«Адыгэ макъэр» ныбджэгъу дэгъоу зысиIэр лIэшIэгъу ныкъом ехъугъ. СшIогъэ­шIэгъонэу къыхиутыхэрэм сяджэщтыгъ. Сэри синыбджэгъумэ, сиIофшIэгъумэ, Iофэу ахэм ашIэрэм ехьылIагъэми, ситхыгъэхэр бэрэ къихьэщтыгъэх.

ЦIыфыр къыппышIыхьагъэми, къылэжьыгъэ зыхъукIэ, ущытхъу­ныр емыкIоп сшIошIы.

Зигугъу къэсшIымэ сшIоигъор тиунэкъощэу КIэныбэ Къэлэубатыкъо Исмахьилэ иунагъу.

Исмахьилэ ежь къыгъэшIа­гъэм къалэу Краснодар щыпсэугъ, бухгалтерыгъ. Ишъхьэгъусэу Разиетрэ ежьыррэ щыIэныгъэм лъэуж дахэ щыпхыращыгъ. КIэ­литфырэ зы пшъашъэрэ къа­фэхъугъ: Нурбый, Шыхьарбый, Батырбый, Налбый, Мухьарбый, Сим. Япшъашъэ къуаджэу Очэпщые щэпсэу.

ЯкIэлэ нахьыжъэу Нурбый летчикэу дзэм къулыкъу щихьызэ майор хъугъэу пшъэрылъэу фагъэуцугъэр ыгъэцакIэзэ самолетэу зэрысхэр къефэхи офицерэу нэбгырибл хъухэу хэкIодагъэх. ЧIыпIэу зыщыхъугъэр Калининскэ хэкум ит къа­лэу Ржев пэмычыжьэу ары. Ятэу Исмахьилэ сыригъусэу, адыгэмэ зэряхабзэу, дунаир зыхъожьыгъэр къэтщэжьи, Адыгэкъалэ щыдгъэтIылъыжьыгъагъ.

А лъэхъаным Нурбый ишъэо нахьыжъэу Сослан илъэситф ыныбжьыгъ, нахьыкIэу Руслъан къызыхъугъэр сыхьат заулэ хъугъагъэ ныIэп. Сосланрэ Руслъанрэ янэ ягъусэу, щытхъу апылъэу, унагъохэр яIэхэу къа­лэу Владикавказ щэпсэух.

«Къиныр изакъоу къакIорэп» зэраIорэр къыушыхьатэу, бэ темышIэу ятIонэрэ кIалэу Шыхьарбыеу Сахалинскэ хэкум чIыхэмкIэ и ГъэIорышIапIэ ипащэу илъэсыбэрэ Iоф щызышIагъэр илъэс 47-рэ нахь ымыныбжьэу машинэ зэутэкIым хэкIодагъ. Дунаир зыхъожьыгъэр къэтщэжьынэу тыкIогъагъ, ау, ибынмэ ялъэIу дгъэцакIи, къа­лэу Южно-Сахалинскэ щыд­гъэтIы­лъыгъ.

Шыхьарбый кIэлитIу иIагъ: Игорь­рэ Александыррэ. Джы ахэр къалэу Южно-Сахалинскэ унагъохэр яIэхэу щэпсэух. Налбыйрэ Мухьарбыйрэ унагъохэр ашIагъэхэу Краснодар дэсых.

Илъэс 50-кIэ узэкIэIэбэжьмэ, Краснодар псыIыгъыпIэр ашIын зэхъум, тикъоджэ гупсэу Лахъ­щы­къуае унэгъо 360-рэ хъоу къагъэкощи Адыгэкъалэ къэ­кIожьыгъагъэх. Ахэм тиунэкъощхэу унэгъо пшIыкIущ ахэтыгъ. Тэ анахь къытпэблагъэу ахэтыгъэр Батырбый иунагъу. Батырбый янэжърэ ятэжърэ къадэкощыжьи ядунай ахъожьыфэ ыIыгъыжьыгъэх, унэгъо дахи ышIагъ: пшъэшъищырэ зы шъаорэ къыфэхъугъ. 1990-рэ илъэ­сым бэдзэогъу мазэм и 22-м шъао къызыфэ­хъум, ятэшэу авиакатастрофэм хэкIодагъэм ыцIэ, Нурбый, фаусыгъ. Ащ шIоу щыIэр зэкIэ къыдэхъунэу, насыпышIо, бэгъа­шIэ хъунэу, зыцIэ раIуагъэм къыдэмыхъугъэр къыдэхъунэу аIозэ фэлъэ­Iуагъэх.

