыкIа­лъытэрэр?

— Мы узым кIуачIэу иIэр зыфэдизыр, ащ псынкIэу зызэриушъомбгъурэр къагурыIорэпышъ арын фае. Ащ фэдэу бэмэ сэ сшъхьэкIэ сарехьылIэ. Ахэр госпитальхэм ачIэсщэнхэшъ къызэолIагъэхэр язгъэлъэгъунхэу, IэпыIэгъу псынкIэм иIофышIэу мэзэ пчъагъэм зиунагъохэр, зигупсэхэр зымылъэгъу­гъэхэм, вирусым щызыухъумэрэ щыгъын хьылъэхэр къезыхьакIыхэрэм нэIуасэ афэсшIынхэу сыфай. Джащыгъум икъу фэдизэу зэхашIэн сшIошIы.

— Ахьмэд, о пшъхьэкIи, уиунагъокIи коронавирусыр зыфэдэр зэхэшъу­шIагъ…

— Ары. Джыри Пэнэжьы­къуае сыщыIэу, цIыфэу поликлиникэм къекIуалIэхэрэм сяп­лъызэ, ахэм ащыщ къыпысхыгъ. Мэфэ заулэ тешIэгъагъ къэбарыр къызыс­лъэIэсым. Зэрэзэ­хэс­хэу анализ стыгъэ, къыпысхыгъэу къыгъэлъэгъуагъ. Температурэр къыдэкIоегъагъ, спкъыхэр къыцIыцIыщтыгъэх, зыпарэми ымэ къызэхэсымы­шIэжьэу, сшхырэм иIэшIугъэ къызгурымыIожьэу хъугъагъэ. Бэри ар зэтемыуцожьэу пэ­лъыгъ.

ГухэкIми, сабыйхэмрэ си­­— шъ­хьэ­гъусэрэ вирусыр ястыгъ, ау узгъэгушIонэу хэтыгъэр, атхьабылхэр къабзэхэу уплъэ­кIунхэм къызэрагъэлъэгъуагъэр ары. Сэры пневмоние зиIагъэр. Мазэм ехъурэ унэм тисэу къы­тэ­Iэзагъэх, зэкIэми тызэтеуцожьыгъ.

— Ащ лъыпыдзагъэуи IэпыIэгъу псынкIэм истанцие пэщэныгъэ ды­зепхьанэу уагъэкIуагъ. Зэпахырэ узым апэ итэу ары пэуцужьырэр. Сыдэущтэу гу тепшIыхьагъа? Непэ Iофхэр сыд фэдэха?

— Сыхэдэнышъ сэ сызыфаер къыхэсхынэу сыгу къихьагъэп. Врачым иIофшIэн сыдигъокIи щынагъо, анахь зыщыкъиныр ары ар зыщящыкIагъэр. ЕтIани медицинэ IэпыIэгъум иIофшIэн адрэхэм атекIы. «ЦIыфыр иIоф­шIапIэ щэпсэу» зыфаIорэр мыщ къыщыбгурэIо. Уиунэ узэрисырэм нахьыбэрэ мыщ ущыI.

ГухэкIми, IэпыIэгъу псынкIэм иIофышIэхэм нахьыпэкIэ осэ­шхоу афашIыщтыгъэм къыщыкIэгъагъ. Зэпахырэ узэу дунаир зэлъызыкIугъэр ары мэхьанэу яIэр цIыфхэм зэхязгъэшIагъэр. IэпыIэгъу псынкIэм иIофышIэхэр «спецназым» фэбгъадэхэми ухэукъощтэп. Ахэр непэрэ ма­фэм илIыхъужъых.

— Зэпахырэ узым сыда IэпыIэгъу псынкIэм иIоф­шIэн зэхъокIыны­гъэу къыхилъхьагъэр?