Батырбый ренэу а зы IофшIапIэм щылэжьагъ, игугъу дахэкIэ ашIыщтыгъ. Ар сымэджэщхэм, еджапIэхэм, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм гъомылапхъэу аIэкIэхьащтым фэгъэзагъэу щытыгъ, общепитым ипащэуи охътабэ къыхэкIыгъ. А лъэхъаныр ары Батырбый иныбджэгъухэр цIэтедзэу «Батя» аIоу еджэхэу заублагъэр. Джыдэдэми «Батя» зыпIокIэ, ар Батырбый зэрэфэгъэхьыгъэр районитIуми щызэлъашIэ пIоми ухэукъощтэп. Мафэ горэм Батырбый иныбджэгъумэ ахэтэу щытыхэзэ, зимышIэжьэу ешъуагъэу хъулъфыгъэр рулым Iусэу машинэкIэ къахэлъади, кIэлэцIыкIуиплI зэрыс унагъом пкъэу пытэу кIэт Батырбый къахиути, ылъэкъуитIу зэхигъэтакъуи Адыгэкъалэ сымэджэщым ихирургхэм аугъо­ижьи, илъэсищым къыкIоцI пIэм хэлъыгъ. Нэужым икIэрыкIэу кIуакIэ рагъэшIэжьи, иныбджэгъумэ къахэуцожьыгъ.

Нурбый кIэлэеджэкIо цIыкIоу, еджапIэм къызикIыжьыкIэ ятэ ипIэкIор кIэлъырысэу, зы IэмкIэ тхылъыр ыIыгъэу, ятэ ифэIо-фашIэхэр ыгъэцакIэщтыгъэх. А лъэхъаныр ары врач сэнэхьатыр къыхихынэу зытыриубытагъэр. ЕджапIэм къызикIыжьыкIэ халат фыжьы цIыкIур зыдиIыгъэу, илэгъу кIалэмэ Iэгуаом къылъа­чъыхьэ зыхъукIэ, ежь къэлэ сымэджэщым кIощтыгъ. Халат фыжьыр зыщилъэти, палатэмэ арыхьэзэ сымаджэмэ яшIоигъо­ныгъэхэр афигъэцакIэщтыгъэх: ыгъашхэщтыгъэх, гъэзетмэ къа­фяджэщтыгъ, Iэзэгъу уцхэр аритыщтыгъэх. Джа лъэхъаныр ары хирургмэ ащыщ «Нурбый, о къепIолIэщтыр сшIэрэп, ау тызэхэгущыIэжьи, охътэ лые тымыгъэкIодынэу, «кIэтIый нэшъу» зыфэпIощт узым фэдэхэр о операцие одгъэшIынэу тетыубытагъ», — ыIуи къызыриIогъа­гъэр. «Цыхьэ къысфэшъошIымэ, шъукъэзгъэукIытэжьынэп», — ыIуагъ Нурбый.

Гурыт еджапIэр медалькIэ къыухи, а илъэсым Мыекъуапэ Краснодар къэралыгъо медакадемием икъутамэ къыщызэIуа­хыгъэти, Нурбый итхылъхэр ыгъэхьыгъэх, студентмэ ясатырэ хэуцуагъ.

Еджэныр ригъэжьэгъакIэу Нурбый унагъом ишIуагъэ зэрэригъэкIыщтым егупшысагъ. Ащ илъэIу фагъэцакIэу, еджапIэм иIэшъхьэтетхэм Iизын къыра­тыгъ мафэрэ еджэмэ, чэщырэ медицинэ IэпыIэгъу псынкIэм имашинэ фельдшерэу Iоф щишIэнэу.

Джащ тетэу Нурбый уз зэфэшъхьафмэ узэрадэзекIощтыми, Iэзэгъу уцхэми, медицинэ Iэмэ- псымэхэр зэрэбгъэфедэщтхэми хэшIыкI дэгъу афыриIэу еджапIэр къыухыгъ.

Врач-хирургэу институтыр къыухи, сымэджэщым къызэ­кIожьым: «Сышъуштэжьыщтмэ, сыкъэкIожьыгъ», — ыIуи захахьэм, анахь хирург IэпэIасэу Батмэн Айдэмыр: «КъэкIожь, кIал, боу бэрэ тыожагъ, къып­лъыдгъэкIонхэм Iофыр нэсыгъ» — ыIуи, ыIапэ къыфищэигъ. Джащ щегъэжьагъэу Адыгэкъалэ дэс цIыфмэ япсауныгъэ къэзыухъумэрэмэ ясатырэ Нурбый пытэу къыхэуцуагъ. Ащ терапевтхэу Кубэ Сусанэ, Пщыда­тэ­къо Нэфсэт, неврологэу Мамый Игорь, хирургэу Хьэжъ Мурат, нэмыкI врач IэпэIасэхэми лъы­тэныгъэшхо афишIэу, ягъэсэпэтхыдэхэр къызфигъэфедэхэзэ, хьалэлэу Iоф адешIэ. Нурбый ренэу исэнэхьаткIэ ишIэныгъэ зэрэхигъэхъощтым ыуж ит. Сымэджэщым ищыкIагъэхэр къыдилъытэзэ, сэнэхьатхэу кIэлэцIыкIу хирург, врач-эндоскопист зыфэпIощтхэр Краснодар медицинэ IофышIэхэм яшIэныгъэхэм зыщахагъахъорэ гупчэм щызэригъэгъотыгъэх.

Нурбый илъэIу къыфагъэцакIи, программэу «Земский доктор» зыфиIорэм къызэрэдилъытэу, республикэм анахь къоджабэ зэпхыгъэ Пэнэжьыкъое сымэджэщым Iоф щишIэнэу кIуагъэ.

Ащ иIофшIакIэ сымаджэхэр егъэразэх. Терапевтмэ сымаджэмэ япшIэлIэщтыр загъэ­нафэкIэ, Нурбый IэпыIэгъу псын­кIэм емыжэу, Iэзэгъу уцхэмрэ Iэмэ-псымэу ищыкIэгъэщтхэмрэ имашинэ цIыкIу регъэкIухэшъ, чылагъохэр къыкIухьэхэзэ, сымэджэщым къащэнэу амал зимыIэхэм яIазэ. Ащ нэужым сымэджэщым къегъэзэжьышъ, ащ чIэлъхэм ахэхьажьы. Нурбый игугъу сымаджэмэ шIукIэ ашIэу бэрэ зэхэпхыщт. «НыбжьыкI нахь мышIэми, сыдэу мыщ зэкIэми хэшIыкI афыриI, Iэзэгъу уц имыIэми, жэбзэ дахэу Iулъым уигъэ­хъужьыным фэд», — аIо.

Нурбый еджапIэм щеджэ зэхъум кружок зэфэшъхьафхэм ахэлажьэщтыгъ. Анахьэу ыгу къинэжьыгъэр бальнэ къашъо­хэмкIэ кружокыр ары. Ащ цIыф лъэпкъ зэфэшъхьафхэм якъашъо­хэри щызэрагъашIэщтыгъ. Ащ къыхэкIыкIэ Нурбый адыгэ къа­шъохэр къышIыхэ зыхъукIэ, ансамблэм хэтэу, ар исэнэ­хьатэу, къэшъуакIоу пшIошIыщт нахь, врачми пшIэщтэп. Иныб­джэгъухэр игъусэу ар джэгу зыхафэкIэ, быракъыр къыфамыгъэшъуашэу къыхэкIырэп. Адыгагъ, адыгэ хабз зыфэпIощтмэ гъунэ алъефы. НахьыкIэхэр зэрэзекIон фаемкIэ щысэтехыпI.

Мы илъэсэу къихьагъэм Нурбый ищыIэныгъэ зэхъокIыныгъэ фэхъугъ: унагъо ышIэнэу ригъэ­жьагъ. Ишъхьэгъусэу Беллэ медицинэ сэнэхьат иI. Бэдзэогъум и 22-м Нурбый илъэс 30 зэрэхъугъэр хигъэунэфыкIыгъ. Джыри тапэкIи псауныгъэ пытэ иIэнэу, IофшIэнэу зыпылъым насып хигъуатэу, хахъо иIэ зэпытэу, игурышэ-гупшысэхэр къыдэхъоу, цIыфыбэмэ ишIуагъэ аригъэкIын ылъэкIэу, икъош- Iахьылхэм адэтхъэжьэу щыIэнэу тыфэлъаIо.

КIэныбэ Шыхьам. Республикэм инахьыжъхэм я Совет хэт, Адыгэкъалэ ицIыф гъэшIуагъ.