— Тегъэуагъэр нахьыбэ хъу­гъэ. Вирусым ыпкъ къикIыкIэ режим гъэнэфагъэм тызытехьэм ар къызэолIагъэхэм Iоф ади­шIэнэу IэпыIэгъу псынкIэм ибригадибл гъэпсыгъэ хъугъэ. Ар нэбгырэ 43-рэ мэхъу. ЗэкIэри ежь яшIоигъоныгъэкIэ хэхьагъэх, яунэхэм арымыхьажьхэу, яунагъохэр амылъэгъухэу Iоф ашIэ. Медицинэм иIофышIэхэм язы сменэ сыхьат 24-рэ, водительхэм 12 зэрэхъурэр.

Вирусым ущызыухъумэрэ щыгъынхэр ащыгъых, ашъхьапэ къыщегъэжьагъэу алъапэ нэс ухъумагъэх, респераторхэр аIулъых. Щыгъыным жьы пхырыкIырэп, анахь фэбэшхоми ар зыщахын фитхэп ыкIи щынагъо.

Адыгеим ипсэупIэхэм зэкIэми, анахь чыжьэми, анэсых. Сыхьатым ехъурэ гъогум тетынхэ фаеуи къыхэкIы. Вирусыр къеолIагъэу зэгуцафэхэрэр томографием ащэн, ащ къе­жэнхэ фай. Сыхьатищ-плIы зы дэкIыгъом тырагъэкIуадэу мэхъу.

УФ-м и Правительствэ ипрограммэ гъэнэфагъэ ыкIи партиеу «Единая Россия» зыфиIорэм зэхищэгъэ Iофтхьабзэм къащыдэлъытагъэу лъэхъаным диштэу зэтегъэпсыхьэгъэ автомобиль 11 къэтщэфыгъ. Ахэм Iофыр къагъэпсынкIагъ.

— Сыда шъуиIофшIэн непэ анахь къинэу хэтыр?

— ТиIофышIэхэр зэкIэри агукIэ зэрэпшъыгъэхэр ары. Шъыпкъэ, ялэжьапкIэ нахьыпэрэм егъэпшагъэмэ, фэдищ— плIыкIэ нахьыбэ хъугъэ. Ау гъэпсэфыгъо уимыIэу, учъэзэ мафэ къэс Iоф пшIэныр, шэпхъэ зэпымыужь ухэтыныр IэшIэхэп. Ащ цIыфыр ыгукIэ еукIы. Ти­Iофы­шIэхэм лIыхъужъныгъэ зэ­рахьэу сэлъытэ, япсауныгъэ, ящыIэныгъэ емыблэжьхэу япшъэ­рылъхэр агъэцакIэх.

— Ахьмэд, о уишIошI­кIэ, коронавирусым ятIонэрэ къэкIогъоу къыгъэзэжьыщта?

— ЯтIонэрэм игугъу тымы­шIызэ… апэрэр джыри текIыгъэп. Ары, режим гъэнэфагъэу щыIагъэм игъорыгъоу тыкъытекIыжьыгъ, ау эпидемиологическэ лъэныкъомкIэ укъеплъы­мэ, Iофхэр макIэу лъэкIуатэх. ЕтIани къэзгъэхьылъэщтыр нэмыкI зэпахырэ узэу бжыхьэ— кIымэфэ уахътэм къыздихьырэр, гущыIэм пае, гриппыр, къызэрэхэхьащтыр ары. Гриппымрэ коронавирусымрэ язэу цIыфым къеолIагъэр зэхэпфыным пае, куоу ууплъэкIун фаеу хъущт. COVID-р ятIонэрэу къыгъэзэ­жьыныр арэп тызщыщынэн фаер, гриппыр къызэрэхэхьащтыр ары.

— ЗэрэхъурэмкIэ, ащ ущызыухъумэщт прививкэр ары хэкIыпIэ закъоу щыIэр…

— Гриппым ущызыухъумэрэ прививкэр шIыгъэныр зэпстэу­хэмкIи шIокI зимыIэ Iофэу щыт. Нахьыпэрэм нахьэу непэ ащ игъу. Ар зэкIэми къагурыIон фае.

ХЪУТ Нэфсэт.